Trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động mạnh mẽ, chuyển đổi số đang trở thành chìa khóa không thể thiếu để doanh nghiệp Việt Nam nâng cao sức cạnh tranh. Hội nghị giao ban Xúc tiến thương mại tháng 9/2025 với sự tham dự trực tiếp và trực tuyến của hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài đã mang đến bức tranh toàn diện: từ kinh nghiệm thực tiễn của các thương vụ cho tới định hướng chiến lược từ cơ quan quản lý.
Chia sẻ tại Hội nghị giao ban Xúc tiến thương mại tháng 9/2025 với hệ thống thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, ông Cao Xuân Thắng, Tham tán thương mại tại Singapore nhấn mạnh, vai trò của nền tảng số trong điều hành và hỗ trợ doanh nghiệp. Ông cho biết: “Chúng tôi xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung, từ lịch công tác đến thông tin doanh nghiệp, sự kiện, để có góc nhìn 360 độ hỗ trợ xúc tiến thương mại. Đồng thời, các công cụ e-marketing tích hợp giúp kết nối, nhắc nhở doanh nghiệp tham gia hội nghị, sự kiện một cách kịp thời và hiệu quả.”
Ông Cao Xuân Thắng, Tham tán thương mại tại Singapore nhấn mạnh, vai trò của nền tảng số trong điều hành và hỗ trợ doanh nghiệp.
Không dừng lại ở đó, Thương vụ Singapore còn triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm ứng dụng công nghệ blockchain, bản đồ sức khỏe nông sản Việt Nam, cùng các nền tảng đào tạo trực tuyến cho doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã. Những giải pháp này cho thấy quyết tâm đưa công nghệ vào từng mắt xích của chuỗi xúc tiến, từ quản lý dữ liệu, đào tạo đến kết nối thị trường.
Ở một góc nhìn khác, Tham tán thương mại tại Thụy Điển - bà Nguyễn Thị Hoàng Thuý chia sẻ kinh nghiệm từ Bắc Âu - khu vực ít đoàn xúc tiến trực tiếp, nhưng lại là thị trường khó tính, tiêu chuẩn cao. “Nếu chỉ dựa vào hội chợ hay đoàn giao thương vài ngày thì chi phí quá lớn và hiệu quả thấp. Do đó, chúng tôi buộc phải số hóa: xây dựng website, mạng xã hội, cơ sở dữ liệu ngành hàng để quảng bá sản phẩm Việt quanh năm. Thực tế, doanh nghiệp Bắc Âu coi hồ sơ số như một ‘'visa thương mại’', đòi hỏi minh bạch và chuẩn mực ngay từ đầu.”
Từ thực tiễn này, có thể thấy chuyển đổi số không chỉ là xu thế, mà là điều kiện bắt buộc để duy trì hiện diện bền vững tại các thị trường khắt khe.
Từ góc nhìn cơ quan quản lý, ông Nguyễn Thành Dương, Phó Trưởng phòng Phát triển năng lực xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định: “Cục đang phối hợp với nhiều nền tảng lớn như Alibaba, Amazon, TikTok… để triển khai chương trình Gian hàng quốc gia, hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng thương hiệu và xuất khẩu trực tiếp. Kết quả sơ bộ cho thấy hơn 50% doanh nghiệp tham gia đã có đơn hàng, với giá trị trung bình hàng chục nghìn USD.”
Tuy nhiên, theo ông Dương, thách thức cũng hiện hữu rõ rệt. Năng lực số của phần đông doanh nghiệp Việt Nam còn khiêm tốn, từ kỹ năng vận hành gian hàng quốc tế cho tới quản lý logistics xuyên biên giới. Yêu cầu ngày càng khắt khe về truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn môi trường, lao động… khiến doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào lợi thế giá rẻ, mà buộc phải đầu tư bài bản để tồn tại và phát triển.
Phó Trưởng phòng Phát triển năng lực xúc tiến thương mại, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) Nguyễn Thành Dương phát biểu tại hội nghị.
Không chỉ dừng ở các chương trình hợp tác với nền tảng toàn cầu, Cục Xúc tiến thương mại đang từng bước hoàn thiện khung chính sách đồng bộ nhằm đồng hành cùng doanh nghiệp. Bộ Công Thương đã ban hành nhiều chương trình lớn như Chiến lược phát triển thương mại điện tử quốc gia 2026 - 2030, Chương trình Go Export, hay Gian hàng quốc gia Việt Nam trên Alibaba... những trụ cột quan trọng để xây dựng thương hiệu Việt trên nền tảng số quốc tế.
Đặc biệt, Cục Xúc tiến thương mại đã và đang phối hợp cùng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số xây dựng bộ chỉ số đánh giá mức độ sẵn sàng chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại, áp dụng cho ba nhóm: cơ quan xúc tiến của Chính phủ, tổ chức hỗ trợ và doanh nghiệp. “Đây là công cụ giúp nhận diện điểm mạnh, điểm yếu, từ đó xây dựng kế hoạch hỗ trợ trúng và đúng nhu cầu từng đối tượng,” ông Dương nhấn mạnh.
Song hành với chính sách, Cục còn chú trọng đào tạo kỹ năng thực chiến cho doanh nghiệp: từ vận hành gian hàng, livestream bán hàng xuyên biên giới, đến ứng dụng AI trong quảng cáo và phân tích hành vi người tiêu dùng. Mỗi năm, hàng nghìn doanh nghiệp nhỏ và hợp tác xã đã tiếp cận các chương trình này, coi đây là bệ phóng để nâng cao năng lực cạnh tranh ngay từ nền tảng số.
Ngoài ra, sự phối hợp chặt chẽ với hệ thống thương vụ Việt Nam tại nước ngoài được coi như “cánh tay nối dài” của chính sách, giúp tạo lập mạng lưới cảnh báo sớm, cung cấp thông tin pháp lý, tiêu chuẩn hàng hóa và xu hướng tiêu dùng. Qua đó, doanh nghiệp Việt có thể chủ động hơn trong việc ứng phó và khai thác cơ hội trên các thị trường toàn cầu.
Có thể thấy, chuyển đổi số trong xúc tiến thương mại đang mở ra cánh cửa mới để hàng hóa Việt Nam vươn xa, nhưng cũng đặt ra những yêu cầu khắt khe về năng lực và sự chủ động. Khi kinh nghiệm thực tiễn từ các thương vụ được kết nối với định hướng chiến lược từ cơ quan quản lý, bức tranh xúc tiến thương mại của Việt Nam trở nên rõ nét và toàn diện hơn. Nếu cộng đồng doanh nghiệp, hiệp hội và các cơ quan nhà nước cùng đồng hành, tận dụng sức mạnh của nền tảng số, thì khát vọng khẳng định vị thế Việt Nam trên bản đồ thương mại toàn cầu không còn xa vời, mà sẽ trở thành hiện thực trong tương lai gần.
Những chia sẻ từ Singapore, Thụy Điển đến định hướng của Cục Xúc tiến thương mại đã cho thấy một bức tranh thống nhất: chuyển đổi số không còn là lựa chọn, mà là con đường bắt buộc. Hành động sớm, tận dụng kinh nghiệm quốc tế và đồng hành cùng chính sách trong nước sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam không chỉ vượt qua thách thức, mà còn vươn lên khẳng định vị thế trên bản đồ thương mại toàn cầu.