CôngThương
Theo ông Lê Văn Trung, Chủ nhiệm HTX Thành Lợi (Bình Tân, Vĩnh Long): Các thương lái thường đi theo nhiều nhóm, mỗi nhóm 4 - 5 người người, bao gồm cả người Việt và người Trung Quốc. Họ đặt vấn đề mua với số lượng không giới hạn. Ví như lá khoai lang mua với số lượng tới 20.000 tấn, mỗi ngày có thể mua 1 - 2 tấn và trả giá khá cao (10.000 đồng/kg), đồng thời còn trả hoa hồng cho hợp tác xã thêm 1.000 đồng/kg về việc đứng ra thu gom và sẵn sàng ứng trước hàng chục triệu đồng.
Việc thương lái thu mua nông sản bất thường này diễn ra từ trước Tết Nguyên đán và gần đây nhất, từ giữa tháng 2. Tuy nhiên, việc mua bán không hề có ký kết hợp đồng, nên không ai biết họ mua để làm gì và lấy gì bảo đảm cho làm ăn lâu dài. Tất cả những hứa hẹn việc thu mua, giá cả chỉ là giao dịch miệng. Đặc biệt, nhóm thương lái cũng không có địa chỉ liên lạc rõ ràng. Điều này làm không ít người nhớ lại những rủi ro cách đây không lâu đã từng phải hứng chịu với thương vụ thu mua củ khoai lang tím Nhật và nhiều nông sản khác khi thương lái đột ngột ngừng mua, đẩy nông dân vào cảnh lao đao. Ông Trung còn cho biết, ông nhận thấy việc mua bán này không có lợi cho bà con nông dân. Chính vì vậy, mặc dù lời mời lần này khá hấp dẫn, nhưng ông vẫn đề cao cảnh giác và kiên quyết yêu cầu việc mua bán nông sản bây giờ không thể chỉ hứa suông, nói miệng. Dứt khoát phải có hợp đồng và phải cầm hợp đồng để dễ ăn nói sau này.
Cảnh báo của cơ quan chức năng
Trao đổi với phóng viên Chuyên đề Dân tộc Thiểu số và Miền núi - Báo Công Thương, ông Văn Hiến Vĩnh, Phó trưởng Ban Dân tộc tỉnh Vĩnh Long cho hay, Vĩnh Long là vùng chuyên canh khoai lang lớn nhất khu vực ĐBSCL. Diện tích khoai lang của tỉnh này hiện có khoảng 5.000 héc-ta, tập trung chủ yếu ở huyện Bình Tân. Đầu ra cho sản phẩm khoai lang ở đây hoàn toàn bị phụ thuộc vào thị trường Trung Quốc, vì chủ yếu xuất khẩu sang thị trường này.
Việc chăm lo đầu ra cho tiêu thụ củ khoai lang tím Nhật, cũng như các nông sản khác được Vĩnh Long và các địa phương vùng ĐBSCL quan tâm đặc biệt. Nhưng đứng trước việc thu mua lá khoai lang và đậu bắp non bất thường như nêu trên của các nhóm thương lái diễn ra trước Tết và gần đây, thì nhiều chuyên gia kinh tế và các cơ quan chức năng đều cho rằng, việc khuyến cáo bà con phải cảnh giác với câu chuyện mua bán lá khoai lang là hết sức cần thiết và sự cảnh giác này cũng rất cần cho nhiều loại nông sản khác của ĐBSCL. Bởi một khi xảy ra việc các thương lái “dở chứng” trong các giao dịch không qua hợp đồng thì không chỉ gây thiệt hại lớn về kinh tế đối với bà con nông dân, mà còn gây hậu quả nặng nề do sản xuất nông nghiệp của các địa phương bị phá vỡ quy hoạch cơ cấu các cây trồng.
Thạc sĩ Nguyễn Văn Liêm, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Vĩnh Long cho rằng: "Nếu những thương lái này mua với số lượng bình thường, giá cả hợp lý thì chúng ta có thể hướng dẫn cho nông dân canh tác các chủng loại nông sản theo họ yêu cầu. Tuy nhiên, cần đặc biệt chú ý phải có hợp đồng chặt chẽ để phát triển sản xuất. Nếu họ mua với số lượng lớn, giá cả cao hơn bình thường, nhưng lại không có hợp đồng thì chúng ta phải cảnh giác cao”.
“Dây và lá sẽ hấp thụ chất dinh dưỡng nuôi củ trong suốt quá trình. Vì thế, khi cắt lá khoai lang có thể giảm 50% năng suất, thậm chí không có củ” - ông Võ Văn Theo - Trưởng Phòng Nông nghiệp và PTNT Bình Tân cảnh báo.
Được biết, lá khoai lang đã có một vài doanh nghiệp xuất khẩu trong 2 năm qua, nhưng là lá khoai lang trắng và nơi tiêu thụ là thị trường châu Âu. Còn lá khoai lang tím Nhật - loại hiện được trồng chủ lực nhiều ở huyện Bình Tân - Vĩnh Long thì mới được gom để xuất bán thử nghiệm. Sản phẩm này chưa có thị trường tiêu thụ ổn định và rõ ràng, do đó việc chúng ta cắt lá, cắt đọt non để bán từ những ruộng trồng để lấy củ này là điều hoàn toàn không nên.
Cùng với chuyên gia ngành nông nghiệp, các ngành chức năng cũng khuyến cáo, bà con nông dân Vĩnh Long, cũng như các địa phương khác không nên đi tắt, đón đầu trong việc trồng khoai lang ồ ạt, để bán lá non, hoặc bán lá lúc dây khoai đang phát triển, trước những thương vụ của các thương lái không có hợp đồng tin cậy.
Thanh Hà Thúy