Ba mũi nhọn của Thanh Hóa trong đợt cao điểm chống buôn lậu, hàng giả

Tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên cả nước nói chung và trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nói riêng trong thời gian gần đây vẫn diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường. Mặc dù các lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra, xử lý, nhưng các hành vi vi phạm vẫn tồn tại và có chiều hướng gia tăng.

Các đối tượng vi phạm sử dụng nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi như lợi dụng thương mại điện tử, mạng xã hội để tiêu thụ hàng hóa vi phạm; vận chuyển hàng hóa qua các tuyến biên giới, cửa khẩu, cảng biển, cảng sông, ga đường sắt, và các đường mòn, lối mở,… để tránh sự phát hiện, xử lý của cơ quan chức năng.

Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ đã mở đợt cao điểm đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên phạm vi toàn quốc.

Tại Thanh Hóa, lực lượng Quản lý thị trường cũng triển khai đợt cao điểm với mục tiêu đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác quản lý thị trường, chủ động, phòng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng sản xuất, vận chuyển, kinh doanh hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không đảm bảo an toàn thực phẩm; tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, trọng tâm là các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, mỹ phẩm, phân bón, vật tư nông nghiệp, xăng dầu, rượu bia…

Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Đinh Khánh Toàn, Quyền Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa xoay quanh đợt cao điểm này.

Ba mũi nhọn: Liên ngành– Công nghệ- Kỷ cương

- Đợt cao điểm do Thủ tướng Chính phủ phát động lần này có gì khác biệt hoặc đột phá về cách làm so với các đợt kiểm tra trước đây, thưa ông?

Ông Đinh Khánh Toàn: Công điện số 65/CĐ-TTg được ban hành trong bối cảnh tình hình buôn lậu, hàng giả và gian lận thương mại diễn biến phức tạp, đặc biệt trên không gian mạng, thương mại điện tử, nên Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành và địa phương thực hiện các biện pháp mạnh, có thời hạn, trách nhiệm cá nhân rõ ràng. Mốc thời gian cụ thể cho cao điểm, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu các ngành, địa phương được nhấn mạnh.

Đây là đợt triển khai mang tính chất tổng lực, đa ngành, công nghệ hóa, tập trung cao và có hậu kiểm, khác biệt rõ rệt với các đợt trước vốn nặng về hình thức hoặc mang tính địa phương. Và là bước chuyển hướng quan trọng trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả trong bối cảnh mới.

Trong đợt cao điểm này, việc hợp tác liên ngành được tổ chức chặt chẽ, hiệu quả hơn. Các lực lượng như Quản lý thị trường, Công an, Hải quan, Biên phòng, Thuế… đã phối hợp bài bản hơn nhờ chỉ đạo thống nhất từ Ban Chỉ đạo 389 quốc gia và các ban ngành tỉnh Thanh Hóa.

Một điểm khác nữa là so với trước đây chủ yếu kiểm tra kênh phân phối truyền thống (chợ, siêu thị, tuyến đường, kho bãi…), đợt này các lực lượng chức năng nói chung và lực lượng Quản lý thị trường nói riêng đang tăng cường kiểm tra trên các nền tảng thương mại điện tử, livestream bán hàng, mạng xã hội. Chính vì vậy, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giám sát, phát hiện và xử lý vi phạm được đẩy mạnh.

Có thể nói, hiện nay, việc áp dụng công nghệ, dữ liệu số đang là nhu cầu và cũng là điều kiện bắt buộc để các tổ chức, cá nhân tồn tại và phát triển. Với sự phát triển của lực lượng thời điểm hiện tại, Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa quán triệt đến các đơn vị trực thuộc:

Thứ nhất, 100% các đơn vị số hóa hồ sơ kiểm tra: Toàn bộ hồ sơ kiểm tra, xử lý vi phạm được thiết lập, số hóa và lưu trữ trên hệ thống xử phạt vi phạm hành chính INS, giúp dễ dàng tra cứu và thống kê, quản lý thông tin.

Thứ hai, sử dụng thiết bị di động thông minh: Cán bộ kiểm tra sử dụng thiết bị di động thông minh để ghi nhận kết quả kiểm tra, chụp ảnh vi phạm và lập biên bản trực tiếp, giảm thiểu sai sót và tăng tính minh bạch.

Thứ ba, mỗi công chức Quản lý thị trường đều chủ động tìm tòi, ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện các biện pháp nghiệp vụ, từ đó có đề xuất, tham mưu hiệu quả trong công tác kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính

Thứ tư, cung cấp thông tin công khai: Cập nhật thông tin về các cơ sở vi phạm, kết quả xử lý lên cổng thông tin điện tử của Chi cục, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp giám sát và phản ánh.

Thứ năm, tổ chức cho các công chức tham gia lớp tập huấn về ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong công tác quản lý thị trường; cung cấp kiến thức và kỹ năng về phân tích dữ liệu cho công chức để nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát.

Những nỗ lực trên đã giúp Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, góp phần bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng và xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch.

Qua thực tế cũng cho thấy, số vụ khởi tố hình sự tăng rõ rệt, một số vụ nổi cộm liên quan đến hàng giả, vi phạm nhãn hiệu nổi tiếng đã được chuyển cho cơ quan có thẩm quyền tố tụng hình sự; qua đó đã tăng tính răn đe đối với các đối tượng đã và có ý định thực hiện các hành vi vi phạm.

Kiểm tra có trọng tâm, trọng điểm

- Thưa ông, để làm tốt các nhiệm vụ trong đợt cao điểm này, đơn vị đã/đang triển khai những chương trình, kế hoạch, biện pháp nghiệp vụ nào?

Ông Đinh Khánh Toàn: Ngay sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 65/CĐ-TTg và Chỉ thị 13/CT-TTg, Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa đã ban hành các kế hoạch của đơn vị; tham mưu cho Sở Công Thương ban hành kế hoạch cao điểm cũng như tham mưu cho Sở Công Thương – Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh trình Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định thành lập Tổ công tác của UBND tỉnh và ban hành văn bản về hoạt động của Tổ công tác của UBND tỉnh về đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Tất cả các chương trình, kế hoạch đều nhằm mục tiêu đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác quản lý thị trường, chủ động, phòng ngừa, ngăn chặn có hiệu quả tình trạng sản xuất, vận chuyển, kinh doanh hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng không đảm bảo an toàn thực phẩm; tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, trọng tâm là các mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, mỹ phẩm, phân bón, vật tư nông nghiệp, xăng dầu, rượu bia…

Cũng như nhằm mục đích tuyên truyền, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý thức tự giác chấp hành của các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh và người tiêu dùng.

Do đó, trong đợt cao điểm này, Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa đã chỉ đạo các Đội Quản lý thị trường trực thuộc tập trung kiểm tra, kiểm soát thị trường và xử lý nghiêm vi phạm hành chính đối với những mặt hàng tiêu dùng thiết yếu, thực phẩm, thuốc chữa bệnh, mỹ phẩm, phân bón, vật tư nông nghiệp, xăng dầu, rượu bia….

Kiểm tra hoạt động kinh doanh trên môi trường online như sàn thương mại điện tử, website, các mạng xã hội như Facebook, TikTok… có dấu hiệu lợi dụng để kinh doanh hàng hóa nhập lậu, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng hóa không đảm bảo an toàn thực phẩm. Các địa bàn trọng điểm cần tập trung là: TP. Thanh Hóa, TP. Sầm Sơn, thị xã Nghi Sơn, thị xã Bỉm Sơn, huyện Thọ Xuân...

Qua công tác kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính,  tìm ra nguyên nhân vi phạm, các sơ hở, bất cập trong quy định mà các đối tượng lợi dụng vi phạm pháp luật để kiến nghị các giải pháp khắc phục với cơ quan có thẩm quyền.

Nâng cao vai trò của lực lượng Quản lý thị trường

- Là lực lượng chuyên trách, nòng cốt trong kiểm tra, kiểm soát thị trường, đơn vị đã thể hiện vai trò của mình như thế nào trong đợt cao điểm lần này?

Ông Đinh Khánh Toàn: Lực lượng Quản lý thị trường là lực lượng chuyên trách của Nhà nước thực hiện chức năng phòng, chống, xử lý các hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu; sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ; hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ; hành vi vi phạm pháp luật về chất lượng, đo lường, giá, an toàn thực phẩm và gian lận thương mại; hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Với tinh thần“xử lý một vụ, cảnh tỉnh cả vùng, cả lĩnh vực”, “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”, trong đợt cao điểm thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, lực lượng Quản lý thị trường nói chung và Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa nói riêng tiếp tục phát huy vai trò của mình trong công cuộc đấu tranh ngăn chặn đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả của đất nước.

Cụ thể, một là, chủ trì xây dựng và triển khai kế hoạch cao điểm trên địa bàn: Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa đã chủ động việc xây dựng kế hoạch hành động toàn tỉnh thực hiện Công điện 65 của lực lượng nói riêng. Đồng thời, tham mưu cho Sở Công Thương Thanh Hóa – Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 xây dựng các kế hoạch, quyết định thành lập tổ công tác chỉ đạo cao điểm, tổ chức các hội nghị triển khai nhiệm vụ.

Hai là tổ chức lực lượng trực tiếp kiểm tra, kiểm soát, xử lý dứt điểm các điểm nóng: Thành lập các tổ kiểm tra liên ngành, trong đó lực lượng Quản lý thị trường đóng vai trò nòng cốt.

Tăng cường kiểm tra các chợ đầu mối, kho lạnh, tuyến vận chuyển hàng hóa lớn tại TP. Thanh Hóa, Thọ Xuân, Tĩnh Gia, Hà Trung… Chủ động phát hiện, xử lý nhiều vụ vi phạm điển hình liên quan đến hàng không rõ nguồn gốc (mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, hàng giả các nhãn hiệu nổi tiếng, …

Ba là ứng dụng công nghệ, dữ liệu số để nâng cao hiệu quả kiểm tra: Áp dụng công nghệ số trong lập hồ sơ kiểm tra, tra cứu dữ liệu vi phạm, quản lý cơ sở kinh doanh. Kết nối cơ sở dữ liệu liên ngành với Công an, Hải quan, Thuế… để chia sẻ thông tin, phối hợp điều tra xử lý.

Bốn là, làm đầu mối tuyên truyền, hướng dẫn pháp luật cho doanh nghiệp và người dân, tổ chức tuyên truyền trước và trong cao điểm bằng loa phát thanh, xe lưu động tại chợ, siêu thị, khu dân cư; đăng bài cảnh báo vi phạm, hướng dẫn pháp luật trên Báo Công Thương, Báo và Đài Phát thanh truyền hình Thanh Hóa, kết hợp tuyên truyền – kiểm tra – ký cam kết không buôn bán hàng cấm, hàng giả.

Năm là, phối hợp đồng bộ với các lực lượng liên quan, phát huy vai trò tham mưu cho Sở Công Thương – Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh kết nối các lực lượng trong các đợt kiểm tra quy mô lớn. Triển khai các cuộc kiểm tra đột xuất có sự tham gia của cơ quan công an, cơ quan thuế, phòng chống buôn lậu... Phối hợp xử lý vi phạm sau kiểm tra, bàn giao đối tượng có dấu hiệu hình sự, truy thu thuế, tiêu hủy hàng hóa…

Sáu là, Thống kê, báo cáo, kiến nghị chính sách sau cao điểm. Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa là đơn vị tổng hợp báo cáo kết quả toàn tỉnh báo cáo Sở Công Thương trình UBND tỉnh Thanh Hóa, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, báo cáo kết quả gửi Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước. Đồng thời đề xuất các giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý thị trường, xử lý hành vi mới trong thương mại điện tử, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ.

Xin trân trọng cảm ơn ông!

Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa đề nghị:

Người tiêu dùng thông thái – hãy lựa chọn hàng hóa có nguồn gốc rõ ràng, kiểm tra kỹ nhãn hàng hóa, cảnh giác với giá rẻ bất thường. Doanh nghiệp chân chính – hãy nói không với hàng giả, hàng lậu.

Tất cả hãy chung tay vì một thị trường minh bạch, lành mạnh và phát triển bền vững.