Chiều ngày 15/12, Bộ Công Thương tổ chức Lễ trao giải cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương năm 2025. Bên lề lễ trao giải, các tác giả chia sẻ niềm vui và đánh giá cao ý nghĩa của cuộc thi.
Trong bối cảnh chuyển đổi xanh và phát triển bền vững đang trở thành yêu cầu mang tính chiến lược đối với ngành Công Thương, báo chí tiếp tục khẳng định vai trò quan trọng trong việc lan tỏa chủ trương, chính sách và phản ánh sinh động thực tiễn từ cơ sở.
Không chỉ dừng lại ở chức năng thông tin, báo chí còn góp phần định hướng dư luận, tạo động lực thúc đẩy thay đổi nhận thức và hành động của doanh nghiệp, người dân.
Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với nhà báo Nguyên Long - Phó Trưởng phòng Kinh tế, Ban Thời sự Đài Tiếng nói Việt Nam - đại diện nhóm tác giả đoạt Giải Đặc biệt của cuộc thi.
Nhà báo Nguyên Long - Phó Trưởng phòng Kinh tế, Ban Thời sự Đài Tiếng nói Việt Nam. Ảnh: Nam Nguyễn.
Lan tỏa thông điệp chuyển đổi xanh từ thực tiễn
- Thưa bà, việc tác phẩm được trao Giải Đặc biệt có ý nghĩa như thế nào đối với cá nhân bà và công tác truyền thông bảo vệ môi trường ngành Công Thương?
Nhà báo Nguyên Long: Đối với tôi, giá trị lớn nhất của tác phẩm là phản ánh thực tiễn chuyển đổi xanh trong lĩnh vực nhiệt điện than, một lĩnh vực nhạy cảm, có nhiều góc nhìn khác nhau. Nhiệt điện than hiện vẫn là nguồn cung điện quan trọng, bảo đảm an ninh năng lượng và có giá thành phù hợp với điều kiện kinh tế của Việt Nam. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực gây áp lực lớn đối với môi trường.
Trong quá trình thực hiện, tôi cùng phóng viên Hoàng Quang Huy - Phòng Tài nguyên và Môi trường đã đi thực tế tại nhiều nhà máy nhiệt điện than trên cả nước, từ các nhà máy truyền thống đến những nhà máy thế hệ mới.
Chúng tôi tham dự nhiều hội thảo, chuyên đề về điện năng, năng lượng, an toàn kỹ thuật và môi trường công nghiệp, đồng thời trao đổi với các chuyên gia, nhà khoa học để có cái nhìn toàn diện, khách quan hơn.
Qua thực tế tác nghiệp, chúng tôi tận thấy những nỗ lực rất đáng trân trọng của các doanh nghiệp trong việc triển khai các giải pháp chuyển đổi xanh, từng bước hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Và điều quan trọng là quá trình này, cùng với trách nhiệm của Nhà nước cần sự chủ động, chung tay của mỗi doanh nghiệp, mỗi tập thể và từng cá nhân trong xã hội.
Trong quá trình thực tế, tôi nhận thấy sự khác biệt rất rõ giữa các nhà máy cũ và các nhà máy áp dụng công nghệ mới. Việc sử dụng công nghệ siêu tới hạn (Supercritical Technology) đã giúp giảm đáng kể phát thải, cải thiện môi trường sản xuất. Đây là những thông tin cần được phản ánh đầy đủ, khách quan để xã hội hiểu đúng, hiểu đủ về nỗ lực của doanh nghiệp và lộ trình chuyển đổi của ngành.
Đặc biệt, Luật Điện lực được Quốc hội khóa XV thông qua năm 2024 đã quy định rõ lộ trình giảm dần nhiệt điện than, từng bước chuyển sang các nguồn năng lượng sạch hơn như hydro xanh, amoniac xanh; càng cho thấy chuyển đổi xanh là quá trình có tính toán, có lộ trình, không thể nóng vội nhưng cũng không thể chậm trễ.
- Là một phóng viên gắn bó mật thiết với ngành Công Thương, bà nhìn nhận vai trò của báo chí trong chuyển đổi xanh như thế nào?
Nhà báo Nguyên Long: Với tư cách là người cầm bút, tôi luôn xác định rõ mục tiêu truyền thông chính sách và phản biện chính sách một cách xây dựng. Báo chí cần đồng hành cùng chủ trương của Đảng, Nhà nước, đồng thời phản ánh đúng thực tiễn, chỉ ra những hạn chế, bất cập để chính sách ngày càng hoàn thiện hơn.
Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, ông Phan Xuân Thủy - Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương trao giải Đặc biệt cho Đài Tiếng nói Việt Nam. Ảnh: Nam Nguyễn.
Thực tế cho thấy, báo chí vừa là kênh cung cấp thông tin nhưng cũng tạo ra áp lực tích cực để doanh nghiệp và cơ quan quản lý làm tốt hơn công tác bảo vệ môi trường. Khi doanh nghiệp được phản ánh trung thực, được ghi nhận đúng mức những nỗ lực đã và đang thực hiện, họ cũng sẵn sàng chia sẻ thông tin và đồng hành cùng báo chí trong mục tiêu phát triển xanh, bền vững.
Kiên định mục tiêu truyền thông chính sách, phản biện mang tính xây dựng
- Gắn bó chặt chẽ với ngành Công Thương với đa lĩnh vực, điều gì khiến bà lựa chọn và theo đuổi mảng đề tài này, thưa bà?
Nhà báo Nguyên Long: Tôi đã có gần 30 năm làm nghề báo và hơn 20 năm tham dự các giải báo chí, và điểm chung các tác phẩm tiêu biểu của tôi là đều gắn với ngành Công Thương, lĩnh vực tôi theo dõi xuyên suốt.
Ngành Công Thương bao trùm nhiều hoạt động kinh tế - xã hội, tác động trực tiếp đến đời sống, sản xuất và chiếm tỷ trọng lớn trong GDP của cả nước, là “mảnh đất” rất giàu tiềm năng đề tài cho báo chí. Nếu người làm báo thực sự đầu tư, yêu nghề và sống cùng đề tài, thì ở bất kỳ góc tiếp cận nào cũng có thể tạo ra tác phẩm có giá trị.
Có thể nói, những tác phẩm tiêu biểu mà tôi thực hiện, ngoài nỗ lực cá nhân còn có sự hỗ trợ rất lớn từ Bộ Công Thương, các thế hệ lãnh đạo bộ và các cục, vụ chức năng trong công tác quản lý nhà nước.
Có thể thấy, sự phối hợp giữa báo chí và các cơ quan quản lý ngành Công Thương ngày càng chặt chẽ và hiệu quả. Đặc biệt trong những năm gần đây, chúng tôi nhận được sự đồng hành rất tích cực từ Báo Công Thương - cơ quan ngôn luận của Bộ Công Thương trong việc cung cấp thông tin, phối hợp truyền thông chính sách.
Sự phối hợp này giúp các cơ quan báo chí có điều kiện tiếp cận thông tin chính thống, kịp thời, phản ánh đúng tinh thần, định hướng của chính sách. Đây là yếu tố rất quan trọng để các cơ quan báo chí thực hiện tốt vai trò cầu nối giữa cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân.
- Với những đánh giá trên, bà kỳ vọng điều gì ở báo chí khi đồng hành cùng ngành Công Thương trong tiến trình phát triển xanh?
Nhà báo Nguyên Long: Tôi kỳ vọng báo chí tiếp tục phát huy vai trò đồng hành, phản ánh khách quan và có trách nhiệm. Nếu báo chí cùng chung tiếng nói trong việc tuyên truyền chủ trương của Đảng, Nhà nước, ghi nhận đúng mức những nỗ lực của doanh nghiệp; thẳng thắn phản ánh những tồn tại, hạn chế, thì chắc chắn sẽ tạo ra tác động tích cực.
Chuyển đổi xanh là quá trình lâu dài, nhiều thách thức, đòi hỏi sự kiên trì và đồng thuận xã hội. Báo chí, với vai trò dẫn dắt dư luận, hoàn toàn có thể góp phần thúc đẩy quá trình này diễn ra hiệu quả hơn, bền vững hơn, vì lợi ích chung của đất nước.
Xin cảm ơn bà!
Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương năm 2025 ghi nhận sự tham gia của 300 tác phẩm từ các cơ quan báo chí trung ương và địa phương, các tác giả độc lập cùng đội ngũ chuyên gia, cộng tác viên; đã thể hiện sức hút mạnh mẽ của cuộc thi trong đời sống báo chí và trong dư luận xã hội. Kết quả, chung cuộc là 20 tác phẩm được lựa chọn để trao với các giải: Đặc biệt, Chuyên đề, A, B, C, Khuyến khích.