Chuyên gia hiến kế đưa Lý Sơn bứt phá thành Khu du lịch quốc gia

Hạ tầng và dịch vụ vẫn là “điểm nghẽn”

Đặc khu Lý Sơn được đánh giá là một trong những điểm đến du lịch biển, đảo đặc sắc của Việt Nam, nơi hội tụ hài hòa các giá trị địa chất, sinh thái, văn hóa và lịch sử hiếm có.

Hòn đảo núi lửa hình thành hàng triệu năm trước sở hữu vẻ đẹp thiên nhiên nguyên sơ và được ví như “bảo tàng sống” lưu giữ các lớp trầm tích văn hóa Sa Huỳnh, Chăm Pa và văn hóa Đại Việt.

Trên nền tảng những giá trị đặc biệt ấy, tỉnh Quảng Ngãi xác định Lý Sơn là một trong những vùng trọng điểm du lịch, có khả năng kết nối mạnh mẽ với mạng lưới du lịch ven biển miền Trung, giữ vai trò hạt nhân trong chiến lược phát triển kinh tế biển của địa phương.

Việc xây dựng đặc khu Lý Sơn trở thành Khu du lịch quốc gia không chỉ là mục tiêu dài hạn, mà còn là yêu cầu cấp thiết, tạo động lực phát triển bền vững, nâng tầm thương hiệu du lịch địa phương và đóng góp vào tăng trưởng chung của ngành du lịch quốc gia.

Bà Y Ngọc - Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cho rằng, mặc dù sở hữu nhiều tiềm năng và lợi thế nổi trội, song du lịch Lý Sơn đến nay vẫn chưa được khai thác tương xứng.

“Mục tiêu xây dựng và phát triển Lý Sơn trở thànhKhu du lịch quốc gia không chỉ là mong muốn chính đáng của chính quyền và Nhân dân trong tỉnh, mà còn là bước đi tất yếu, phù hợp với định hướng phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 theo tinh thần Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam”, Phó chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi thông tin.

Đánh giá một cách tổng thể, KTS Nguyễn Tiến Sỹ - Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Quy hoạch Hà Nội cho biết, đặc khu Lý Sơn hiện đạt khoảng 70% các điều kiện để được công nhận là Khu du lịch quốc gia. Tuy nhiên, điểm mấu chốt khiến Lý Sơn chưa thể bứt phá nằm ở việc thiếu đồng bộ về kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật và chất lượng dịch vụ du lịch.

Theo KTS Nguyễn Tiến Sỹ, hệ thống giao thông nội đảo còn chật hẹp, mật độ cây xanh thấp. Hạ tầng bến cảng, cầu tàu mới chỉ ở quy mô vừa phải, việc di chuyển từ đất liền ra đảo và ngược lại còn phụ thuộc lớn vào yếu tố thời tiết. Trong khi đó, hệ thống nhà hàng, khách sạn và các dịch vụ hỗ trợ du lịch khác mới dừng ở mức đủ dùng, chưa tạo được sức hút mạnh mẽ đối với phân khúc khách chi tiêu cao.

“Lý Sơn cần chú trọng nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm du lịch. Đồng thời cải thiện hạ tầng kỹ thuật, nâng cao năng lực phục vụ và khắc phục những tồn tại hiện hữu”, KTS Nguyễn Tiến Sỹ nhận định.

Đặc biệt, KTS Nguyễn Tiến Sỹ nhấn mạnh, vai trò của đầu tư công từ Trung ương đối với các hạ tầng động lực như xây dựng cảng hành khách quốc tế gắn với sân bay Lý Sơn. Mở rộng cảng tổng hợp Lý Sơn; nâng cấp cảng An Bình; đầu tư hệ thống thu gom, xử lý nước thải. Bên cạnh đó, Trung ương cần hỗ trợ Quảng Ngãi liên kết, tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược, phát triển sân bay Lý Sơn trong tương lai.

Hiến kế để Lý Sơn chuyển mình

PGS.TS Phạm Trung Lương - Phó Chủ tịch Liên chi hội Đào tạo du lịch Việt Nam cho rằng, cùng với việc triển khai Đề án “Phát triển trung tâm du lịch biển, đảo Lý Sơn” theo tinh thần Nghị quyết số 26-NQ/TW của Bộ Chính trị, cần sớm xây dựng và thực hiện Đề án “Quy hoạch tổng thể phát triển KDL quốc gia Lý Sơn giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”.

Theo PGS.TS Phạm Trung Lương, các chính sách phát triển Lý Sơn cần bám sát khung chính sách ưu tiên của du lịch quốc gia, nhưng phải phù hợp với đặc thù điểm đến biển, đảo. Việc ứng dụng công nghệ, hướng tới xây dựng Lý Sơn trở thành điểm đến du lịch thông minh là xu hướng tất yếu.

Cùng quan điểm, TS. Hà Văn Siêu - Phó Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Việt Nam nhận định, Lý Sơn có nhiều lợi thế vượt trội về thiên nhiên, văn hóa và giá trị lịch sử gắn với chủ quyền biển đảo. Tuy nhiên, hệ thống hạ tầng lưu trú, giải trí và dịch vụ còn thiếu đồng bộ. Quảng Ngãi cần tính toán kỹ sức chứa và khả năng cung ứng dịch vụ, đáp ứng tối thiểu 500.000 lượt khách mỗi năm; hệ thống cơ sở lưu trú cần phục vụ ít nhất 300.000 lượt khách lưu trú/năm, trong đó có cơ sở đạt tiêu chuẩn từ 4 sao trở lên.

Thực tế, thời gian lưu trú trung bình của du khách tại Lý Sơn hiện chỉ khoảng 1 ngày/đêm, mức chi tiêu chưa tới 1 triệu đồng/người/ngày đêm. Phần lớn khách du lịch tự tổ chức, ít tour chuyên nghiệp, sản phẩm du lịch còn đơn điệu, thiếu chiều sâu. Điều này khiến hiệu quả kinh tế từ du lịch chưa tương xứng với tiềm năng của một Khu du lịch quốc gia.

Bên cạnh yêu cầu về hạ tầng và dịch vụ, nhiều chuyên gia nhấn mạnh, định hướng phát triển du lịch xanh là giải pháp phù hợp cho huyện đảo Lý Sơn. Du lịch xanh sẽ giúp bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, duy trì sinh kế bền vững cho cộng đồng và nâng cao sức hấp dẫn điểm đến.

TS. Võ Thị Ánh Tuyết - Giảng viên Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP. Hồ Chí Minh cho rằng, kể từ khi được công nhận là khu du lịch cấp tỉnh năm 2018, Lý Sơn ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ, song cũng bộc lộ những mâu thuẫn lớn, ảnh hưởng trực tiếp tính bền vững của tài nguyên và di sản.

"Hạ tầng lưỡng dụng cũng là yếu tố quyết định chất lượng điểm đến. Kinh nghiệm từ đảo Jeju (Hàn Quốc) và Maldives chứng minh, hệ thống nước sạch, giao thông nội đảo, xử lý rác thải và điện ổn định là nền tảng để duy trì khả năng phục vụ du khách. Do đó, Lý Sơn cần ưu tiên phát triển các hạ tầng thiết yếu này để nâng sức chứa và đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành du lịch", TS. Võ Thị Ánh Tuyết gợi mở.

Với những tiềm năng sẵn có và “thời điểm vàng” đang mở ra, nếu được trao cơ chế đặc thù, đầu tư đồng bộ và quy hoạch bài bản, Lý Sơn hoàn toàn có cơ sở để chuyển mình, trở thành Khu du lịch quốc gia, điểm nhấn mới trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Đảo Lý Sơn có diện tích tự nhiên hơn 10 km2, gồm Đảo Lớn và Đảo Bé, với hệ thống núi lửa, miệng núi, bãi biển, hang động và các di sản địa chất có niên đại hàng triệu năm. Cùng với đó là sự giao thoa của các lớp văn hóa Sa Huỳnh, Chăm Pa và văn hóa Việt, tạo nên những giá trị đặc sắc, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước.