APEC - trung tâm năng lượng kinh tế của thế giới
21 nền kinh tế thành viên gồm: Úc, Brunei Darussalam, Canada, Chile, Trung Quốc, Hồng Kông (Trung Quốc), Indonesia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Mexico, New Zealand, Papua New Guinea, Peru, Philippines, Nga, Singapore, Đài Bắc (Trung Hoa), Thái Lan, Hoa Kỳ và Việt Nam.
Đơn vị Hỗ trợ Chính sách APEC (PSU) là cơ quan nghiên cứu và phân tích chính sách cho APEC. PSU hỗ trợ các thành viên APEC trong việc cải thiện chất lượng thảo luận, ra quyết định và thúc đẩy các chính sách nhằm đạt được mục tiêu của APEC thông qua nghiên cứu chất lượng cao, nâng cao năng lực phân tích và hỗ trợ hoạch định chính sách.
Các số liệu trong báo cáo của APEC thể hiện một sức mạnh mềm: sức hút đầu tư, năng lực sáng tạo và tính ổn định chính trị - xã hội mà APEC đã xây dựng suốt 35 năm qua.
Báo cáo “APEC in Charts 2025” khắc họa một bức tranh kinh tế sống động của thế giới hậu đại dịch: tăng trưởng chậm lại nhưng bền vững hơn, thương mại xanh lên ngôi, dữ liệu và trí tuệ nhân tạo trở thành động lực chính của toàn cầu hóa thế hệ mới. Cơ quan nghiên cứu và phân tích chính sách cho APEC (PSU) hỗ trợ các thành viên APEC trong việc cải thiện chất lượng thảo luận, ra quyết định và thúc đẩy các chính sách nhằm đạt được mục tiêu của APEC thông qua nghiên cứu chất lượng cao, nâng cao năng lực phân tích và hỗ trợ hoạch định chính sách.
Ấn phẩm “APEC in Charts” là báo cáo thường niên của PSU, cung cấp cái nhìn tổng quan về dân số, GDP và thương mại của APEC trong bối cảnh toàn cầu, thể hiện hiệu suất kinh tế vĩ mô của khu vực, cũng như các chỉ số chính gắn với ba trụ cột của Tầm nhìn Putrajaya 2040 và các ưu tiên của năm APEC 2025.
Trong bức tranh ấy, Việt Nam hiện lên như một mắt xích năng động, nơi sức trẻ dân số, công nghệ số và hội nhập sâu rộng tạo nên vị thế mới trong lòng APEC.
Tính đến năm 2024, khu vực Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC) quy tụ 21 nền kinh tế, chiếm 37% dân số toàn cầu, nhưng đóng góp tới 61% GDP và 46% tổng giá trị thương mại thế giới.
Đó là những con số biểu hiện của một sức mạnh mềm: Sức hút đầu tư, năng lực sáng tạo và tính ổn định chính trị - xã hội mà APEC đã xây dựng suốt 35 năm qua.
Báo cáo “APEC in Charts 2025” cho thấy, sau đại dịch, tăng trưởng GDP thực của khu vực đạt mức trung bình 3%, thương mại hàng hóa - dịch vụ dần phục hồi, trong đó thương mại kỹ thuật số và dịch vụ số đóng vai trò tiên phong. Tỷ lệ người dân sử dụng Internet tăng từ 51,7% năm 2014 lên 89,5% năm 2024, và số lượng trung tâm dữ liệu đạt hơn 1.000 điểm hoạt động - cho thấy APEC không chỉ là không gian địa lý, mà là “mạng thần kinh số” của kinh tế toàn cầu.
Báo cáo nêu rõ: Tăng trưởng GDP thực (2020–2024) trong đó tăng trung bình năm 2024 đạt khoảng 3%. Một số nền kinh tế nổi bật có mức tăng cao hơn trung bình: Việt Nam, Philippines, Indonesia.
Sau giai đoạn giảm tốc 2020–2022, khu vực phục hồi mạnh nhờ chính sách kích cầu và thương mại ổn định. Về tăng trưởng GDP bình quân đầu người: GDP bình quân đầu người APEC 2024 đạt mức cao hơn 2020 khoảng 12%. Chênh lệch giữa nhóm phát triển (Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc) và nhóm đang phát triển (Việt Nam, Peru, Philippines) vẫn lớn, nhưng xu hướng thu hẹp rõ rệt.
Đóng góp giá trị gia tăng theo ngành (2014–2024): Dịch vụ tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn nhất (trên 60%). Công nghiệp và sản xuất chiếm khoảng 30%. Nông nghiệp giảm nhẹ, còn khoảng 6 - 8% GDP.
Lạm phát giá tiêu dùng: Giảm dần sau đỉnh năm 2022. Tại Việt Nam, Malaysia, Indonesia, lạm phát ổn định 3 - 4%. Tại Mỹ, Canada giảm mạnh từ 8% (2022) còn 3% (2024).
Tỷ giá hối đoái (so với SDR IMF): Đồng yên, peso và won giảm giá so với USD. Đô la Singapore, đồng Việt Nam và nhân dân tệ tương đối ổn định.
Về thất nghiệp và thiếu việc làm, tỷ lệ thất nghiệp trung bình khu vực APEC 2024 khoảng 4,2%. Tỷ lệ thiếu việc làm ở khu vực đang phát triển cao hơn, dao động 6 - 8%.
Về Xuất nhập khẩu theo nhóm hàng (2021 - 2023); giá trị thương mại hàng hóa tăng liên tục. Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam nằm trong nhóm 10 nền kinh tế thương mại hàng đầu.
Thương mại dịch vụ thương mại và phi thương mại (2014 - 2024): Dịch vụ số tăng mạnh sau đại dịch COVID-19. Dịch vụ vận tải và du lịch dần phục hồi, đạt 85% mức trước dịch.
Thương mại dịch vụ kỹ thuật số (2014 - 2024): Tăng gấp đôi trong giai đoạn 2014 - 2024, chiếm hơn 30% tổng giá trị thương mại dịch vụ của APEC.
Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) phục hồi rõ rệt từ 2022 - 2024. Các nước thu hút FDI mạnh: Mỹ, Trung Quốc, Singapore, Việt Nam, Mexico. Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài theo vùng, Bắc Mỹ và Đông Á chiếm hơn 60% tổng dòng vốn. Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam, là khu vực năng động nhất.
Thương mại hàng hóa trong APEC đạt giá trị kỷ lục vào năm 2023, với tổng kim ngạch xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa chiếm gần một nửa thương mại toàn cầu. Các nhóm hàng chính: máy móc, điện tử, xe cơ giới, dệt may, và nông sản chế biến. Việt Nam, Mexico, Trung Quốc và Hàn Quốc tiếp tục là trung tâm xuất khẩu điện tử và hàng tiêu dùng của khu vực.
Mỹ và Nhật Bản vẫn là thị trường nhập khẩu lớn nhất.
Báo cáo cho thấy Việt Nam nằm trong top 5 có tốc độ tăng trưởng cao nhất.
Tổng giá trị thương mại dịch vụ APEC đạt 6,2 nghìn tỷ USD năm 2024. Dịch vụ kỹ thuật số, tài chính, phần mềm và vận tải logistics tăng mạnh sau đại dịch. Dịch vụ du lịch và giáo dục quốc tế phục hồi lên 85% mức năm 2019. Việt Nam, Thái Lan và Malaysia được đánh giá là trung tâm tăng trưởng dịch vụ du lịch và phần mềm khu vực.
Tuần lễ cấp cao APEC đang được tổ chức tại Hàn Quốc
Hội nghị các Nhà lãnh đạo Kinh tế APEC - sự kiện chính của tuần lễ, sẽ diễn ra từ 31/10-1/11.
APEC chứng kiến mức tăng trưởng trung bình 9%/năm về dịch vụ kỹ thuật số. Năm 2014, giá trị thương mại kỹ thuật số chỉ chiếm 16% tổng dịch vụ; đến 2024, con số này đạt trên 30%.
Dịch vụ đám mây, dữ liệu, lập trình, trò chơi trực tuyến và thương mại điện tử xuyên biên giới là các lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn nhất. Việt Nam, Hàn Quốc, Singapore, Hoa Kỳ là những nước có sự mở rộng mạnh mẽ.
Như lời mở đầu trong báo cáo PSU, “tương lai APEC phụ thuộc vào khả năng mỗi nền kinh tế cùng hành động - vì một khu vực mở, năng động, kiên cường và thịnh vượng".
Nếu thương mại là dòng máu, thì dữ liệu và trí tuệ nhân tạo chính là “oxy” của APEC 2025.
Theo PSU, thương mại dịch vụ kỹ thuật số trong APEC tăng gấp đôi từ năm 2014 đến 2024, chiếm hơn 30% tổng giá trị dịch vụ khu vực. Sự bùng nổ này kéo theo làn sóng đầu tư vào công nghệ số, trung tâm dữ liệu, nền tảng AI và các doanh nghiệp “kỳ lân”.
Tính đến giữa năm 2025, APEC có hơn 1.100 công ty kỳ lân, tổng định giá khoảng 1,2 nghìn tỷ USD - trong đó 35% thuộc lĩnh vực fintech, 22% thương mại điện tử, 18% trí tuệ nhân tạo và 10% logistics. Việt Nam, cùng Singapore và Hàn Quốc, nằm trong nhóm nền kinh tế mới nổi có tốc độ hình thành startup công nghệ nhanh nhất.
Việt Nam - với tỷ lệ người dùng Internet trên 80%, độ phủ băng rộng thuộc top 5 APEC - đã và đang khẳng định năng lực chuyển đổi số mạnh mẽ. Sự phát triển của các doanh nghiệp công nghệ, dịch vụ AI và fintech nội địa là minh chứng cho vị thế mới của Việt Nam trong chuỗi giá trị số toàn cầu.
Dân số vàng và thách thức già hóa - lợi thế Việt Nam giữa hai thái cực
Cơ cấu dân số là một trong những trụ cột chiến lược mà “APEC in Charts 2025” phân tích sâu.
Năm 2024, dân số trong độ tuổi lao động chiếm 65% tổng dân số APEC, giảm nhẹ so với 68% mười năm trước. Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc đang đối mặt tốc độ già hóa nhanh, trong khi các nền kinh tế trẻ như Việt Nam, Indonesia, Philippines vẫn đang trong “thời kỳ vàng” của cơ cấu dân số.
Chính cơ cấu này tạo nên nguồn nhân lực dồi dào, chi phí cạnh tranh và khả năng hấp thụ công nghệ mới - yếu tố khiến Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất mới trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
APEC chứng kiến mức tăng trưởng trung bình 9%/năm về dịch vụ kỹ thuật số.
Tuy nhiên, báo cáo PSU cũng cảnh báo: “Đóng góp của lao động trong GDP khu vực giảm từ 53% xuống 47% trong giai đoạn 2014 - 2024” - điều này đòi hỏi mỗi nền kinh tế, trong đó có Việt Nam, phải chú trọng đào tạo lại kỹ năng lao động để thích ứng với tự động hóa và AI".
Thương mại xanh, năng lượng sạch và dòng vốn FDI mới
Một điểm nhấn lớn trong báo cáo là sự bùng nổ của kinh tế xanh. Doanh số xe điện trong khu vực APEC tăng hơn 9 lần từ năm 2018 đến 2024, dẫn đầu là Trung Quốc (chiếm 60% thị phần), tiếp theo là Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Nhật Bản. Việt Nam được ghi nhận là nền kinh tế Đông Nam Á có tốc độ tăng doanh số xe điện nhanh nhất, với sự phát triển của các thương hiệu trong nước.
Cùng với đó, FDI vào APEC đạt 1,3 nghìn tỷ USD năm 2024, trong đó Việt Nam nằm trong nhóm điểm đến hàng đầu nhờ lợi thế dân số trẻ, hạ tầng số phát triển và chính sách thu hút đầu tư bền vững.
Đặc biệt, ngành sản xuất chip và AI được dự báo tiêu thụ tới 1,5% tổng nhu cầu điện toàn cầu vào năm 2025, đặt ra yêu cầu khẩn cấp về năng lượng sạch.
Đây chính là không gian chiến lược để Việt Nam phát huy thế mạnh về năng lượng tái tạo, điện gió ngoài khơi và chuỗi sản xuất xanh, đồng thời góp phần vào mục tiêu giảm phát thải carbon chung của APEC.
Việt Nam - động lực phương Nam của APEC
Dựa trên các số liệu của PSU, Việt Nam thể hiện sự cân bằng hiếm có giữa ba yếu tố: Tăng trưởng nhanh nhưng ổn định, GDP duy trì quanh mức 6 - 7%. Chuyển đổi số mạnh, Internet phủ khắp 80% dân số, AI được ứng dụng sâu trong tiêu dùng và giáo dục. Chính sách thương mại - đầu tư mở, tạo niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp quốc tế.
Trong tiến trình hiện thực hóa Tầm nhìn Putrajaya 2040, Việt Nam nổi bật ở vai trò cầu nối giữa các nền kinh tế phát triển và đang phát triển, giữa thương mại truyền thống và kinh tế số, giữa sản xuất công nghiệp và năng lượng xanh.
Như PSU kết luận: “APEC 2025 hướng tới tăng trưởng mạnh mẽ, cân bằng, an toàn, bền vững và bao trùm” và Việt Nam đang đi đúng hướng trong cả bốn trụ cột đó.
Từ góc nhìn dữ liệu, “APEC in Charts 2025” không chỉ là bản thống kê kinh tế, mà là bức chân dung của một khu vực đang tự đổi mới mình giữa những biến động toàn cầu.
Việt Nam - trụ cột của tăng trưởng khu vực.
Từ góc nhìn Việt Nam, có thể nhận thấy thành công đạt được đến từ trách nhiệm hội nhập, sáng tạo và kiên định. APEC 2025 không chỉ là diễn đàn, mà là phép thử bản lĩnh quốc gia: liệu Việt Nam có đủ năng lực trở thành một trong những trụ cột của tăng trưởng khu vực - nơi Đông Nam Á không chỉ là “công xưởng của thế giới”, mà còn là trung tâm sáng tạo và phát triển bền vững của tương lai.
Trở lại với Diễn đàn APEC 2025, theo Korea Times, khoảng 3.000 phóng viên quốc tế đăng ký đưa tin tại Gyeongju.
Chiều 29/11, phóng viên Báo Công Thương có mặt tại APEC 2025 đã ghi nhận không khí đặc biệt ấn tượng và hoành tráng nơi đây. Báo chí quốc tế ghi nhận Hàn Quốc tạo ra hồ sơ truyền thông tích cực: lễ khai mạc lớn, thiết kế trang trọng, công bố tiền kỷ niệm của Bank of Korea cho APEC. Ngoài ra, Tập đoàn LG được báo chí quốc tế ghi nhận đã “gây sốc” với lắp đặt trần/chùm đèn/chandelier OLED tại sự kiện.
Tại APEC 2025, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tháp tùng Chủ tịch nước Lương Cường và sẽ có nhiều hoạt động tích cực góp phần thúc đẩy hợp tác kinh tế, thương mại giữa Việt Nam với các nền kinh tế APEC.
Trong khuôn khổ Tuần lễ Cấp cao APEC 2025 tại Gyeongju (Hàn Quốc), Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên tháp tùng Chủ tịch nước tham gia các hoạt động song phương và đa phương quan trọng, đồng thời đảm nhận nhiều chương trình làm việc riêng trên cương vị người đứng đầu Bộ Công Thương Việt Nam.
Bộ trưởng tham dự Hội nghị Liên Bộ trưởng Ngoại giao - Kinh tế APEC lần thứ 36, có phát biểu chính thức tại Phiên họp về Kết nối, đồng thời thực hiện một loạt cuộc tiếp xúc song phương với các đối tác như Bộ trưởng Kinh tế Mexico, Bộ trưởng Thương mại New Zealand, Bộ trưởng Công Thương và Năng lượng Hàn Quốc nhằm thúc đẩy hợp tác thương mại, công nghiệp, năng lượng và chuyển đổi xanh.
Song song đó, Bộ trưởng tháp tùng Chủ tịch nước trong nhiều hoạt động ngoại giao cấp cao: Các cuộc hội đàm với Tổng thống Hàn Quốc, Quốc vương Brunei, các lãnh đạo doanh nghiệp lớn như Lotte, MEBO, Liên minh doanh nghiệp Hoa Kỳ, cũng như sự kiện “Ngày Việt Nam tại Gyeongju” và buổi gặp gỡ cộng đồng người Việt tại Busan.
Chương trình làm việc của Bộ trưởng tại APEC 2025 thể hiện rõ vai trò kết nối - xúc tiến - hội nhập của Bộ Công Thương, góp phần khẳng định vị thế Việt Nam trong chuỗi giá trị khu vực, mở rộng đối tác thương mại chiến lược và lan tỏa thông điệp “Việt Nam - đối tác tin cậy, phát triển bền vững cùng APEC”.