| Cánh đồng công nghệ cao mở lối giảm nghèo bền vững Bà con dân tộc thoát nghèo nhờ trồng nấm công nghệ |
Gieo công nghệ, gặt mùa vàng
Nổi bật giữa các vùng trồng dưa lưới cả nước, Bình Thuận với khí hậu khô nóng, nhiều nắng, ít mưa lại chính là nơi lý tưởng để dưa phát triển vỏ lưới đẹp, ruột giòn, hương thơm đặc trưng. Các giống dưa chủ lực như Đế đặc mật và Huỳnh Long có ngoại hình bắt mắt, ruột cam hoặc vàng óng, độ ngọt cao, thịt giòn tan, rất được ưa chuộng tại các thị trường Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Bình Dương…
Tuy nhiên, dưa lưới không dễ trồng nếu không có kỹ thuật cao. Đòi hỏi môi trường được kiểm soát khắt khe về ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, và chế độ dinh dưỡng chuẩn xác theo từng giai đoạn sinh trưởng, dưa lưới chính là “thước đo” của một nền nông nghiệp hiện đại, sạch, và bền vững.
Năm 2021, tại xã Phú Lạc, huyện Tuy Phong nơi được xem là vùng đất “khó canh tác” vì cát trắng bạc màu, 12 thanh niên thế hệ 8X, 9X đã mạnh dạn thành lập HTX Nông nghiệp Công nghệ cao Thiện An, với khởi điểm là 3 nhà màng trồng dưa lưới.
| Vườn dưa lưới công nghệ cao của HTX Thiện An. Ảnh: Ngọc Hoa |
Từ thất bại đầu tiên, họ học cách áp dụng công nghệ cao: hệ thống tưới nhỏ giọt Israel, bón phân hữu cơ vi sinh tự chế từ trứng, chuối, sữa tươi; kiểm soát ánh sáng và sâu bệnh bằng cảm biến. Chỉ sau vài vụ, dưa Thiện An đạt chuẩn VietGAP, được công nhận OCOP 3 sao, đầu ra ổn định tại nhiều tỉnh, thành phố lớn.
Đến nay, HTX đã mở rộng lên 24 nhà màng, tổng diện tích 2,5 ha, trồng được 3-4 vụ dưa mỗi năm. Mỗi sào thu hoạch 5-6 tấn, giá bán ổn định 35.000 đồng/kg, thu nhập mỗi vụ có thể đạt từ 50-70 triệu đồng/nhà màng sau chi phí. Đây là mức thu nhập vượt xa mặt bằng sản xuất nông nghiệp truyền thống trong khu vực, và đặc biệt, nó giúp các hộ dân nghèo từng bước vươn lên thoát nghèo, ổn định đời sống và tái đầu tư cho sản xuất.
Chia sẻ về quá trình xây dựng và phát triển HTX, ông Lê Minh Thạch, Phó Giám đốc HTX Nông nghiệp Công nghệ cao Thiện An khẳng định: “Ngay từ đầu, chúng tôi không chỉ muốn làm ra sản phẩm chất lượng, mà còn muốn tạo ra một mô hình kinh tế hiệu quả, có khả năng hỗ trợ trực tiếp cho người dân địa phương thoát nghèo. Trồng dưa công nghệ cao không còn là chuyện ‘của nhà giàu’, mà là hướng đi phù hợp, khả thi với bà con vùng cát nếu có quyết tâm, kỹ thuật và đồng hành chính sách đúng lúc.”
Điểm đặc biệt trong mô hình Thiện An là sự kiểm soát toàn bộ quy trình sản xuất bằng công nghệ: từ tưới nhỏ giọt, cảm biến môi trường, bón phân hữu cơ vi sinh, cho đến chọn giống, chăm trái và thu hoạch cuốn chiếu. Nhờ vậy, chất lượng sản phẩm ổn định, năng suất cao, và được thị trường tín nhiệm tạo nên đầu ra ổn định và lâu dài, giúp nông dân yên tâm sản xuất, không còn cảnh được mùa mất giá.
Không chỉ làm kinh tế giỏi, HTX còn truyền cảm hứng cho nhiều hộ nghèo quanh vùng mạnh dạn học theo mô hình. Từ những người từng chỉ trồng lúa vụ thấp, giờ đây đã biết kỹ thuật canh tác, vận hành nhà màng, kiểm soát năng suất bằng điện thoại thông minh. Giảm nghèo bằng công nghệ với Thiện An đã không còn là lý thuyết mà trở thành hiện thực sống động.
“Người dân vùng sâu muốn thoát nghèo thì cần được tiếp cận với tri thức, công nghệ và vốn. Chúng tôi mong rằng, từ HTX Thiện An, tỉnh và các ngành chức năng sẽ có thêm căn cứ để mạnh dạn nhân rộng mô hình này ở các vùng khó khăn khác, nơi có điều kiện tương tự và có tinh thần vươn lên mãnh liệt như chúng tôi”, ông Thạch nhấn mạnh
Định hình mô hình giảm nghèo bằng công nghệ cao
Trước sự thành công bước đầu của những hợp tác xã như Thiện An, tỉnh Bình Thuận đã xác định rõ ràng: nông nghiệp công nghệ cao chính là lời giải chiến lược cho bài toán giảm nghèo bền vững ở vùng sâu, vùng khó. Trong các kế hoạch phát triển nông thôn mới, tỉnh đặc biệt nhấn mạnh vai trò của HTX sản xuất ứng dụng công nghệ trong chuỗi giá trị từ canh tác, thu hoạch đến tiêu thụ sản phẩm.
| Không chỉ làm kinh tế giỏi, HTX còn truyền cảm hứng cho nhiều hộ nghèo quanh vùng mạnh dạn học theo mô hình. Ảnh: Ngọc Hoa |
Để hiện thực hóa điều đó, tỉnh đang triển khai nhiều chương trình hỗ trợ tín dụng cho HTX nông nghiệp công nghệ cao. Nguồn vốn từ Quỹ Hỗ trợ nông dân được ưu tiên giải ngân cho các mô hình đầu tư nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt Israel, thiết bị cảm biến môi trường, phần mềm giám sát mùa vụ, những hạng mục được xem là “nền tảng kỹ thuật số” trong nông nghiệp hiện đại. Điều này không chỉ giúp giảm chi phí nhân công, tăng năng suất, mà còn mở ra khả năng quản lý tập trung và kiểm soát chất lượng sản phẩm đồng đều.
Bên cạnh đó, tỉnh cũng chú trọng đào tạo và chuyển giao kỹ thuật cho nông dân, nhất là lực lượng trẻ, có khả năng tiếp cận công nghệ nhanh. Các lớp tập huấn thực địa được tổ chức ngay tại các mô hình nhà màng như Thiện An, giúp bà con “mắt thấy tay làm”, học được cả quy trình kỹ thuật lẫn phương pháp quản trị HTX theo hướng chuyên nghiệp. Tư duy làm nông vì thế đang dần dịch chuyển từ kinh nghiệm sang chuẩn hóa, từ thủ công sang bán tự động, từ đơn lẻ sang chuỗi liên kết.
Đặc biệt, tỉnh Bình Thuận cũng đang từng bước xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao. Trong đó, dưa lưới Tuy Phong được chọn là sản phẩm trọng điểm để phát triển thành chỉ dẫn địa lý vùng trồng, có mã số vùng nguyên liệu, truy xuất nguồn gốc điện tử nhằm tăng độ nhận diện trên thị trường và phục vụ kế hoạch mở rộng xuất khẩu trong tương lai.
Không chỉ dừng lại ở hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, chính quyền địa phương còn khuyến khích xây dựng mô hình điểm. Mục tiêu đến năm 2025, tỉnh sẽ hình thành tối thiểu 5 hợp tác xã nông nghiệp công nghệ cao kiểu mẫu như Thiện An vừa sản xuất hiệu quả, vừa đóng vai trò “lõi công nghệ” cho vùng. Từ đó tạo sự lan tỏa, thúc đẩy các hộ dân, tổ hợp tác và thanh niên nông thôn mạnh dạn chuyển đổi sản xuất theo hướng hiện đại, bền vững.
| Trong những năm gần đây, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp đã và đang trở thành xu hướng được bà con nông dân toàn tỉnh quan tâm, đặc biệt tại vùng đất khô hạn Tuy Phong. Tại đây, mô hình trồng dưa lưới trong nhà màng hiện đại không chỉ mở ra hướng canh tác mới mà còn bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế rõ nét, giúp các thành viên hợp tác xã có thu nhập ổn định và tự tin mở rộng sản xuất. |