Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Báo Công Thương, phóng viên đã có cuộc trao đổi với nhà báo Lê Nghiêm, nguyên Cục trưởng Cục Thông tin đối ngoại (Bộ Thông tin và Truyền thông, nay đã sáp nhập thành Cục Thông tin cơ sở và Thông tin đối ngoại - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) về định hướng chiến lược, nhiệm vụ trọng tâm và yêu cầu đổi mới của công tác thông tin đối ngoại ngành Công Thương trong giai đoạn mới.
Nhà báo Lê Nghiêm, nguyên Cục trưởng Cục Thông tin Đối ngoại. Ảnh: Trần Đình
Vai trò của Báo Công Thương trong kỷ nguyên truyền thông số
- Trong kỷ nguyên số, truyền thông đối ngoại đang thay đổi nhanh chóng, theo ông, Báo Công Thương bên cạnh những thành tựu đã đạt được trong 80 năm qua, cần đổi mới như thế nào trong thời gian tới?
Nhà báo Lê Nghiêm: Chúng ta đang sống trong một thời kỳ mà thông tin không còn vận hành theo lối “truyền đạt một chiều” như trước. Truyền thông đối ngoại hiện đại phải mang tính tương tác hai chiều, phản hồi tức thì và được cá nhân hóa theo nhu cầu của từng nhóm đối tượng. Với Báo Công Thương, cần chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình truyền tải thông tin truyền thống sang mô hình giao tiếp số đa chiều, thông qua các diễn đàn trực tuyến, hội thảo livestream hay đối thoại số nhằm kết nối trực tiếp với doanh nghiệp, nhà đầu tư và báo chí quốc tế. Cho đến nay, tôi đánh giá rất cao những thành quả về chuyển đổi số của Báo.
Báo cũng cần phát triển hệ sinh thái truyền thông đa ngôn ngữ, đa nền tảng, mở rộng sang các ngôn ngữ chính như tiếng Anh, Trung, Nhật, Hàn, Pháp…, đồng thời xây dựng các kênh chuyên biệt trên LinkedIn, Twitter/X, YouTube và podcast để tiếp cận đúng đối tượng mục tiêu. Việc ứng dụng mô hình Big Data và trí tuệ nhân tạo (AI) để theo dõi xu hướng, phân tích hành vi độc giả quốc tế, nhận diện chủ đề nóng về thương mại, chuỗi cung ứng hay ESG sẽ giúp Báo nâng cao năng lực dự báo và phản ứng nhanh. Công nghệ AI dịch thuật và chatbot đa ngôn ngữ cũng sẽ hỗ trợ tăng tốc quá trình truyền thông.
Một yếu tố không kém phần quan trọng là đổi mới cách kể chuyện trên bình diện quốc tế. Những “câu chuyện thương hiệu Việt Nam” cần được kể một cách hấp dẫn, giàu cảm xúc, kết hợp với video ngắn, infographic hay công nghệ 3D/VR để giới thiệu dây chuyền sản xuất, khu công nghiệp và sản phẩm ra thế giới. Cùng với đó là xây dựng trung tâm giám sát thông tin số nhằm phát hiện sớm các tin giả, xuyên tạc và thiết lập quy trình phản hồi nhanh, đa ngôn ngữ để chủ động phòng ngừa và xử lý khủng hoảng truyền thông quốc tế. Việc kết nối truyền thông số với hoạt động ngoại giao kinh tế và xúc tiến thương mại cũng là một hướng đi hiệu quả, góp phần lan tỏa thương hiệu Việt trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trong bối cảnh mới, tôi kỳ vọng Báo Công Thương sẽ trở thành một trong những kênh thông tin đối ngoại uy tín hàng đầu về công nghiệp - thương mại của Việt Nam. Trải qua 80 năm đồng hành cùng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập, Báo không chỉ là tiếng nói chính thống của ngành mà còn là cầu nối đưa hình ảnh Việt Nam ra thế giới, là kênh thông tin minh bạch, chuẩn xác để bạn bè và đối tác quốc tế hiểu rõ chính sách, tiềm năng và môi trường kinh doanh của Việt Nam. Nếu phát huy được bản lĩnh chính luận, năng lực chuyên sâu và đồng thời đổi mới mạnh mẽ về công nghệ lẫn nội dung, tôi tin rằng, Báo Công Thương sẽ góp phần quan trọng vào việc quảng bá thương hiệu quốc gia và nâng cao uy tín quốc tế của Việt Nam trong giai đoạn hội nhập sâu rộng sắp tới.
Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên làm việc với Đại sứ New Zealand. Ảnh do phóng viên Báo Công Thương chụp ngày 19/9/2025.
Công cụ chiến lược nâng cao vị thế ngành Công Thương
- Thưa ông, Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới đã xác định những yêu cầu mới trong tiến trình hội nhập quốc tế. Với góc nhìn của một chuyên gia truyền thông đối ngoại, ông đánh giá như thế nào về vai trò của công tác thông tin đối ngoại ngành Công Thương trong việc cụ thể hóa các định hướng này?
Nhà báo Lê Nghiêm: Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị là một văn kiện quan trọng, thể hiện rõ tầm nhìn của Đảng về hội nhập quốc tế trong giai đoạn tới. Văn kiện nhấn mạnh 3 yêu cầu then chốt gồm hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng và thực chất; bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc, nâng cao năng lực cạnh tranh; cùng với đó là chủ động tham gia vào các cơ chế quản trị toàn cầu, xử lý hài hòa quan hệ với các đối tác.
Đối với ngành Công Thương, lĩnh vực trực tiếp gắn với thương mại quốc tế, đầu tư, sản xuất, xuất nhập khẩu và hội nhập kinh tế, việc quán triệt Nghị quyết này không chỉ dừng ở tầm chính sách mà cần được chuyển hóa thành hành động cụ thể trong công tác truyền thông đối ngoại. Chúng ta không thể chỉ truyền đạt chính sách một cách một chiều, mà phải chủ động dẫn dắt và định hình hình ảnh Việt Nam trên trường công nghiệp - thương mại quốc tế theo bốn tiêu chí chủ động, minh bạch, sáng tạo và hội nhập số.
Truyền thông đối ngoại cần trở thành công cụ chiến lược giúp đưa chính sách đến với doanh nghiệp, đối tác và dư luận quốc tế một cách dễ hiểu, có sức thuyết phục, đồng thời là phương tiện để Việt Nam tham gia hiệu quả hơn vào các cơ chế quản trị toàn cầu, tạo dựng vị thế của một quốc gia hội nhập sâu rộng nhưng độc lập, tự chủ và có trách nhiệm. Từ thực tiễn nhiều năm làm công tác đối ngoại, tôi cho rằng, ngành Công Thương cần tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm.
Trước hết, cần đẩy mạnh tuyên truyền chính sách và cam kết hội nhập, chủ động cung cấp thông tin rõ ràng, minh bạch về chính sách thương mại, công nghiệp, đầu tư cũng như các hiệp định thương mại tự do. Đồng thời truyền tải định kỳ các thông điệp bằng ngôn ngữ truyền thông dễ tiếp cận với cộng đồng doanh nghiệp và công chúng quốc tế. Song song với đó là nhiệm vụ quảng bá thương hiệu quốc gia và sản phẩm Việt Nam, xây dựng những chiến dịch “Made in Vietnam” gắn với các giá trị chất lượng, đổi mới, bền vững và trách nhiệm xã hội nhằm nâng cao sự hiện diện của hàng hóa Việt trên các kênh truyền thông quốc tế, hội chợ và diễn đàn số.
Xây dựng chiến lược truyền thông đối ngoại cho ngành Công Thương
- Để triển khai hiệu quả những định hướng và nhiệm vụ đó, theo ông, ngành Công Thương cần tổ chức công tác truyền thông đối ngoại như thế nào? Và trong đó, Báo Công Thương có thể phát huy ra sao?
Nhà báo Lê Nghiêm: Muốn làm tốt công tác này, ngành Công Thương cần có một chiến lược dài hạn, cụ thể là xây dựng Chiến lược truyền thông đối ngoại ngành Công Thương giai đoạn 2025-2035, bám sát định hướng của Nghị quyết 59-NQ/TW và gắn với mục tiêu phát triển công nghiệp - thương mại quốc gia. Việc ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu là điều tiên quyết để truyền thông hiệu quả, cá nhân hóa thông điệp cho từng nhóm thị trường và từng đối tượng cụ thể, giúp bắt nhịp với xu hướng truyền thông quốc tế hiện đại.
Song song với đó là xây dựng đội ngũ làm truyền thông đối ngoại chuyên nghiệp, có trình độ ngoại ngữ, hiểu biết văn hóa quốc tế và am hiểu sâu về thương mại, công nghiệp. Đây sẽ là những “đại sứ truyền thông” của ngành trên các mặt trận quốc tế. Ngành cũng cần đẩy mạnh sự phối hợp đa kênh giữa Bộ Công Thương, các cơ quan ngoại giao, hiệp hội doanh nghiệp và báo chí trong - ngoài nước để hình thành hệ sinh thái thông tin đối ngoại thống nhất, đồng bộ, gia tăng độ lan tỏa và tính thuyết phục.
Trong hệ sinh thái đó, Báo Công Thương giữ một vị thế đặc biệt. Là cơ quan báo chí ngành dọc, Báo có khả năng tiếp cận nhanh và chính xác các chính sách, định hướng của ngành; có nguồn tin chính thống được bạn đọc trong và ngoài nước tin cậy; đồng thời duy trì mối quan hệ mật thiết với cộng đồng doanh nghiệp, nơi xuất phát những câu chuyện thành công mang giá trị truyền thông lớn.
Báo Công Thương cần phát huy thế mạnh này trên nhiều phương diện, từ việc trở thành kênh thông tin chính thống về hội nhập, cung cấp nhanh chóng và chuẩn xác thông tin về các hiệp định thương mại và chính sách đầu tư; trở thành diễn đàn của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.
Xin cảm ơn ông!
Báo Công Thương là cơ quan ngôn luận của Bộ Công Thương, diễn đàn giới Công Thương Việt Nam cộng đồng doanh nghiệp và người tiêu dùng. Kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống Báo Công Thương là dịp để ghi nhớ và khẳng định vai trò của tờ báo như một trong những cơ quan báo chí chủ lực trong công tác thông tin, tuyên truyền đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại, năng lượng. Đồng thời, đây cũng là kênh thông tin quan trọng phản ánh sinh động đời sống kinh tế, góp phần thúc đẩy hội nhập quốc tế và phát triển đất nước.