Nghệ nhân Đặng Thường, một cái tên quen thuộc trong làng nghề tò he truyền thống, đã làm nức lòng người Việt khi đưa tò he, món đồ chơi dân gian mộc mạc, vươn ra biển lớn. Chuyến đi tham dự triển lãm quốc tế Expo Osaka 2025 tại Nhật Bản của ông không chỉ là một hành trình quảng bá văn hóa, mà còn là minh chứng sống động cho sức hút của tò he đối với bạn bè quốc tế.
Khu trưng bày của nghệ nhân Đặng Thường tại Expo Osaka 2025.
Tại Expo Osaka 2025, gian hàng tò he của nghệ nhân Đặng Thường luôn tấp nập du khách. Giữa một triển lãm hiện đại với nhiều sản phẩm công nghệ tiên tiến, những con tò he đầy màu sắc, mang đậm hồn Việt vẫn thu hút ánh nhìn và sự tò mò của mọi người. Không chỉ riêng khách Việt kiều, mà cả du khách Nhật Bản và quốc tế cũng tỏ ra vô cùng thích thú.
Nghệ nhân Đặng Thường chia sẻ: "Tôi rất bất ngờ trước sự đón nhận nồng nhiệt này. Nhiều người chưa từng thấy Tò he bao giờ, nhưng khi nhìn thấy tôi nặn các con vật, họ đã rất hào hứng và trầm trồ". Đặc biệt, trẻ em Nhật Bản và các nước khác rất thích thú khi được tự tay nặn những con tò he dưới sự hướng dẫn của ông.
Những biểu tượng vô cùng Việt Nam như làng quê Bắc Bộ, Áo dài... được khắc hoạ qua bàn tay tài hoa của nghệ nhân tò he.
Với nghệ nhân Đặng Thường, tò he không chỉ là một nghề kiếm sống mà còn là cả một phần cuộc đời. Ông đã gắn bó với tò he từ khi còn là một cậu bé ở làng Xuân La (Phú Xuyên, Hà Nội) - cái nôi của nghề nặn tò he.
Khi được hỏi về nghề, ông luôn trân trọng chia sẻ: "Nghề này đòi hỏi sự kiên nhẫn và đam mê. Bột làm tò he phải được ngâm, giã, luộc rồi nhuộm màu thủ công từ các loại lá cây, củ quả. Mỗi con tò he đều là một tác phẩm riêng, gửi gắm tình cảm của người nặn. Đối với tôi, việc giữ gìn và phát triển tò he cũng giống như giữ gìn một phần hồn của dân tộc vậy".
Phó Thủ tướng Lê Thành Long và Công chúa Tsuguko đại diện Hoàng gia Nhật Bản thăm nhà triển lãm Việt Nam tại EXPO Osaka 2025.
Lý giải về việc lựa chọn tò he là một trong những sản phẩm chủ lực của Việt Nam tại triển lãm lần này, bà Nguyễn Phương Hòa, Cục trưởng Cục Hợp tác Quốc tế, Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch thể kiêm Tổng Đại diện Việt Nam tại EXPO Osaka 2025, chia sẻ: "Tò he là một sản phẩm của làng nghề truyền thống Bắc Bộ, biểu tượng của sự sáng tạo dân gian, lưu giữ hồn quê trong nhịp sống hiện đại. Sử dụng các nguyên vật liệu tự nhiên, gần gũi môi trường dưới bàn tay khéo léo của nghệ nhân đã tạo nên những con giống, nhân vật sinh động từ câu chuyện cổ tích hay đời sống hằng ngày. Tò he vừa mang tính giáo dục vừa khuyến khích trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ thơ".
Công chúa Tsuguko bày tỏ thích thú với những con to hè của nghệ nhân Đặng Thường.
Bà Hòa cũng nhấn mạnh rằng, tò he không chỉ là một nghề thủ công mà quá trình nặn còn là một màn trình diễn của nghệ nhân mang tính tương tác cao với công chúng.
"Chính vì vậy, chúng tôi đã lựa chọn tò he để giới thiệu tại Expo Osaka 2025, nhằm gửi gắm câu chuyện về quê hương đất nước Việt Nam trong sự kết hợp hài hòa giữa nghề thủ công truyền thống, nghệ thuật trình diễn và ký ức tuổi thơ của mỗi người", Tổng Đại diện Việt Nam tại EXPO Osaka 2025 nói thêm.
Du khách Nhật Bản vô cùng thích thú với gian trưng bày tò he của Việt Nam.
Không chỉ Công chúa Nhật Bản, mà chính những du khách Nhật Bản cũng đã bày tỏ sự thích thú đặc biệt với tò he. Họ dành những lời khen ngợi chân thành cho sự sáng tạo và khéo léo của nghệ nhân Đặng Thường.
Một du khách lớn tuổi hào hứng chia sẻ: "Tôi đã đi khắp các gian hàng nhưng gian tò he này lại thu hút tôi nhất. Những con vật được nặn ra từ bột, lại còn có thể ăn được, thật là tuyệt vời! Chúng rất đáng yêu và tinh xảo".
Nghệ nhân Đặng Thường và hành trình đưa tò he vươn ra thế giới.
Một du khách trẻ tuổi khác, sau khi tự tay nặn xong một con tò he hình chú mèo, đã không giấu được sự vui sướng: "Tôi thấy rất ấn tượng. Đây không chỉ là một món đồ chơi mà còn là một tác phẩm nghệ thuật nhỏ. Tôi sẽ giữ món quà này như một kỷ niệm đẹp về văn hóa Việt Nam".
Những chia sẻ này cho thấy tò he đã thực sự chạm đến trái tim của người dân xứ Phù Tang, không chỉ bằng vẻ ngoài dễ thương mà còn bằng giá trị văn hóa ẩn chứa bên trong.
Từ bàn tay tài hoa của người nghệ nhân, những con tò he được ra đời mang trong đó là nét văn hoá của truyền thống Việt Nam.
Không chỉ riêng du khách Nhật Bản, những vị khách từ nhiều quốc gia khác cũng dành cho tò he những lời khen ngợi đặc biệt. Một du khách người Nga đã xúc động chia sẻ: "Những con tò he này thật đáng yêu! Chúng khiến tôi nhớ đến những con búp bê Matryoshka truyền thống của Nga. Cả hai đều được làm bằng tay, đầy màu sắc và mang đậm văn hóa dân tộc. Tò he có một vẻ đẹp rất riêng, rất chân thật và gần gũi".
Du khách quốc tế: "Đáng yêu như búp bê Nga".
Một du khách khác đến từ phương Tây cho rằng: "Tôi rất thích ý tưởng dùng nguyên liệu tự nhiên để tạo màu sắc. Đây là một món đồ chơi vừa thân thiện với môi trường, vừa thể hiện sự khéo léo và sáng tạo tuyệt vời của người Việt".
Những chia sẻ này cho thấy tò he không chỉ chinh phục du khách bằng vẻ ngoài dễ thương mà còn bằng giá trị văn hóa, sự tỉ mỉ và nét độc đáo riêng, tạo nên sự kết nối mạnh mẽ giữa các nền văn hóa.
Thành công của nghệ nhân Đặng Thường tại Expo Osaka 2025 là một tín hiệu đáng mừng. Nó cho thấy những giá trị văn hóa truyền thống của Việt Nam hoàn toàn có thể chinh phục được bạn bè quốc tế. Tuy nhiên, hành trình đưa tò he ra thế giới vẫn còn nhiều thách thức.
Khi ký ức tuổi thơ của trẻ em, tò he Việt Nam vươn mình trở thành đại sứ văn hóa.
Để tò he có thể tồn tại và phát triển, cần có sự chung tay của cả cộng đồng, từ việc bảo tồn, truyền dạy nghề cho thế hệ trẻ đến việc tìm ra những hướng đi mới để tò he có thể thích nghi với thời đại. Nghệ nhân Đặng Thường tin rằng tò he không chỉ là món đồ chơi của tuổi thơ mà còn là một phần hồn của dân tộc Việt Nam. Ông mong muốn tò he sẽ được biết đến rộng rãi hơn, không chỉ trong nước mà còn trên toàn thế giới, để trở thành một "đại sứ văn hóa" mang hình ảnh Việt Nam đi khắp năm châu.