Các cơ sở sản xuất, kinh doanh chịu tác động kép
Dịch tả lợn châu Phi đang hoành hành tại Thanh Hóa với mức độ nghiêm trọng nhất trong nhiều năm trở lại đây, kéo theo những hệ lụy rõ rệt đối với chuỗi sản xuất, tiêu thụ thực phẩm tại địa phương.
Theo báo cáo mới nhất được công bố, dịch bệnh đã xuất hiện tại gần 3.000 hộ, 882 thôn của 115/166 xã, phường; ngành nông nghiệp buộc phải tiêu hủy hơn 24.000 con lợn, với tổng trọng lượng hơn 1.540 tấn.
Qua kiểm tra tại các hộ chăn nuôi, Sở Nông nghiệp và Môi trường Thanh Hóa xác định, nguyên nhân ban đầu của dịch bệnh xuất phát từ việc chăn nuôi nhỏ lẻ, không bảo đảm an toàn sinh học; khu vực chuồng trại và khu sinh hoạt không được ngăn cách rõ ràng. Việc sinh hoạt hằng ngày, di chuyển và vận chuyển không kiểm soát cũng là con đường đưa mầm bệnh vào khu vực chăn nuôi.
Nem chua, đặc sản của xứ Thanh
Trong bức tranh đó, các cơ sở sản xuất, kinh doanh nem chua, một đặc sản của Thanh Hóa gắn chặt với nguồn nguyên liệu thịt và bì lợn tươi đã phải chịu tác động kép. Về nguồn cung, việc tiêu hủy lớn và siết chặt kiểm soát vận chuyển khiến nguyên liệu khan hiếm, đứt gãy một số mối nhập truyền thống, chi phí kiểm dịch, vận chuyển tăng, làm đội giá thành sản xuất.
Về phía cầu, mặc dù dịch tả lợn châu Phi không gây bệnh cho người nhưng tâm lý e ngại của người tiêu dùng đã khiến nhịp mua bán chững lại, nhiều cửa hàng “đỏ lửa” cả ngày mà lượng đơn giảm mạnh, nhất là kênh bán tại chỗ và quà biếu du lịch.
Chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, anh Nguyễn Hữu Tuyên, chủ thương hiệu nem chua Tuyên Minh, một sản phẩm OCOP 3 sao tại phường Hạc Thành (tỉnh Thanh Hóa) cho biết, trong suốt gần 20 năm làm nghề anh chưa chứng kiến đợt dịch tả lợn châu Phi nào gây tổn thất như hiện nay.
Người lao động đang gói nem tại cơ sở nem chua Tuyên Minh, phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa
“Trung bình 1 ngày tôi nhập khoảng 70 kg đến 1 tạ thịt lợn, mỗi tháng bán được khoảng 7 nghìn cái, mấy tháng hè cao điểm thì lượng bán ra còn nhiều hơn. Tuy nhiên, do đang dịch bệnh nên người tiêu dùng e ngại, lượng nem bán ra giảm mạnh, cao điểm có khi giảm đến 70%”, anh Tuyên cho biết.
Hướng đến sản xuất dòng nem chất lượng cao, thương hiệu Nem Vị Thanh (phường Hạc Thành, tỉnh Thanh Hóa) cũng không thoát khỏi cảnh buôn bán ế ẩm.
“Chúng tôi không sản xuất dòng nem phổ thông mà hướng đến nem chất lượng cao nên giá cả có cao hơn mặt bằng chung. Mặc dù chúng tôi luôn lựa chọn thịt nguyên liệu tại những cơ sở uy tín, có kiểm dịch và nguồn gốc rõ ràng nhưng do ảnh hưởng chung của dịch bệnh nên lượng khách giảm đáng kể”, đại diện Nem Vị Thanh chia sẻ.
Việc khách hàng e ngại dịch bệnh dẫn đến lượng mua giảm đã không chỉ ảnh hưởng đến thương hiệu nem chua Thanh Hóa, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người lao động tại địa phương.
Tăng cường kiểm soát đầu vào
Trong bối cảnh dịch bệnh đang còn diễn biến phức tạp, các cơ sở làm nem chua buộc phải căng mình xoay xở, từ tăng kiểm soát chất lượng đầu vào, làm việc trực tiếp với cơ sở giết mổ, cung ứng đạt chuẩn thú y, điều chỉnh quy mô sản xuất theo ngày để hạn chế tồn kho đến tích cực quảng bá thương hiệu, khẳng định uy tín của cơ sở với người tiêu dùng.
Anh Tuyên, chủ thương hiệu nem chua Tuyên Minh cho biết, để có được nguồn thịt lợn uy tín, đảm bảo chất lượng, anh luôn có hợp đồng với các đơn vị cung ứng tại chợ đầu mối Đông Hương. Thịt lợn nhập vào bắt buộc phải có hóa đơn chứng từ, nguồn gốc và kiểm dịch rõ ràng, nếu cơ sở cung cấp vi phạm sẽ ngay lập tức chấm dứt hợp đồng.
Do ảnh hưởng của dịch bệnh, nhiều cơ sở nem chua ghi nhận doanh số sụt giảm đáng kể
“Sau nhiều năm kinh nghiệm, bằng mắt thường tôi có thể phân biệt được đâu là thịt lợn sạch, thịt lợn nhiễm bệnh. Nếu phát hiện đơn vị cung ứng làm ăn gian dối tôi sẽ ngay lập tức chấm dứt hợp đồng, lựa chọn đơn vị khác để đảm bảo uy tín cũng như có được những sản phẩm chất lượng”, anh Tuyên nói.
Cùng quan điểm, đại diện cơ sở Nem Vị Thanh cho biết, nếu thịt lợn không đảm bảo chất lượng sẽ sản xuất ra nem chua không được như yêu cầu, làm mất thương hiệu nên tất cả nguyên liệu nhập vào đều được lựa chọn kỹ lưỡng, có nguồn gốc và kiểm dịch đầy đủ.
Trước tình hình nghiêm trọng của dịch tả lợn châu Phi, UBND tỉnh Thanh Hóa cũng như Sở Công Thương Thanh Hóa đã nhanh chóng ban hành các chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ để phòng, chống và ngăn chặn dịch bệnh lan rộng.
Các cơ sở sản xuất nem chua tại Thanh Hóa luôn tăng cường kiểm soát đầu vào, chỉ lựa chọn những nguyên liệu có nguồn gốc, kiểm dịch rõ ràng
Đại diện Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa cho biết, đơn vị đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng như thú y, công an, chính quyền địa phương… tổ chức kiểm tra, kiểm soát tại các chợ, cơ sở trên các tuyến vận chuyển nội tỉnh, liên tỉnh.
Bên cạnh nhiệm vụ kiểm tra, xử lý, lực lượng Quản lý thị trường còn đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến các hộ kinh doanh, người tiêu dùng nhằm nâng cao nhận thức trong việc lựa chọn và sử dụng sản phẩm thịt an toàn, hướng dẫn người kinh doanh tuân thủ nghiêm các quy định bảo quản thực phẩm, tránh tình trạng tiêu thụ thịt nhiễm bệnh gây nguy cơ lây lan dịch ra cộng đồng.
Đồng thời, hướng dẫn người dân nhận biết sản phẩm nhiễm bệnh, cảnh báo rủi ro và phổ biến chế tài xử phạt khi vi phạm pháp luật về phòng, chống dịch bệnh gia súc.
Trong thời gian tới, Chi cục Quản lý thị trường Thanh Hóa sẽ tiếp tục đẩy mạnh kiểm tra, giám sát bằng cả phương pháp trực tiếp và ứng dụng công nghệ; phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan cập nhật tình hình dịch bệnh, điều chỉnh linh hoạt kế hoạch kiểm tra, tập trung xử lý các điểm nóng, không để dịch bệnh lan rộng. Mục tiêu chính là kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, giữ vững ổn định thị trường và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.
Dù dịch tả lợn châu Phi đang gây ra nhiều khó khăn trước mắt, song với sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền, ngành Công Thương tỉnh Thanh Hóa cùng với ý thức trách nhiệm của các cơ sở sản xuất trong việc kiểm soát chất lượng, niềm tin của người tiêu dùng sẽ dần được khôi phục. Đó không chỉ là mục tiêu giữ nghề, giữ thương hiệu địa phương, mà còn là động lực để tỉnh Thanh Hóa xây dựng chuỗi giá trị thực phẩm an toàn, minh bạch, hướng tới phát triển lâu dài và ổn định cho cả cộng đồng.