Chợ phiên: “Cầu nối” kinh tế của đồng bào vùng cao
Tọa lạc ở vùng ven thành phố Lào Cai, chợ Tả Phời – Hợp Thành từ lâu đã trở thành một điểm hẹn không thể thiếu của người dân vùng cao. Mỗi phiên chợ là một bức tranh sinh động của đời sống miền sơn cước – nơi tiếng nói, tiếng cười hòa cùng âm thanh rộn ràng của những bước chân người từ khắp các bản làng đổ về.
Người H’Mông, Dao ở các thôn Phìn Hồ, Ú Sì Sung (xã Tả Phời) thường mang theo những gùi ngô, mẻ mèn mén, mớ rau rừng hay chiếc khèn, tấm váy thổ cẩm do chính tay mình dệt. Người Xa Phó, Giáy, Tày mang theo gà đen, mật ong, rau cải vùng cao, chuối rừng hay nấm hương khô. Còn các thương lái từ miền xuôi, Hà Nội hay các huyện lân cận lại lên chợ thu mua hàng đặc sản mang về xuôi tiêu thụ.
Chợ Tả Phời – Hợp Thành từ lâu đã trở thành một điểm hẹn không thể thiếu của người dân vùng cao
Phiên chợ bắt đầu khi trời còn vương hơi sương, kết thúc vào trưa muộn, nhưng dòng người và hàng hoá vẫn nườm nượp nối dài. Từ gạo nếp nương, rượu ngô, măng khô, miến dong, mật ong rừng cho tới các sản phẩm thủ công mỹ nghệ, tất cả hòa quyện thành một không gian giao thương đầy màu sắc.
Nông sản được người bà con đồng bào dân tộc thiểu số xã Hợp Thành và khu vực lân cận tự tay gieo trồng và thu hoạch. Những bó rau cải, su su, củ khoai, bí đỏ... còn nguyên hơi sương, tươi ngon và sạch sẽ hấp dẫn người mua. Chợ văn hóa vùng cao Hợp Thành - Tả Phời là một điểm đến hấp dẫn cho du khách muốn khám phá văn hóa bản địa, trải nghiệm cuộc sống và ẩm thực vùng cao ngay gần trung tâm thành phố Lào Cai cũ.
Không chỉ là nơi buôn bán, chợ Tả Phời – Hợp Thành còn đóng vai trò như “điểm trung chuyển” hàng hóa, kết nối giữa sản vật vùng cao với thị trường thành phố. Hàng trăm mặt hàng địa phương được tiêu thụ ngay tại chợ hoặc thông qua các mối lái đưa đến các chợ trung tâm, siêu thị và sàn thương mại điện tử. Nhờ đó, người dân có thêm thu nhập, kinh tế hộ gia đình được cải thiện rõ rệt.
Với người dân địa phương, chợ phiên không đơn thuần là nơi trao đổi hàng hóa, mà còn là dịp để gặp gỡ, giao lưu, kết nối tình cảm. Người H’Mông trong trang phục sặc sỡ, người Dao đỏ trong áo choàng thêu tỉ mỉ, người Giáy nhẹ nhàng trong váy chàm, tất cả tạo nên một bức tranh văn hóa rực rỡ sắc màu.
Tại khu ẩm thực, hương rượu ngô thơm nồng quyện với mùi thắng cố, bánh dày, bánh ngải khiến du khách phải dừng chân thưởng thức. Có người đến chợ không chỉ để mua bán mà còn để nghe tiếng khèn, gặp bạn cũ, hay đơn giản là cảm nhận hơi ấm cộng đồng giữa núi rừng.
Những năm gần đây, chính quyền tỉnh Lào Cai đã quan tâm đầu tư hạ tầng chợ: xây dựng mái che kiên cố, phân khu rõ ràng giữa hàng khô, hàng tươi sống, khu chăn nuôi, khu thực phẩm, khu thủ công mỹ nghệ. Nhờ đó, chợ trở nên khang trang, sạch đẹp hơn, vừa thuận lợi cho người dân buôn bán, vừa hấp dẫn du khách trong và ngoài tỉnh.
Không ít du khách khi đến Lào Cai đã chọn chợ Tả Phời - Hợp Thành như một điểm đến để tìm hiểu văn hóa bản địa. Họ mang về không chỉ đặc sản vùng cao mà còn mang theo những câu chuyện, những nụ cười của người dân miền sơn cước mộc mạc mà hiếu khách.
Chợ Tả Phời - Hợp Thành hôm nay không chỉ là nơi buôn bán, mà là biểu tượng cho sức sống, niềm tin và khát vọng vươn lên của người dân vùng cao Lào Cai
Hướng đến phát triển bền vững
Cùng với nhịp sống hiện đại, chợ phiên vùng cao cũng đang đứng trước những thách thức: yêu cầu đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, quy trình bảo quản nông sản, truy xuất nguồn gốc, cũng như khả năng cạnh tranh của sản phẩm địa phương.
Để chợ Tả Phời - Hợp Thành phát triển bền vững, cần gắn hoạt động thương mại với du lịch trải nghiệm và chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Việc hỗ trợ người dân quảng bá, bao gói, dán nhãn hàng hóa, liên kết tiêu thụ qua hợp tác xã hoặc sàn thương mại điện tử sẽ giúp sản phẩm vùng cao có chỗ đứng vững chắc hơn trên thị trường.
Bên cạnh đó, tổ chức định kỳ các “Phiên chợ văn hóa” kết hợp trình diễn nghề truyền thống, ẩm thực dân tộc, hay các cuộc thi sản phẩm đặc sản có thể biến chợ Tả Phời trở thành điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn. Đây không chỉ là cách bảo tồn giá trị văn hóa, mà còn là hướng đi thực tế giúp đồng bào nâng cao thu nhập, làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương.
Chợ Tả Phời - Hợp Thành hôm nay không chỉ là nơi buôn bán, mà là biểu tượng cho sức sống, niềm tin và khát vọng vươn lên của người dân vùng cao Lào Cai. Mỗi phiên chợ mở ra không chỉ cơ hội giao thương mà còn là nhịp cầu nối liền quá khứ với hiện tại, văn hóa với kinh tế, bản sắc dân tộc với nhịp sống hiện đại.
Chợ là nơi gặp gỡ, giao thương của đồng bào các dân tộc thiểu số như Mông, Dao, Giáy, Tày, Xa Phó từ các thôn, bản vùng cao của xã Hợp Thành và khu vực lân cận. Chợ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sản xuất nông nghiệp, giúp người dân vùng cao tiêu thụ sản phẩm, tạo việc làm và nâng cao thu nhập, góp phần xóa đói giảm nghèo.