Chuyển đổi xanh: ‘Mở khoá’ tăng trưởng bền vững cho Việt Nam

Vai trò quan trọng của chuyển đổi xanh

Phát biểu tại Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam (VBF) thường niên diễn ra vào chiều 10/11, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đánh giá vai trò quan trọng của chuyển đổi xanh đối với mục tiêu tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, đồng thời khẳng định, cộng đồng doanh nghiệp là nhân tố quyết định đối với mục tiêu tăng trưởng xanh của Việt Nam.

Từ nhận định trên, Thủ tướng Chính phủ cho rằng, Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam thường niên với chủ đề "Doanh nghiệp đồng hành với Chính phủ chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên mới" có ý nghĩa quan trọng với Việt Nam trong bối cảnh hiện nay.

Chia sẻ tại diễn đàn, đại diện các hiệp hội doanh nghiệp trong và ngoài nước cũng đánh giá cao những nỗ lực mà Chính phủ Việt Nam đã thực hiện nhằm thúc đẩy chuyển đổi xanh. Đồng thời cũng chỉ ra những thách thức đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong giai đoạn tới, nhằm đạt được mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.

Theo bà Mariam Sherman - Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Campuchia, Lào cho rằng, trên chặng đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam cần trở thành một nền kinh tế xanh hơn, cạnh tranh hơn và sẵn sàng hơn trong kỷ nguyên mới.

Đồng quan điểm trên, ông Takao Nozaki - Trưởng nhóm Công tác Ngân hàng và Chuyển đổi số trong ngành ngân hàng cho rằng: Chuyển đổi xanh không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để Việt Nam vươn lên mạnh mẽ và tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Chia sẻ về vai trò quan trọng của chuyển đổi xanh đối với tăng trưởng kinh tế, ông Đậu Anh Tuấn - Phó Tổng thư ký, kiêm Trưởng Ban Pháp chế (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) cho biết: Việt Nam đang nổi lên như một “ngôi sao sáng” của khu vực châu Á không chỉ nhờ vào nền tảng tăng trưởng ổn định và độ mở cao của nền kinh tế, mà còn bởi nỗ lực mạnh mẽ trong cải cách thể chế, chuyển đổi số và cam kết phát triển xanh.

Việt Nam cũng được nhìn nhận là điểm đến tiềm năng trong chuỗi giá trị toàn cầu mới, nơi doanh nghiệp quốc tế tìm đến không chỉ để sản xuất, mà còn để mở rộng thị trường, kết nối chuỗi cung ứng và tìm kiếm các giá trị phát triển bền vững.

Điều tra Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI) gần đây nhất của VCCI cũng cho thấy, nỗ lực của các địa phương trong cải thiện chất lượng môi trường kinh doanh xanh, khuyến khích doanh nghiệp thực hành xanh và tăng cường quản lý môi trường. Tuy nhiên, gánh nặng thủ tục hành chính, chi phí không chính thức và sự thiếu đồng bộ trong thực thi pháp luật vẫn cản trở tiến trình chuyển đổi.

Ông David John Whitehead - Hiệp hội Doanh nghiệp Australia tại Việt Nam cho biết, đã tròn 4 năm kể từ COP26 (tháng 11/2021), khi Thủ tướng Chính phủ Việt Nam công bố phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Hiện nay, COP30 đang diễn ra tại Brazil, với trọng tâm là chuyển dịch năng lượng, thúc đẩy tăng trưởng năng lượng tái tạo, hiệu quả năng lượng và chuyển đổi các ngành công nghiệp.

Cùng với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số cũng đang định hình lại nền kinh tế Việt Nam, mở ra cơ hội trong thương mại và điện tử, dịch vụ tài chính, logistics, nông nghiệp, sản xuất…

“Chuyển đổi xanh và chuyển đổi số sẽ giúp đất nước nâng cấp vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu, thu hút đầu tư chất lượng cao hơn và thúc đẩy tăng trưởng bền vững” - ông David John Whitehead khẳng định.

Tạo “cơ chế” để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn xanh

Khẳng định chuyển đổi xanh, chuyển đổi số đóng vai trò quan trọng giúp Việt Nam đạt được mục tiêu tăng trưởng cao và bền vững trong giai đoạn tới. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu trên, bà Mariam Sherman cho rằng, khu vực tư nhân trong và ngoài nước đóng vai trò quan trọng giúp Việt Nam chuyển đổi sang nền kinh tế xanh.

Tuy nhiên, để khu vực tư nhân đóng góp tích cực hơn vào tăng trưởng xanh, Việt Nam cần tạo niềm tin cho nhà đầu tư cả trong nước và FDI. Niềm tin đó phụ thuộc vào quy tắc ổn định, chính sách thuế nhất quán, danh mục dự án minh bạch và khả thi, cơ chế chia sẻ rủi ro công bằng, cùng với thị trường vốn sâu rộng và được quản lý tốt.

“Khi có nền tảng này, doanh nghiệp trong và ngoài nước sẽ mạnh dạn đầu tư vốn và đổi mới sáng tạo ở quy mô lớn, trong khi khu vực công định hướng chiến lược và tháo gỡ điểm nghẽn” - bà Mariam Sherman khẳng định và cho rằng: Nhóm Ngân hàng Thế giới sẵn sàng hỗ trợ huy động vốn, cấu trúc các dự án khả thi và phát triển thị trường vốn, để dòng đầu tư tư nhân chảy mạnh hơn vào tăng trưởng xanh, bền vững và cạnh tranh của Việt Nam.

Khẳng định vai trò quan trọng của chuyển đổi xanh với tăng trưởng cao và bền vững, ông Đậu Anh Tuấn cho rằng, việc hình thành một hệ sinh thái tài chính xanh hiệu quả là điều kiện tiên quyết để thúc đẩy chuyển đổi xanh. Theo đó, nhà nước cần phát triển thị trường tín chỉ carbon, trái phiếu xanh, đồng thời tạo cơ chế bảo lãnh tín dụng cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận khoản vay xanh. Các ngân hàng thương mại nên được khuyến khích xây dựng danh mục sản phẩm tài chính xanh và áp dụng ưu đãi lãi suất phù hợp.

Cùng với đó, cần ban hành bộ tiêu chí quốc gia về dự án đầu tư xanh, làm cơ sở cho việc cấp phép, ưu đãi thuế, đất đai và tiếp cận vốn. Các dự án sử dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và sản xuất tuần hoàn cần được ưu tiên hỗ trợ.

“Đặc biệt, chuyển đổi xanh cần được triển khai thực chất từ cơ sở, cần lồng ghép các chỉ số đánh giá như Chỉ số Xanh cấp tỉnh (PGI), vào công cụ điều hành và đánh giá hiệu quả quản lý của chính quyền địa phương. Việc công bố kế hoạch hành động xanh hàng năm gắn với chỉ tiêu định lượng được sẽ tạo động lực cho cải cách rõ ràng và minh bạch” - ông Đậu Anh Tuấn thông tin.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định, để hỗ trợ cho mục tiêu chuyển đổi xanh, Việt Nam đang yêu cầu các bộ, ngành, địa phương xây dựng dữ liệu xanh, bộ dữ liệu này có tính kết nối chặt chẽ giữa nhà nước và tư nhân; trung ương và địa phương. Cùng với đó phát triển hạ tầng xanh, hạ tầng số đồng bộ, hiện đại.

Để Việt Nam chuyển đổi xanh thành công, Thủ tướng Chính phủ mong muốn, cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân đóng vai trò tiên phong, đồng hành cùng nhà nước trong tiến trình chuyển đổi xanh, chuyển đổi số.

Theo ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký VCCI, để xây dựng một Việt Nam xanh, năng động và sẵn sàng trong kỷ nguyên mới đòi hỏi tư duy cải cách mạnh mẽ, hành động quyết liệt và sự đồng hành thực chất giữa nhà nước và doanh nghiệp.