Chuyển đổi số đòi hỏi quá trình chuẩn bị lâu dài
Phát biểu tại Hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại đa kênh” do Bộ Công Thương tổ chức sáng 25/6, ông Đào Thanh Tùng, Giám đốc Thương mại điện tử của LOTTE Mart Việt Nam cho biết, trong những năm gần đây, thương mại điện tử (một yếu tố quan trọng trong tiến trình chuyển đổi số) không còn là xu hướng mới, mà đã trở thành một cấu phần cốt lõi trong chiến lược phát triển của các doanh nghiệp bán lẻ.
Theo báo cáo e-Conomy SEA 2023 do Google, Temasek và Bain & Company công bố, Việt Nam là quốc gia có mức tăng trưởng thương mại điện tử bán lẻ nhanh thứ hai trong khu vực Đông Nam Á.
Ông Đào Thanh Tùng, Giám đốc Thương mại điện tử của LOTTE Mart Việt Nam nêu những thách thức đối với doanh nghiệp bán lẻ khi tiến hành chuyển đổi số. Ảnh: Phong Lâm
Với tỷ lệ thâm nhập người dùng trên nền tảng số vượt mốc 60%, thương mại điện tử đang dần hình thành nên một hệ sinh thái tiêu dùng mới, nơi khách hàng mong đợi sự liền mạch, tiện lợi và cá nhân hóa trong từng trải nghiệm.
Nói về những thách thức khi tiến hành chuyển đổi số, đặc biệt là quá trình triển khai hoạt động thương mại điện tử trong ngành bán lẻ, ông Đào Thanh Tùng cho rằng, đối với các hệ thống siêu thị truyền thống, nơi có đặc thù về vận hành thực phẩm tươi sống, hậu cần và trải nghiệm vật lý, việc chuyển đổi lên nền tảng số, thương mại điện tử không chỉ là một bước thay đổi về công nghệ, mà là một cuộc tái cấu trúc toàn diện từ mô hình vận hành đến tư duy tổ chức.
"Chuyển đổi số là một quá trình phức tạp và đòi hỏi quá trình chuẩn bị lâu dài. Các doanh nghiệp bán lẻ hiện đại không chỉ cần xây dựng nền tảng công nghệ vững chắc, mà còn phải làm mới toàn bộ hệ sinh thái vận hành.
Doanh nghiệp cần đầu tư dài hạn tối thiểu 3 - 5 năm, tránh tư duy ngắn hạn, đồng bộ hệ thống ERP (ERP là viết tắt của từ Enterprise Resources Planning, có nghĩa là hoạch định nguồn lực của doanh nghiệp), kho vận, quản trị khách hàng, dữ liệu. Đặc biệt là tăng cường đào tạo nhân sự không chỉ về kỹ năng công nghệ mà còn về tư duy phục vụ khách hàng trong môi trường số", ông Đào Thanh Tùng cho hay.
Cũng theo ông Đào Thanh Tùng, thực tế tại các thị trường phát triển như Mỹ cũng cho thấy, không ít hệ thống bán lẻ đã từng thất bại trong chuyển đổi nếu thiếu tầm nhìn dài hạn. Chuỗi Target từng phải đối mặt với khủng hoảng khi triển khai thương mại điện tử giai đoạn đầu do thiếu kiểm soát tồn kho và giao nhận. Chỉ đến khi hệ thống này tái cấu trúc và tích hợp dữ liệu, công nghệ, họ mới phục hồi và phát triển bền vững.
Để giải quyết vấn đề trên, năm 2023, LOTTE Mart chính thức ra mắt nền tảng LOTTEMart.vn, một bước chuyển hóa toàn diện trong hành trình số hóa. LOTTE Mart cũng đẩy mạnh tự động hóa quy trình xử lý đơn hàng theo thời gian thực; giao hàng linh hoạt trong 1 - 2 giờ, liên tỉnh 300km và nhận tại siêu thị. Đồng thời, đồng bộ tồn kho online và offline, tránh nhầm lẫn và tối ưu trải nghiệm.
"Một minh chứng thực tiễn là trong đợt mưa bão tại Hà Nội tháng 5/2025, dù hệ thống giao thông tê liệt cục bộ, LOTTE Mart vẫn đảm bảo xử lý hơn 70% đơn hàng nhờ hệ thống vận hành linh hoạt, phân bổ đơn theo khu vực và ứng dụng công nghệ theo dõi lộ trình giao hàng.
Song song đó, chúng tôi phát triển bán hàng đa nền tảng: từ website, app, đến GrabMart, ShopeeFood Mart, livestream… nhằm mở rộng điểm chạm và tăng độ bao phủ trong tâm trí người tiêu dùng", ông Đào Thanh Tùng chia sẻ kinh nghiệm.
Cần sự hỗ trợ từ nhiều phía
Theo thống kê từ eMarketer, tại Mỹ, doanh thu thương mại điện tử trong ngành bán lẻ đã chiếm gần 25% tổng doanh thu toàn ngành vào năm 2024, một chỉ dấu rõ ràng cho thấy tiềm năng phát triển rất lớn của thương mại điện tử và là mục tiêu hoàn toàn khả thi mà các doanh nghiệp bán lẻ tại Việt Nam có thể hướng đến nếu được đầu tư đúng hướng.
Để thúc đẩy quá trình này, ông Đào Thanh Tùng nêu đề xuất, Nhà nước cần hỗ trợ hoàn thiện hạ tầng logistics số tại các vùng kinh tế trọng điểm, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận chính sách hỗ trợ chuyển đổi số. Bên cạnh đó, xây dựng chương trình đào tạo chuyên biệt cho nhân lực ngành bán lẻ, phát triển hành lang pháp lý đồng bộ giữa thương mại điện tử - dữ liệu - thanh toán.
Hội thảo “Nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp hàng tiêu dùng nhanh và thực phẩm trong bối cảnh chuyển đổi số và thương mại đa kênh” do Bộ Công Thương tổ chức sáng 25/6. Ảnh: Phong Lâm
Liên quan đến vấn đề trên, bà Trần Diệu Hương (Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước, Bộ Công Thương cho biết, hệ thống phân phối hiện đại và thương mại điện tử những năm gần đây đang tăng trưởng mạnh.
Năm 2024, thương mại điện tử tăng trên 22%, dự kiến chiếm 10% tổng mức bán lẻ năm 2025. Tuy nhiên, doanh nghiệp vừa và nhỏ vẫn gặp khó khăn về vốn, công nghệ, nhân lực số để tiến hành chuyển đổi số và phát triển hoạt động thương mại điện tử.
Trước thực trạng đó, các chính sách hỗ trợ được triển khai đồng bộ như đầu tư hạ tầng logistics, hỗ trợ tín dụng, thuế, đào tạo nhân lực, hoàn thiện pháp lý cho mô hình O2O, livestream… sẽ góp phần giúp các doanh nghiệp tự tin hơn trong quá trình chuyển đổi số doanh nghiệp.
Năm 2024, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam đạt trên 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm trước, chiếm khoảng 9% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước. Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội cũng tồn tại không ít thách thức. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn lúng túng trong việc tiếp cận công nghệ mới, quản trị đổi mới sáng tạo, đầu tư chuyển đổi số hay xây dựng hệ thống phân phối hiện đại.