Khả năng huy động lực lượng quy mô lớn
Cơn bão Kajiki đang tiến sát đảo Hải Nam đã khiến chính quyền địa phương Trung Quốc nâng mức cảnh báo lên cấp cao nhất và triển khai đồng loạt các biện pháp ứng phó khẩn cấp. Theo thông tin từ chính quyền tỉnh Hải Nam, hơn 20.700 người dân ở những khu vực nguy hiểm đã được sơ tán, 30.769 tàu cá quay về nơi neo đậu an toàn và hơn 21.000 ngư dân được đưa lên bờ. Bên cạnh đó, hơn 770.000 vật tư cứu hộ đã được chuẩn bị, cùng 2.800 nhân viên cứu nạn trực chiến với phương tiện cơ giới và thiết bị chuyên dụng.
Trung Quốc huy động nguồn lực lớn để chống bão Kajiki. Ảnh: Xinhua
Những hành động này cho thấy khả năng huy động lực lượng và nguồn lực của Trung Quốc trong tình huống thiên tai quy mô lớn.
Dù Kajiki chỉ là một trong số nhiều cơn bão mà Trung Quốc phải đối mặt mỗi năm, cách ứng phó với bão của nước này phản ánh một chiến lược dài hạn đã được định hình từ nhiều thập kỷ. Theo Trung tâm khí tượng Trung Quốc, hệ thống phòng chống thiên tai của quốc gia này dựa trên sự kết hợp giữa pháp luật, cảnh báo sớm, diễn tập thực tế và sự tham gia của cộng đồng, nhằm giảm thiểu tối đa rủi ro và tổn thất.
Cảnh báo sớm là yếu tố then chốt giúp Trung Quốc hạn chế thiệt hại. Tại Hải Nam, cơ quan khí tượng áp dụng nguyên tắc “ba sớm” gồm sớm cảnh báo, sớm triển khai lực lượng và sớm chuẩn bị vật tư. Hệ thống dự báo hiện đại được kết nối tự động với chính quyền các cấp để truyền tải thông tin cập nhật và hướng dẫn hành động phù hợp theo từng kịch bản.
Không chỉ dự báo đường đi, Trung Quốc còn đánh giá tác động cụ thể đến các ngành kinh tế như du lịch, ngư nghiệp và giao thông. Trung tâm Khí tượng Quốc gia duy trì hệ thống cảnh báo bốn cấp độ với màu sắc dễ nhận biết: đỏ (nghiêm trọng nhất), cam, vàng và xanh, giúp người dân chủ động ứng phó.
Song song đó, việc triển khai sơ tán sớm được coi là nguyên tắc “bất di bất dịch”. Hàng chục nghìn người dân đã được di chuyển an toàn trước khi bão Kajiki đổ bộ, hạn chế tối đa nguy cơ thương vong. Đây là kết quả của hệ thống điều phối đa cấp giữa trung ương và địa phương, nơi mỗi cấp có phương án hành động rõ ràng, phối hợp chặt chẽ trong mọi tình huống.
Việc sơ tán dân cư, triển khai vật tư và duy trì lực lượng ứng cứu trong thời gian ngắn cho thấy Trung Quốc đang vận hành một cơ chế phản ứng nhanh với tính kỷ luật cao. Đây là yếu tố quan trọng giúp hạn chế rủi ro trong bối cảnh thiên tai ngày càng khắc nghiệt do biến đổi khí hậu.
Từ khung pháp lý đến cộng đồng chủ động
Đằng sau những biện pháp khẩn cấp khi bão Kajiki áp sát là một chiến lược dài hạn mà Trung Quốc đã xây dựng suốt nhiều thập kỷ. Nền tảng của chiến lược này là cơ chế quản lý tập trung kết hợp phân cấp linh hoạt.
Bộ Quản lý khẩn cấp (MEM) và Ủy ban Quốc gia về giảm nhẹ thiên tai đóng vai trò điều phối từ trung ương đến địa phương. Hệ thống này được bảo đảm bởi khung pháp lý chặt chẽ, với các luật quan trọng như Luật Ứng phó khẩn cấp và Luật Phòng chống, giảm nhẹ thiên tai, phân định rõ trách nhiệm của từng cơ quan và chuẩn hóa quy trình từ dự báo, cảnh báo đến cứu hộ.
Một yếu tố khác làm nên sự khác biệt là mô hình cộng đồng chủ động. Trung Quốc triển khai xây dựng hàng chục nghìn “cộng đồng phòng tránh thiên tai kiểu mẫu”, nơi người dân được đào tạo kỹ năng sơ tán, nhận diện tín hiệu cảnh báo và tham gia diễn tập thường xuyên.
Ngân hàng Thế giới ghi nhận rằng kể từ cuối thập niên 1990, hơn 12.000 cộng đồng đã áp dụng mô hình này. Khi bão đổ bộ, những cộng đồng này trở thành tuyến phòng thủ đầu tiên, giảm áp lực cho lực lượng cứu hộ chuyên nghiệp và rút ngắn thời gian phản ứng trong giờ đầu.
Ngoài ra, Trung Quốc còn đầu tư lớn vào hệ thống kho dự trữ vật tư chiến lược, phân bố tại các khu vực trọng yếu để bảo đảm tiếp viện nhanh trong vòng 24 giờ. Các kho này lưu trữ lương thực, thuốc men và thiết bị cứu hộ, sẵn sàng vận chuyển đến vùng bị ảnh hưởng. Đội Cứu hộ hỏa hoạn và ứng cứu toàn quốc cùng các lực lượng chuyên trách được trang bị hiện đại, duy trì trạng thái sẵn sàng để triển khai ngay khi có lệnh điều động.
Hệ thống này không phải không có thách thức. Trong trận lũ lớn hồi giữa năm 2025, một số địa phương vẫn chưa thực hiện đầy đủ phương án dự phòng, trong khi nhận thức cộng đồng về thời tiết cực đoan còn hạn chế. Thực tế này cho thấy dù đã đạt nhiều thành tựu, Trung Quốc vẫn cần tiếp tục nâng cao năng lực dự báo và tăng cường tuyên truyền về ý thức phòng tránh thiên tai.
Dẫu vậy, tổng thể chiến lược chống bão của Trung Quốc vẫn là một mô hình đáng tham khảo. Từ pháp luật đến công nghệ, từ điều phối trung ương đến sự chủ động của người dân, quốc gia này đã hình thành một hệ thống đa tầng, khép kín, có khả năng phản ứng nhanh và thích ứng tốt với biến động khí hậu.