Cục Phòng vệ thương mại: ‘Tấm khiên’ bảo vệ sản xuất trong nước

Triển khai sâu rộng các phong trào thi đua

Thời gian qua, theo ông Chu Thắng Trung - Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương tập thể lãnh đạo, công chức, viên chức và người lao động Cục Phòng vệ thương mại đã nỗ lực không ngừng, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Đặc biệt, nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ chính trị, Cục đã hưởng ứng, triển khai sâu rộng phong trào thi đua do Bộ Công Thương phát động, như: Phong trào “Đẩy mạnh cải cách hành chính và xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số”, “Chuyển đổi số toàn diện trong ngành Công Thương” qua đó thúc đẩy ứng dụng công nghệ số, nâng cao chất lượng dịch vụ công và hiện đại hóa phương thức quản lý, điều hành.

Song song với đó, các phong trào chuyên đề như “Thi đua lập thành tích chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước và ngành”, “Thi đua thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị năm” cũng được Cục phát động và hưởng ứng tích cực, tạo khí thế thi đua sôi nổi, gắn với từng mục tiêu cụ thể của Cục.

Ngoài ra, cán bộ, công chức, viên chức của Cục tích cực hưởng ứng phong trào “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, phong trào “Cán bộ, công chức, viên chức ngành Công Thương thi đua thực hiện văn hóa công sở, xây dựng cơ quan, đơn vị kiểu mẫu” đã góp phần xây dựng hình ảnh đội ngũ cán bộ trách nhiệm, tận tụy, kỷ cương và thân thiện.

Việc hưởng ứng, triển khai các phong trào thi đua không chỉ tạo nên động lực tinh thần mạnh mẽ mà còn là nguồn lực thực tiễn, giúp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức phát huy sáng kiến, đổi mới phương thức làm việc và nâng cao hiệu quả thực thi công vụ. Qua đó, Cục đã và đang khẳng định quyết tâm đồng hành cùng doanh nghiệp, bảo vệ vững chắc ngành sản xuất trong nước.

Theo đó, công tác xây dựng pháp luật phòng vệ thương mại đã được Cục đặc biệt chú trọng. Cụ thể, trên cơ sở thực tiễn và các cam kết quốc tế, Cục đã tham mưu cho Bộ Công Thương và Chính phủ ban hành 2 nghị định, 11 thông tư trong lĩnh vực phòng vệ thương mại. Đây là nền tảng pháp lý vững chắc, phù hợp với thông lệ quốc tế, tạo cơ sở để Việt Nam điều tra và áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại minh bạch, công bằng, hiệu quả.

Trong lĩnh vực điều tra và áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng nhập khẩu, Cục đã tiến hành 48 vụ việc điều tra mới và 35 vụ rà soát các biện pháp đang áp dụng. Trên cơ sở đó, Bộ Công Thương đã ban hành 36 quyết định áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại với hàng nhập khẩu.

“Các biện pháp này đã mang lại lợi ích thiết thực cho nền kinh tế Việt Nam, bảo vệ và tạo điều kiện cho việc hình thành và phát triển một số ngành công nghiệp nền tảng, công nghiệp xây dựng, công nghiệp tiêu dùng như luyện kim, hóa chất, vật liệu xây dựng, chế biến nông sản” - ông Trung nhấn mạnh.

Ngoài ra, theo ước tính, quy mô doanh thu hàng năm của các doanh nghiệp được bảo vệ bởi các biện pháp phòng vệ thương mại đạt gần 600.000 tỷ đồng, với hơn 56.000 lao động trực tiếp và hàng trăm nghìn lao động gián tiếp, góp phần đảm bảo an ninh kinh tế và an sinh xã hội tại nhiều địa phương. Đây là minh chứng rõ nét cho vai trò thiết thực, quan trọng của công tác phòng vệ thương mại trong sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Quá trình hội nhập quốc tế sâu rộng đã giúp Việt Nam đạt những dấu mốc về tăng trưởng xuất khẩu, tuy nhiên, trên “sân chơi” kinh tế toàn cầu, hàng hóa Việt Nam đang gặp thách thức lớn trước hàng rào  kỹ thuật và biện pháp phòng vệ thương mại do các thị trường gia tăng sử dụng. Đến nay đã có 293 vụ điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đến từ 25 thị trường.   

Việc các nước liên tục gia tăng điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa Việt Nam, kể từ khi được thành lập, Cục Phòng vệ thương mại đã đồng hành cùng doanh nghiệp trong 181 vụ việc nước ngoài khởi xướng. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp gần 50% số vụ việc phòng vệ thương mại do nước ngoài khởi xướng đã được chấm dứt, giúp nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam tránh bị áp thuế bất lợi.

Tiếp sức để doanh nghiệp vững vàng hội nhập

Với một chặng đường chưa đủ dài nhưng cũng đã khẳng định được những bước phát triển, trưởng thành của công tác phòng vệ thương mại. Vì vậy, nhìn lại thành tựu đã đạt được trong thực thi công tác phòng vệ thương mại, ông Chu Thắng Trung chỉ rõ một số yếu tố quan trọng, hàng đầu.  

Trước hết, là chú trọng công tác xây dựng pháp luật và hoàn thiện thể chế. Đây là vấn đề then chốt, tạo nền tảng vững chắc cho hoạt động điều tra, áp dụng và thực thi các biện pháp phòng vệ thương mại một cách hiệu quả.

Bên cạnh đó, phòng vệ thương mại là công cụ pháp lý, kỹ thuật phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực, vì vậy cần có sự gắn kết và phối hợp chặt chẽ giữa Cục Phòng vệ thương mại với các cơ quan quản lý nhà nước, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp. Ngoài ra, phòng vệ thương mại cần được thực thi đồng bộ cùng với các chính sách do các cơ quan quản lý nhà nước khác ban hành để đảm bảo môi trường cạnh tranh công bằng, lành mạnh, giúp các doanh nghiệp sản xuất có thể phát triển một cách bền vững.

Mặt khác, doanh nghiệp vừa là người chịu tác động trực tiếp, vừa là chủ thể trung tâm trong mọi vụ việc phòng vệ thương mại. Vì thế, nâng cao năng lực, hiểu biết về phòng vệ thương mại sẽ giúp các doanh nghiệp chủ động và tích cực tham gia vào các vụ việc điều tra phòng vệ thương mại. Một yếu tố quan trọng khác được lãnh đạo Cục Phòng vệ thương mại nêu rõ đó là cần dự báo và cảnh báo từ sớm, từ xa các rủi ro phòng vệ thương mại. Điều này giúp cơ quan quản lý nhà nước và các doanh nghiệp có sự chuẩn bị sớm, có các biện pháp xử lý kịp thời, không bị bất ngờ trước các vụ việc điều tra.

Với những thành tựu đã đạt được trong công tác phòng vệ thương mại, thời gian tới, ông Chu Thắng Trung cho biết, Cục Phòng vệ thương mại sẽ tăng cường việc phổ biến, tuyên truyền các văn bản quy phạm pháp luật mới được ban hành, trong đó có Nghị định 86/2025/NĐ-CP và các Thông tư 26, 27, 28, 29, 30 của Bộ Công Thương về phòng vệ thương mại.

Đồng thời Cục sẽ tiếp tục bám sát thực tiễn để tham mưu hoàn thiện thể chế, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật mới. Trong công tác thực thi pháp luật về phòng vệ thương mại, Cục tập trung triển khai điều tra, rà soát các biện pháp phòng vệ thương mại đúng quy định pháp luật, trước mắt là những vụ việc liên quan đến ván sợi gỗ, kính nổi và gạch men nhập khẩu.

Song song với đó, Cục sẽ tiếp tục đẩy mạnh hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với các vụ việc do nước ngoài khởi xướng, giảm thiểu tối đa rủi ro và thiệt hại cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam. Cục cũng duy trì vận hành Hệ thống cảnh báo sớm, theo dõi các mặt hàng có nguy cơ bị điều tra; đồng thời nâng cấp cơ sở dữ liệu trực tuyến, xây dựng hệ thống dữ liệu ngành sản xuất trong nước để phục vụ hiệu quả công tác điều tra, áp dụng biện pháp phòng vệ thương mại và quản lý nhanh chóng, minh bạch, chính xác hơn.

Để hoàn thành tốt các nhiệm vụ chính trị được giao, Cục Phòng vệ thương mại xác định sẽ tiếp tục đẩy mạnh và hưởng ứng sâu rộng các phong trào thi đua yêu nước trong toàn đơn vị. Trong đó, trọng tâm là nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động, chú trọng đào tạo kỹ năng số, tăng cường năng lực điều hành và phục vụ doanh nghiệp.

Ngoài ra, phong trào thi đua đẩy mạnh cải cách hành chính, xây dựng cơ quan, đơn vị kiểu mẫu sẽ tiếp tục được Cục triển khai gắn với thực hiện nghiêm kỷ cương, kỷ luật hành chính, phát huy tinh thần trách nhiệm, tận tụy và chuyên nghiệp trong công vụ. Qua đó nhằm tạo động lực để tập thể đơn vị không ngừng đổi mới, sáng tạo, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần bảo vệ ngành sản xuất trong nước và nâng cao uy tín của doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.

Thành lập vào tháng 8/2017, sau khi Quốc hội ban hành Luật Quản lý ngoại thương, Cục Phòng vệ thương mại - cơ quan trực thuộc Bộ Công Thương đã và đang thực hiện trọng trách tham mưu, xây dựng và tổ chức thực thi pháp luật về phòng vệ thương mại.