Xây dựng thương hiệu quế Trà My
Trà Leng, nơi từng được biết đến là ngôi làng gần như bị xóa sổ hoàn toàn sau đợt lở núi vào cuối năm 2020. Từ những đau thương, người dân Trà Leng đang từng ngày vực dậy để phát triển, tìm đường ổn định cho cuộc sống của mình.
Nhờ vào cây quế, nhiều hộ gia đình đã thoát nghèo bền vững, từng bước vươn lên làm giàu
Trà Leng nằm trên độ cao hơn 1.000m so với mực nước biển, khí hậu mát mẻ quanh năm, độ ẩm cao, diện tích rừng nguyên sinh lớn. Chính điều kiện tự nhiên này đã tạo lợi thế cho nhiều loại dược liệu quý phát triển, đặc biệt là quế Trà My và sâm Ngọc Linh.
Toàn xã có 1.579 hộ dân/6.586 người, trong đó, 98% người dân là đồng bào dân tộc thiểu số Ca Dong, Xơ Đăng, Mơ Nông.
Ông Châu Minh Nghĩa, Chủ tịch UBND xã Trà Leng cho biết, toàn xã hiện có gần 3.000 ha quế Trà My, trong đó hơn 1.000 ha đã cho khai thác. Sản lượng vỏ quế thu hoạch hằng năm đạt 70 - 80 tấn. Quế Trà My đã được cấp chỉ dẫn địa lý, mở ra cơ hội xây dựng thương hiệu, nâng cao giá trị trên thị trường. Tuy nhiên, phần lớn sản phẩm hiện nay vẫn ở dạng thô, chưa qua chế biến sâu, khiến giá trị kinh tế chưa tương xứng với tiềm năng.
Già Hồ Văn Đề (77 tuổi, xã Trà Leng) cho biết, hiện tại thu nhập của gia đình chủ yếu dựa vào vườn quế. “Vườn quế này được truyền từ đời cha sang đời con. Cứ thế phát triển them chứ không bớt đi. Những đứa nhỏ sau này cũng được mình dạy phải biết quý những gì mà mẹ rừng đã ban tặng, và phát triển nó hơn nữa”, già Đề cười nói.
Thu hoạch vỏ quế để bán cho thương lái
Còn anh Cao Tuấn Kiệt (45 tuổi, khu dân cư Bằng La, xã Trà Leng) cho biết, gia đình anh đang chăm sóc hơn 10.000 cây quế giống. “Hiện nay cây quế giống 3 nghìn đồng/cây, nếu mua cây giống ở nơi khác giá thành sẽ cao hơn từ 1- 2 nghìn đồng/cây và còn tốn công vận chuyển về. Nhờ có nguồn cây giống dồi dào ngay tại địa phương nên bà con cũng đã bớt được rất nhiều chi phí, từ đó đẩy mạnh phát triển kinh tế vườn”, anh Kiệt chia sẻ.
Trao đổi về vấn đề này, ông Nguyễn Thế Phước, Bí thư Đảng ủy xã Trà Leng cho biết, việc đẩy mạnh phát triển cây dược liệu là hướng đi phù hợp nhất với điều kiện của bà con ở nơi đây, nhất là đối với cây quế vốn đã có thương hiệu từ lâu nay. “Quế Trà My không chỉ là cây trồng truyền thống mà còn là lợi thế lớn của địa phương. Nếu có sự vào cuộc mạnh mẽ của doanh nghiệp trong chế biến và tiêu thụ, quế Trà My chắc chắn sẽ mang lại sinh kế bền vững cho người dân”, ông Phước nói.
Sâm Ngọc Linh, động lực mới cho giảm nghèo
Bên cạnh quế, sâm Ngọc Linh, loài dược liệu được mệnh danh là “quốc bảo”, cũng đang từng bước được nhân rộng tại Trà Leng. Xã hiện có khoảng 2.000 ha rừng tự nhiên phù hợp để phát triển sâm. Nhờ các dự án hỗ trợ, 5 nhóm hộ dân đã trồng được 24 ha sâm, với hơn 60.000 cây giống. Đây là nền tảng để địa phương hướng tới xây dựng vùng dược liệu trọng điểm trong tương lai.
Người dân xã Trà Leng tiếp tục nỗ lực phát triển diện tích trồng quế
Ông Nguyễn Thế Phước nhấn mạnh: “Sâm Ngọc Linh là hướng đi đột phá. Tuy cây trồng này khó, nhưng nếu được quản lý tốt về giống, kỹ thuật và bảo vệ rừng đi kèm, chắc chắn sẽ trở thành động lực quan trọng giúp bà con thoát nghèo bền vững”.
Ngoài sản xuất, địa phương còn chú trọng liên kết phát triển du lịch cộng đồng, quảng bá sản phẩm đặc trưng gắn với văn hóa bản địa. Sự phối hợp giữa xã Trà Leng và phường Sơn Trà (TP. Đà Nẵng) trong việc hỗ trợ kỹ thuật, kết nối thị trường, xúc tiến thương mại đang mở ra nhiều cơ hội mới cho người dân.
“Chúng tôi đặt mục tiêu mỗi năm giảm 4 - 5% tỷ lệ hộ nghèo, thông qua phát triển vùng dược liệu, xây dựng chuỗi liên kết từ trồng trọt, chế biến và tiêu thụ”, ông Phước kì vọng.
Khu dân cư Bằng La, nơi đang từng ngày hồi sinh sau thảm họa sạt lở năm 2020
Thực tế cho thấy, việc tiêu thụ sản phẩm quế và sâm Ngọc Linh hiện nay chủ yếu dưới dạng thô, giá trị gia tăng thấp. Để bứt phá, Trà Leng cần thu hút doanh nghiệp đầu tư vào chế biến tinh dầu quế, bột quế, thực phẩm chức năng từ sâm… Việc hình thành chuỗi giá trị từ trồng, thu hái, chế biến đến phân phối sẽ giúp tăng sức cạnh tranh, đưa sản phẩm vươn xa hơn trên thị trường.
Ngoài ra, vấn đề bảo vệ rừng và quản lý chất lượng cây giống cũng cần được quan tâm. Chỉ khi đảm bảo nguồn nguyên liệu bền vững và sản phẩm đạt chuẩn, thương hiệu quế Trà My và sâm Ngọc Linh tại Trà Leng mới khẳng định được chỗ đứng vững chắc.
Trà Leng (TP. Đà Nẵng) đang khai thác lợi thế tự nhiên để phát triển cây dược liệu, đặc biệt là quế Trà My và sâm Ngọc Linh, nhằm tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc. Toàn xã hiện có gần 3.000 ha quế, sản lượng 70 – 80 tấn/năm, song phần lớn mới bán thô. Bên cạnh đó, 5 nhóm hộ đã trồng hơn 60.000 cây sâm trên 24 ha rừng. Chính quyền địa phương đặt mục tiêu mỗi năm giảm 4 – 5% tỷ lệ hộ nghèo nhờ phát triển vùng dược liệu gắn với chế biến sâu, liên kết tiêu thụ và du lịch cộng đồng.