Trong bối cảnh ngành năng lượng toàn cầu đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh và bền vững, việc nghiên cứu và ứng dụng các giải pháp công nghệ mới đóng vai trò then chốt trong bảo đảm an ninh năng lượng và giảm phát thải.
Tại Việt Nam, Trường Đại học Điện lực là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực này, với nhiều đề tài nghiên cứu tập trung vào năng lượng tái tạo và hệ thống điện thông minh. Từ mô hình điện mặt trời áp mái đến hệ thống giám sát trạm biến áp, nâng cao chất lượng điện năng… các kết quả nghiên cứu của nhà trường đang từng bước được đưa vào thực tiễn, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và hỗ trợ chuyển đổi năng lượng quốc gia.
Để hiểu rõ hơn về định hướng nghiên cứu, các hoạt động khoa học công nghệ tiêu biểu, cũng như vai trò của Trường Đại học Điện lực trong tiến trình chuyển giao công nghệ và ứng dụng kết quả nghiên cứu vào thực tiễn sản xuất công nghiệp, phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với Tiến sĩ Chu Việt Thức, Phó Trưởng phòng Quản lý Khoa học và Hợp tác quốc tế, Trường Đại học Điện lực.
- Thưa ông, ông có thể chia sẻ về những đề tài nghiên cứu nổi bật mà trường triển khai trong việc phát triển công nghệ điện lực và năng lượng sạch, đặc biệt trong bối cảnh ngành điện lực toàn cầu đang chuyển mình?
Tiến sĩ Chu Việt Thức: Hiện nay chúng tôi đang triển khai nhiều đề tài nghiên cứu có liên quan đến việc phát triển công nghệ điện lực và năng lượng sạch và các giải pháp công nghệ phục vụ mục tiêu chuyển đổi năng lượng bền vững. Đây chính là một trong những hướng nghiên cứu mà chúng tôi đặc biệt quan tâm trong thời gian gần đây.
Tiêu biểu có thể kể đến dự án “Nghiên cứu tích hợp hệ thống điện mặt trời áp mái tại đô thị của Việt Nam”, được triển khai theo Quyết định số 3836/QĐ-BKHCN ngày 29/12/2020. Đây là một trong những dự án nghiên cứu đầu tiên tại Việt Nam trong lĩnh vực này. Dự án là thành quả của sự hợp tác với Viện Fraunhofer – một trong những viện nghiên cứu hàng đầu của Đức về kinh tế và hệ thống năng lượng.
Với mục tiêu làm chủ công nghệ tích hợp điện mặt trời áp mái vào lưới điện đô thị, giúp giảm áp lực cho lưới điện quốc gia và nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng. Hiện nay, một mô hình thử nghiệm đã được triển khai tại toà Nhà B của Trường Đại học Điện lực, góp phần cung cấp dữ liệu thực nghiệm phục vụ nghiên cứu và giảng dạy.
Hệ thống điện mặt trời áp mái. Ảnh minh họa
Bên cạnh đó, một sản phẩm nghiên cứu khác cũng đang được ứng dụng thực tế là Hệ thống cảnh báo mất điện và giám sát trạm biến áp hạ thế – kết quả của đề tài cấp Bộ Công Thương. Hệ thống này bao gồm các thiết bị đo, cảnh báo tại trạm biến áp và một trung tâm giám sát được xây dựng trên nền tảng WebServer.
Nó có khả năng theo dõi các thông số như điện áp, nhiệt độ, độ ẩm, cũng như cảnh báo sớm các nguy cơ mất điện, từ đó giúp nâng cao độ tin cậy trong cung cấp điện. Hiện hệ thống đã được lắp đặt thử nghiệm tại một số trạm biến áp hạ thế của EVN Hà Nội và cho thấy tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong các đơn vị thành viên của EVN.
Hay đề tài đang thực hiện “Hệ thống giám sát cảnh báo sự cố đường dây truyền tải bằng AI và big Data áp dụng cho EVN”…
Trên đây chỉ là một trong rất nhiều các đề tài nghiên cứu nổi bật mà trường đã và đang triển khai trong thời gian qua.
Những kết quả này cho thấy định hướng nghiên cứu của nhà trường đang bám sát nhu cầu thực tiễn của ngành, đồng thời mở ra nhiều cơ hội chuyển giao công nghệ, góp phần nâng cao năng lực nội sinh trong lĩnh vực năng lượng tại Việt Nam.
- Trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng toàn cầu, việc ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất năng lượng tái tạo có thể mở ra nhiều tiềm năng. Trường Đại học Điện lực đã và đang nghiên cứu những công nghệ nào góp phần tăng cường hiệu quả sản xuất điện sạch tại Việt Nam, thưa ông?
Tiến sĩ Chu Việt Thức: Tại Trường Đại học Điện lực, một số đơn vị chuyên môn như Khoa Năng lượng mới, Khoa Kỹ thuật điện, Khoa Điều khiển&Tự động hoá và Khoa Điện tử viễn thông… đang giữ vai trò tiên phong trong các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng công nghệ vào khai thác và sử dụng năng lượng tái tạo.
Các nhóm nghiên cứu ở những khoa này đã và đang tập trung nghiên cứu và triển khai các đề tài tập trung vào các công nghệ năng lượng mới, tiêu biểu như: Nghiên cứu ảnh hưởng của điện mặt trời đến lưới điện với chế độ tự sản – tự tiêu; Đánh giá so sánh thực nghiệm thiết kế hệ thống điện mặt trời áp mái bằng các phần mềm chuyên ngành; Xây dựng mô hình mô phỏng quá trình khí hoá than bằng phần mềm Aspen Plus để tối ưu hiệu suất chuyển hoá năng lượng và phân tích ảnh hưởng của các thông số vận hành…
Ngoài ra nhiều nghiên cứu chuyên sâu còn được lồng ghép trực tiếp vào chương trình đào tạo nghiên cứu sinh ngành Kỹ thuật năng lượng, Kỹ thuật điện, Điều khiển và Tự động hóa, Kỹ thuật điện tử, ngành Quản lý năng lượng, công nghệ thông tin… Có thể kể đến các hướng nghiên cứu như: Giải pháp nâng cao hiệu quả vận hành tuabin gió trong điều kiện đặc thù khí hậu Việt Nam, giải pháp giảm nhiệt độ hoạt động nhằm nâng cao hiệu suất của tấm pin mặt trời, hay phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu suất chuyển đổi năng lượng của pin mặt trời…
Những hoạt động này không chỉ giúp đội ngũ giảng viên và nghiên cứu sinh làm chủ công nghệ, mà còn góp phần hình thành các hướng nghiên cứu trọng điểm, phục vụ trực tiếp cho mục tiêu phát triển năng lượng bền vững quốc gia.
- Thưa ông, trường Đại học Điện lực có kế hoạch nghiên cứu và phát triển các giải pháp công nghệ để tăng hiệu suất năng lượng, giảm thiểu tác động môi trường từ quá trình sản xuất điện, đồng thời cải thiện hiệu quả năng lượng tái tạo?
Tiến sĩ Chu Việt Thức: Như đã chia sẻ ở trên, chúng tôi đang thực hiện nhiều đề tài, các dự án, nghiên cứu trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, điện sạch không chỉ mang ý nghĩa về mặt công nghệ hay hiệu quả vận hành, mà còn góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm thiểu tác động môi trường trong quá trình sản xuất và tiêu thụ điện năng. Đây cũng chính là định hướng mà chúng tôi theo đuổi, nhằm hướng tới phát triển bền vững và đồng hành cùng cam kết của Việt Nam về đạt phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Với chiến lược bám sát thực tiễn và định hướng phát triển khoa học công nghệ phục vụ ngành năng lượng, Trường Đại học Điện lực đang từng bước khẳng định vai trò là trung tâm nghiên cứu đào tạo có uy tín trong lĩnh vực điện lực và năng lượng tái tạo tại Việt Nam. Những kết quả đạt được không chỉ đóng góp vào năng lực nội sinh của ngành, mà còn mở ra nhiều cơ hội chuyển giao công nghệ, thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng quốc gia theo hướng xanh, sạch và bền vững.