Bộ nguyên tắc đầu tiên của Liên hợp quốc về an toàn sản phẩm tiêu dùng

Các nguyên tắc toàn cầu mới

Theo thông tin của Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia, ngày 15/12/2025, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua Nghị quyết quan trọng, đánh dấu cột mốc chính thức thiết lập Bộ Nguyên tắc đầu tiên của Liên hợp quốc về an toàn sản phẩm tiêu dùng.

Bộ nguyên tắc khẳng định quyền của người tiêu dùng được tiếp cận các sản phẩm an toàn, không gây nguy hại trong cả môi trường kinh doanh trực tuyến và trực tiếp, phù hợp với Hướng dẫn của Liên hợp quốc về bảo vệ người tiêu dùng.

Các nguyên tắc nhấn mạnh, doanh nghiệp là chủ thể phải chịu trách nhiệm chính đối với an toàn sản phẩm trong suốt toàn bộ quá trình người tiêu dùng sử dụng sản phẩm.

Đồng thời, bộ nguyên tắc trao quyền cho các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện đánh giá rủi ro, yêu cầu thu hồi sản phẩm, gỡ bỏ các danh mục sản phẩm không an toàn trên các sàn thương mại điện tử, cũng như chia sẻ cảnh báo an toàn xuyên biên giới.

Đặc biệt, bộ nguyên tắc thiết lập một khuôn khổ linh hoạt, không mang tính hạn chế thương mại, hỗ trợ 193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc tăng cường hoàn thiện pháp luật trong nước, nâng cao hiệu quả thực thi, bảo vệ nhóm người tiêu dùng dễ bị tổn thương, đồng thời gắn kết mục tiêu an toàn sản phẩm với tiêu dùng bền vững và kinh tế tuần hoàn.

Các sản phẩm không an toàn đang ngày càng gây ra những tổn thất lớn đối với con người, môi trường và kinh tế. Trong đó các quốc gia đang phát triển và khu vực kinh tế phi chính thức chiếm tỷ lệ lớn, chịu tác động nặng nề hơn cả. Nguyên nhân chính là do năng lực quản lý còn hạn chế.

Theo ước tính của Hội nghị Liên hợp quốc về thương mại và phát triển (UNCTAD), hiện vẫn có 44% quốc gia thành viên Liên hợp quốc chưa xây dựng được khuôn khổ pháp lý đầy đủ để bảo đảm an toàn sản phẩm tiêu dùng.

Tăng cường hợp tác toàn cầu 

Sự tăng trưởng nhanh chóng của thương mại điện tử cũng làm gia tăng thách thức trong công tác bảo đảm an toàn sản phẩm. Theo một nghiên cứu của Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), 87% sản phẩm đã bị thu hồi hoặc bị cấm vẫn tiếp tục được bày bán trên môi trường trực tuyến, thường nằm ngoài khả năng kiểm soát và thực thi của các cơ quan quản lý quốc gia.

Vào tháng 7/2025, Hội nghị Liên hợp quốc lần thứ 9 do UNCTAD tổ chức tại New York đã bàn luận về các vấn đề cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng.

Tại hội nghị, Dự thảo Bộ Nguyên tắc do Brazil, Costa Rica, Peru, Nam Phi, Tây Ban Nha và Thụy Điển đưa ra đã được thông qua trên cơ sở đồng thuận, nhằm ứng phó với các rủi ro toàn cầu ngày càng gia tăng liên quan đến sản phẩm tiêu dùng không an toàn, đặc biệt trong thương mại xuyên biên giới và thương mại điện tử.

Nghị quyết này sau đó đã được phê chuẩn tại Khóa họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc, điều đó phản ánh sự ủng hộ rộng rãi của cả các quốc gia đang phát triển và phát triển đối với việc tăng cường hợp tác toàn cầu trong lĩnh vực an toàn sản phẩm.

Theo Nghị quyết, UNCTAD đóng vai trò thúc đẩy, phổ biến và hỗ trợ triển khai bộ nguyên tắc mới thông qua các hoạt động xây dựng đồng thuận, hợp tác kỹ thuật, cũng như nghiên cứu và phân tích chính sách.

Bộ nguyên tắc này sẽ được đưa vào Chương trình công tác của nhóm chuyên gia liên Chính phủ về luật và chính sách bảo vệ người tiêu dùng của UNCTAD, với kỳ họp lần thứ 9 dự kiến tổ chức vào tháng 7/2026 tại Geneva.

Bên cạnh đó, UNCTAD đang xây dựng Sổ tay đầu tiên về an toàn sản phẩm tiêu dùng, với sự tài trợ của Ủy ban châu Âu (EC), nhằm cung cấp hướng dẫn thực tiễn cho các nhà hoạch định chính sách và cơ quan quản lý, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển.