Cần triển khai toàn trình việc truy xuất nguồn gốc
Sáng ngày 9/10/2025, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế (11 Lê Hồng Phong, Hà Nội), Bộ Công Thương phối hợp cùng các bộ, ngành, hiệp hội và doanh nghiệp đã tổ chức Diễn đàn “Công nghệ Định danh và Truy xuất Nguồn gốc – Nâng tầm Hàng Việt”. Đây là sự kiện quan trọng, nhằm khẳng định quyết tâm của Việt Nam trong việc xây dựng một hệ sinh thái minh bạch, hiện đại, tạo nền tảng để hàng hóa Việt nâng cao sức cạnh tranh và hội nhập sâu vào thị trường toàn cầu.
Các diễn giả khẳng định, việc minh bạch nguồn gốc hàng hóa không chỉ là yêu cầu quản lý nhà nước, mà còn là động lực phát triển bền vững của doanh nghiệp và niềm tin của người tiêu dùng.
Tại diễn đàn, các diễn giả khẳng định việc minh bạch nguồn gốc hàng hóa không chỉ là yêu cầu quản lý nhà nước, mà còn là động lực phát triển bền vững của doanh nghiệp và niềm tin của người tiêu dùng. Cuộc chiến chống hàng hóa kém chất lượng, hàng hoá gian lận xuất xứ là một hành trình dài, đòi hỏi sự đồng hành chặt chẽ giữa Nhà nước – Doanh nghiệp – Công nghệ – Người tiêu dùng. Chỉ khi có pháp luật nghiêm minh, công nghệ hiện đại và người tiêu dùng thông minh, chúng ta mới có thể xây dựng một thị trường minh bạch, công bằng và bền vững. Mỗi sản phẩm Việt cần một “tấm hộ chiếu minh bạch” để tự tin chinh phục cả thị trường trong nước lẫn thế giới.
Trả lời câu hỏi của đại diện doanh nghiệp: Chúng tôi muốn tham gia thí điểm chương trình truy xuất toàn trình cho sản phẩm OCOP. Bộ Công Thương có kế hoạch thử nghiệm ngành hàng nào trước? Làm sao để đăng ký?, ông Nguyễn Văn Thành, Trưởng Phòng Chính sách - Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, thương mại tử hiện nay phát triển tương đối nhanh và kéo theo là rất nhiều vấn đề mặt trái xuất hiện, từ môi trường truyền thống lên môi trường mạng và quy mô càng rộng hơn, tinh vi hơn.
Ông Thành cho rằng, về truy xuất nguồn gốc thì thương mại điện tử cần triển khai sâu rộng hơn và theo một cách toàn trình (đạt 3 mức độ như ở các nước trên thế giới). Chúng ta phải truy xuất nguồn gốc từ nguyên liệu đầu vào, trở thành một chuỗi cung ứng và phải giám sát được nó thì như vậy mới có thể giảm một cách tối đa về vấn đề hàng giả trên môi trường trực tuyến.
Ông Nguyễn Văn Thành, Trưởng Phòng Chính sách - Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) giải đáp câu hỏi của doanh nghiệp tham gia diễn đàn
Ông Thành cũng cho biết, Bộ Công Thương trước đây cũng có đề án về truy xuất nguồn gốc và nhiều năm tiếp đã duy trì vận hành, cũng như có những đề án mới. Đồng thời, những đề án đó cũng đã đấu nối, chia sẻ với các hệ thống truy xuất nguồn gốc của Bộ Khoa học và Công nghệ trước đây và trong thời gian tới.
“Bộ Công Thương cũng sẽ tiếp tục phát triển các đề án này để làm sao theo kịp được vấn đề về khoa học, tốc độ phát triển của khoa học công nghệ, để quản lý tốt hơn”, ông Thành thông tin và mong muốn nhận được sự ủng hộ nhiệt tình của các doanh nghiệp, các hộ kinh doanh cũng như cá nhân những người tiêu dùng thông thái khi ứng dụng thương mại điện tử để mua sắm hàng hóa. Có như vậy, chúng ta mới giúp cho việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa được thực thi hiệu quả hơn.
Minh bạch xuất xứ là chiến lược sống còn của doanh nghiệp
Thực tế cho thấy, trong nhiều năm qua, thị trường Việt Nam luôn phải đối mặt với vấn nạn hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng, hàng giả mạo xuất xứ. Những sản phẩm này len lỏi từ chợ truyền thống, cửa hàng tiện lợi đến siêu thị và đặc biệt là trên các sàn thương mại điện tử, gây thiệt hại lớn cho doanh nghiệp chân chính và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng.
Trước tình hình đó, gần đây, Chính phủ đã liên tục ban hành các văn bản quan trọng để tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại. Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 và Công điện số 72/CĐ-TTg ngày 24/5/2025, yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ các biện pháp ngăn chặn và xử lý vi phạm. Triển khai chỉ đạo này, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định số 1398/QĐ-BCT ngày 20/5/2025 về kế hoạch cao điểm giám sát, kiểm tra, xử lý các hành vi buôn lậu và gian lận thương mại.
Tuy nhiên, bài toán đặt ra là cần phải có những giải pháp căn cơ để ngăn chặn tình trạng gian lận thương mại, hàng hoá "mập mờ" nguồn gốc xuất xứ. Trong bối cảnh hội nhập, truy xuất nguồn gốc đã cho thấy không chỉ là công cụ quản lý, mà còn là “tấm hộ chiếu thương hiệu” để sản phẩm Việt bước ra thế giới. Trong đó, hệ thống iTrace247 ứng dụng công nghệ blockchain đã chứng minh hiệu quả khi hỗ trợ truy xuất toàn trình nông sản như vải thiều Thanh Hà, rau quả Sơn La, Bắc Ninh xuất khẩu thành công sang Nhật Bản, Singapore....
Ở khía cạnh xuất khẩu, nhiều doanh nghiệp đã coi minh bạch xuất xứ là chiến lược sống còn. Bằng việc xây dựng chuỗi sản xuất khép kín, chuẩn hóa hồ sơ truy xuất, các doanh nghiệp không chỉ tránh rủi ro bị áp thuế phòng vệ mà còn củng cố niềm tin tại các thị trường khó tính.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, các lực lượng chức năng cả nước đã kiểm tra, xử lý hơn 50.000 vụ việc, trong đó có gần 2.000 vụ buôn bán, vận chuyển hàng cấm, gần 7.000 vụ gian lận thương mại và gian lận thuế, hơn 1.600 vụ hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ. Nhiều vụ đã bị khởi tố hình sự, tạo tác động mạnh mẽ trong việc răn đe, ngăn chặn vi phạm.