Tạo đầu ra cho nông sản và sản phẩm bản địa
Nằm giữa đại ngàn phía Tây của thành phố Huế, chợ phiên vùng cao A Lưới (thuộc xã A Lưới 2) đang từng bước khẳng định vai trò là nhịp cầu kết nối giao thương, tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp cho đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời là không gian văn hóa đặc sắc, nơi lưu giữ và phát huy giá trị truyền thống của bà con dân tộc thiểu số miền núi.
Hoạt động biểu diễn nghệ thuật tại chợ phiên A Lưới. Ảnh: H. Tuyết
Được tổ chức vào các dịp cuối tuần và các ngày lễ, tết, chợ phiên A Lưới đang trở thành điểm hẹn quen thuộc không chỉ của người dân bản địa mà còn thu hút đông đảo du khách tìm về để khám phá, trải nghiệm.
Trong bối cảnh nền kinh tế miền núi còn nhiều khó khăn, việc tổ chức chợ phiên tại xã A Lưới 2 mang ý nghĩa thiết thực khi trở thành kênh tiêu thụ nông sản, hàng thủ công mỹ nghệ, đặc sản địa phương cho bà con dân tộc thiểu số.
Tại chợ phiên, hàng chục gian hàng được dựng lên để giới thiệu các sản phẩm do chính người dân sản xuất: từ gạo sạch, chuối rừng, măng khô, mật ong, rau rừng, cá suối, đến rượu cần, bánh A Quát, dệt zèng, túi xách thổ cẩm... tất cả đều mang đậm hương vị và sắc màu của núi rừng.
Đặc biệt, các hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ sản xuất cá thể được khuyến khích tham gia chợ phiên để mở rộng mạng lưới tiêu thụ. Nhiều sản phẩm đã tìm được thị trường ổn định, được du khách trong và ngoài tỉnh đặt hàng thường xuyên, tạo ra nguồn thu nhập bền vững cho bà con.
Trao đổi với Báo Công Thương, Chủ tịch UBND xã A Lưới 2 Phan Duy Khanh cho biết: Chợ phiên A Lưới hoạt động theo hình thức định kỳ mỗi tuần một phiên, diễn ra từ 16h chiều thứ Sáu đến 22h tối Chủ nhật, liên tục trong 3 ngày. Trong năm 2025, địa phương đã tổ chức ít nhất 4 đợt phiên chợ lớn gắn với các dịp lễ tết, sự kiện văn hóa, chính trị như Tết Nguyên đán, ngày 26/3, kỳ nghỉ lễ 30/4 – 1/5… thu hút hàng nghìn lượt khách mỗi phiên.
“Hiệu quả kinh tế là rất rõ rệt. Mỗi phiên chợ mang về doanh thu hàng trăm triệu đồng. Trong đó, các hộ kinh doanh có thể đạt thu nhập từ 100-150 triệu đồng/đợt, còn tổng thu từ hoạt động du lịch, thương mại, dịch vụ ước đạt 500 triệu đến 1 tỷ đồng mỗi phiên. Không chỉ dừng ở con số, chợ phiên còn giúp hình thành thị trường tiêu thụ ổn định, giảm phụ thuộc vào thương lái và tạo động lực cho bà con đầu tư sản xuất dài hạn. Nói cách khác, chợ phiên vừa là ngày hội văn hóa vừa là điểm hẹn kinh tế – thương mại, giúp quảng bá hình ảnh A Lưới đến du khách trong và ngoài thành phố Huế”, Chủ tịch UBND xã A Lưới 2 Phan Duy Khanh cho biết thêm.
Phiên chợ là nơi giao lưu, trình diễn nét văn hoá, ẩm thực của người dân địa phương đến với du khách. Ảnh: Nguyễn Tuấn
Lưu giữ bản sắc văn hóa trong không gian chợ vùng cao
Song song với vai trò thúc đẩy kinh tế, chợ phiên A Lưới là nơi gìn giữ, tôn vinh những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của các dân tộc thiểu số như Tà Ôi, Pa Cô, Vân Kiều, Cơ Tu...
Không gian chợ không chỉ có mua bán, mà còn là một ngày hội văn hóa thực thụ. Người dân trong trang phục truyền thống mang theo những sản vật của bản làng cùng gặp gỡ, giao lưu, trình diễn và chia sẻ nét đẹp văn hóa dân tộc mình.
Các hoạt động văn hóa tại chợ phiên vô cùng phong phú và hấp dẫn: biểu diễn nghệ thuật dân gian, nhảy sạp, giã gạo, làm bánh A Quát, các trò chơi dân gian truyền thống… Tất cả tạo nên một không khí đậm chất lễ hội vùng cao thành phố Huế.
Đặc biệt, nghề dệt zèng truyền thống, niềm tự hào của phụ nữ dân tộc Tà Ôi được trưng bày, trình diễn trực tiếp ngay tại chợ. Du khách không chỉ chiêm ngưỡng những tấm vải thổ cẩm tinh xảo mà còn có thể trò chuyện cùng nghệ nhân, thậm chí tự tay trải nghiệm từng công đoạn dệt thủ công.
Các nông sản, đặc sản địa phương được bày bán ở chợ phiên A Lưới. Ảnh: H. Tuyết
Vào tối thứ Bảy hàng tuần, chương trình văn nghệ dân gian được tổ chức, thu hút đông đảo người dân và du khách tham dự. Đây là dịp để cộng đồng các dân tộc cùng nhau gắn kết, chia sẻ văn hóa và cùng quảng bá hình ảnh của xã A Lưới 2 – một vùng đất giàu bản sắc nhưng cũng năng động, cởi mở trong hội nhập.
Đồng thời, chợ phiên cũng đang từng bước được đầu tư về hạ tầng, truyền thông, cải thiện chất lượng sản phẩm và kỹ năng phục vụ của người dân. Các lớp tập huấn, hướng dẫn sản xuất theo chuỗi, xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP… đang được lồng ghép vào hoạt động thường xuyên của địa phương.
Từ chợ phiên, nhiều tour du lịch cộng đồng đã được thiết kế, kết nối với các bản làng dân tộc thiểu số trong vùng. Du khách có thể tham quan những làng nghề truyền thống, trải nghiệm cuộc sống thường nhật của người dân, thưởng thức ẩm thực bản địa, tham gia các nghi lễ dân tộc, và đặc biệt là ghé chợ phiên để hòa mình vào không khí đặc trưng của miền sơn cước.
Sự gắn kết giữa chợ phiên và du lịch cộng đồng đang tạo ra chuỗi giá trị liên kết bền vững: sản xuất – tiêu thụ – quảng bá – phát triển dịch vụ. Đây là hướng đi được chính quyền địa phương xác định là chiến lược lâu dài, nhằm đưa vùng cao A Lưới phát triển đúng tiềm năng, phấn đấu trở thành điểm sáng về bảo tồn văn hóa và sinh kế bền vững.