Bốn bài toán lớn đặt ra cho Hà Nội
Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh và dân số liên tục tăng, Hà Nội đang phải đối mặt với 4 nhóm thách thức lớn: ùn tắc giao thông, ngập úng cục bộ, ô nhiễm môi trường và vấn đề trật tự xây dựng đô thị. Đây cũng chính là các “điểm nghẽn” mà Tổng bí thư Tô Lâm đã nêu rõ tại Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội lần thứ 18 và yêu cầu TP Hà Nội phải tập trung tháo gỡ trong giai đoạn mới.
Ông Trương Việt Dũng - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho biết, Hà Nội coi phát triển khoa học - công nghệ là “chìa khoá” để giải quyết tận gốc những vấn đề này.
"Muốn xử lý các thách thức mang tính hệ thống, Hà Nội phải đồng thời nâng cấp hạ tầng công nghệ, đẩy mạnh GDP, tăng cường chuyển đổi số, hình thành các trung tâm nghiên cứu đổi mới sáng tạo phục vụ trực tiếp cho các lĩnh vực giao thông, thủy lợi, môi trường và quy hoạch xây dựng" - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội nói.
Ông Trương Việt Dũng - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội. Ảnh: Phương Hà.
Hà Nội đã và đang triển khai các chương trình ứng dụng dữ liệu số trong giám sát chất lượng không khí, bản đồ úng ngập, dự báo mưa lớn, cảnh báo giao thông và hệ thống quản lý trật tự xây dựng trên nền tảng số. Việc số hóa đồng bộ giúp thành phố chuyển từ mô hình quản lý thủ công sang quản trị dựa trên dữ liệu, cho phép ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn và giảm đáng kể sự chồng chéo trong xử lý tình huống.
Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của Ban Chỉ đạo 197, diện mạo đô thị tại ba quận trung tâm (Cửa Nam, Hoàn Kiếm, Ba Đình) đã có sự thay đổi rõ rệt, phố phường sạch đẹp, vỉa hè thông thoáng, vi phạm giảm mạnh.
Công tác lập lại trật tự được hỗ trợ đắc lực bởi hệ thống camera đô thị, dữ liệu số hóa và nền tảng báo cáo trực tuyến, giúp xử lý vi phạm chính xác và đồng bộ. Đây là bước đi mở đầu trong lộ trình tổng thể tạo mô hình mẫu trước khi nhân rộng ra toàn thành phố, khẳng định sự kết hợp hiệu quả giữa quyết tâm chính trị, quản lý liên ngành và ứng dụng khoa học - công nghệ trong xây dựng đô thị hiện đại, bền vững.
Mở khóa các “điểm nghẽn”
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội nhìn nhận, bốn điểm nghẽn nêu trên có ý nghĩa cấp bách, nhưng môi trường cũng đang là vấn đề nổi cộm của Hà Nội hiện nay.
Nhiều nhiệm kỳ qua, thành phố đã kiên trì triển khai các biện pháp giảm ô nhiễm, song thực tế đây là bài toán vượt khỏi khả năng xử lý của một địa phương đơn lẻ. Chỉ số AQI tăng cao xuất hiện ở Hà Nội và ở nhiều tỉnh lân cận, vì vậy các giải pháp cần được thiết kế trên quy mô vùng.
Hiện nay, Hà Nội đang áp dụng nhiều biện pháp trước mắt như giảm bụi mịn bằng drone, kiểm soát nguồn thải, tăng cường quan trắc, nhưng về dài hạn, thành phố kỳ vọng vào các sáng kiến khoa học - công nghệ mới, sáng tạo từ cộng đồng doanh nghiệp, startup, thông qua các sự kiện khởi nghiệp, trong đó có Techfest Việt Nam 2025, nơi có nhiều chuyên gia và công nghệ môi trường tiên tiến tham gia.
Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội thông tin, Hà Nội đã xác định một số “điểm đen” và đang triển khai mô hình “tuyến đường xanh”: ba đèn xanh mới gặp một đèn đỏ thay vì ngược lại, để tối ưu hóa lưu thông.
Hiện, Công an thành phố và Sở Xây dựng Hà nội đang triển khai thực hiện Trung tâm điều hành giao thông thông minh, sử dụng dữ liệu thời gian thực.
"Gần đây, chúng tôi làm việc với một startup đã đầu tư hàng tỷ đồng để tạo 'bản sao số' giao thông; đây là hướng đi rất có triển vọng để quản trị đô thị theo thời gian thực, hướng tới đô thị thông minh" - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho hay.
Nhấn mạnh, Hà Nội đang sở hữu lợi thế vượt trội với 92 trường đại học, cao đẳng và đội ngũ chuyên gia, giáo sư, tiến sĩ - nguồn lực hiếm có để phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cho rằng, chưa bao giờ thành phố dành ngân sách mạnh mẽ như hiện nay.
Định hướng đến năm 2026, tỷ lệ chi cho khoa học - công nghệ, chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo đạt 4% ngân sách, tương đương hơn 9.088 tỷ đồng, trong đó hơn 5.500 tỷ là vốn đầu tư công, đây là sự cam kết rõ ràng để hiện thực hóa yêu cầu từ Trung ương.
Tháo gỡ điểm nghẽn kéo dài về phối hợp giữa sở, ngành và các trường đại học, Hà Nội đã chủ động siết chặt liên kết với các đại học lớn để hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thống nhất.
Để hiện thực hóa, ngày 22/12 tới, thành phố sẽ khánh thành mạng lưới sáu trung tâm đổi mới sáng tạo (khai mạc tại 37 Trần Bình Trọng), kỳ vọng trở thành “pháo đài khởi nghiệp” của thanh niên Thủ đô.
Đồng thời công bố Quỹ đầu tư mạo hiểm 600 tỷ đồng theo mô hình công - tư (thành phố góp tối đa 49%) để khuyến khích tư nhân tham gia, cùng với việc thành lập Sàn giao dịch công nghệ và Công ty Cổ phần Đổi mới sáng tạo thành phố. Thành phố cũng đẩy mạnh đưa công nghệ đến thẳng người dân (robot, UAV, thanh toán số...), hiện thực hóa tinh thần “khởi nghiệp sáng tạo toàn dân”.
UBND TP Hà Nội đã ký duyệt nhiều dự toán quan trọng, tạo nền tảng vững chắc cho chiến lược phát triển khoa học - công nghệ trong giai đoạn mới. Thành phố đang thành lập một quỹ hỗ trợ lớn dành cho đổi mới sáng tạo; triển khai chương trình đào tạo 1.000 tiến sĩ và 50.000 nhân lực số, đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế số.