Trong không gian trang trọng của Triển lãm thành tựu đất nước, gian trưng bày của Bộ Quốc phòng khiến người xem như được ngược dòng thời gian, trở về những năm tháng mà vận mệnh dân tộc treo lơ lửng trên sợi chỉ mong manh.
Ở đó, từng trang tài liệu, từng tờ báo, từng khúc nhạc được lưu giữ không chỉ là hiện vật lịch sử mà còn là hơi thở, là nhịp đập của cả một dân tộc đang gồng mình đi tới độc lập.
Trước mắt người xem, dòng chữ “Công tác cách mạng - Bài thứ tư” với năm bước: Điều tra, tuyên truyền, tổ chức, huấn luyện và tranh đấu, không đơn thuần là một cẩm nang nghiệp vụ. Đằng sau những dòng chữ gõ trên giấy ố vàng ấy là cả một cách nghĩ, cách làm, là sự chuẩn bị tỉ mỉ cho ngày toàn dân vùng lên. Mỗi con chữ như thấm đẫm mồ hôi và máu, bởi chính từ những chỉ dẫn này mà hàng ngàn cán bộ cách mạng đã bám dân, gây dựng cơ sở, gieo mầm niềm tin cho cuộc khởi nghĩa.
Bài học “Công tác cách mạng - Bài thứ tư” với năm bước căn bản, từng là cẩm nang giúp cán bộ gây dựng cơ sở, chuẩn bị cho ngày toàn dân khởi nghĩa. Ảnh: Minh Hằng
Cạnh đó, những tờ báo Tiền Phong, Độc Lập, Vệ Quốc Quân cũng thu hút sự chú ý của nhiều khách tham quan triển lãm. Giữa khói lửa chiến tranh, báo chí không đơn thuần để đọc tin tức, mà trở thành vũ khí tinh thần, nối liền hậu phương và tiền tuyến. Tờ Vệ Quốc Quân đặc biệt số 51 - 52 kỷ niệm ngày 19/8 và 2/9 in năm 1946 nay đã bạc màu, nhưng vẫn còn nguyên hơi thở của một thời mà từng dòng chữ in thô sơ có thể làm dấy lên niềm tin cho cả một thế hệ.
Những số báo Tiền Phong, Độc Lập, Vệ Quốc Quân đã ngả màu thời gian nhưng từng là vũ khí tinh thần, truyền lửa Cách mạng đến triệu con người. Ảnh: Minh Hằng
Trong số những hiện vật được trưng bày, tờ truyền đơn “Kính cáo đồng bào” do đồng chí Nguyễn Ái Quốc viết tháng 6/1941 khiến nhiều người dừng lại lâu hơn cả. Chỉ vài trang giấy ngắn gọn, nhưng từng câu chữ giản dị ấy lại có sức mạnh lay động lòng người, biến thành mệnh lệnh của trái tim, thôi thúc hàng vạn người dân đứng vào hàng ngũ Việt Minh. Từ đó, phong trào cách mạng bước sang trang mới, mở đường cho Cách mạng Tháng Tám thành công. Sức mạnh của văn kiện này nằm ở sự giản dị mà thấm thía: “Hỡi đồng bào! Giờ cứu nước đã đến”.
Ông Nguyễn Đồng Khởi (71 tuổi, cựu chiến binh) ngắm nhìn những tờ truyền đơn mà rưng rưng: “Ngày ấy, chúng tôi đi theo cách mạng chỉ bằng niềm tin rất giản dị. Đó là tin vào lời kêu gọi của Bác, tin vào những dòng chữ này. Hôm nay nhìn lại, tôi vẫn thấy tim mình run lên như đang sống lại tuổi hai mươi”.
Tờ truyền đơn do đồng chí Nguyễn Ái Quốc viết năm 1941 là lời hiệu triệu ngắn gọn nhưng lay động, kêu gọi toàn dân đoàn kết kháng chiến. Ảnh: Minh Hằng
Không chỉ có văn kiện, báo chí, gian trưng bày còn lưu giữ bản thảo “Tiến quân ca” của Văn Cao. Ngày 2/9/1945, khi giai điệu ấy cất lên tại Quảng trường Ba Đình, đó không chỉ là lễ Độc lập, mà còn là lời thề sắt son của cả dân tộc. Đến hôm nay, mỗi lần quốc ca vang lên, triệu trái tim Việt vẫn dậy sóng niềm tự hào.
Bản thảo “Tiến quân ca” của Văn Cao - khúc quân hành đã đi cùng dân tộc từ mùa thu độc lập năm 1945 cho đến hôm nay. Ảnh: Minh Hằng
Giữa những tài liệu và báo chí, bản thảo Tiến quân ca của nhạc sĩ Văn Cao hiện ra như một khúc quân hành vang vọng. Ngày 2/9/1945, khi giai điệu ấy cất lên tại Quảng trường Ba Đình, đó không chỉ là lễ độc lập, mà còn là lời thề sắt son của cả dân tộc. Và cho đến hôm nay, tại Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành 80 năm Quốc Khánh, tiếng nhạc ấy vang lên như một lời nhắc nhở rằng khúc quân hành năm xưa chưa bao giờ lặng im trong trái tim người Việt.
Bạn trẻ Nguyễn Mai Linh (sinh viên Đại học Văn hóa Hà Nội) xúc động khi đứng trước những kỷ vật: “Tôi đọc nhiều trong sách sử, nhưng khi được tận mắt thấy những tờ báo, những trang giấy thật, tôi hiểu rõ hơn giá trị của tự do. Nhờ những tài liệu được cất giữ cẩn thận này, không có thế hệ nào được phép quên đi lịch sử và coi độc lập là điều hiển nhiên”.
Điểm chung của những hiện vật trong gian trưng bày là sự bình dị. Chúng không lộng lẫy, không cầu kỳ, nhưng ẩn chứa sức mạnh làm thay đổi số phận dân tộc. Từ những tờ báo cũ, trang giấy ố vàng hay bản nhạc chép tay, tất cả như đang lặng lẽ kể lại câu chuyện rằng sức mạnh tinh thần, niềm tin và ý chí đoàn kết có thể làm nên kỳ tích.
Triển lãm không chỉ nhắc nhở người xem về một thời quá khứ máu lửa, mà còn gợi ra thông điệp cho hôm nay. Sự nghiệp dựng nước và giữ nước chưa bao giờ là dễ dàng, nhưng lịch sử cho thấy: Khi dân tộc này biết đoàn kết, sẽ không có thử thách nào là không thể vượt qua.
Ông Lê Quang Thạch (cựu chiến binh, Hà Nội) chia sẻ sau khi tham quan: “Chúng ta đang sống trong hòa bình, nhưng thử thách bây giờ không ít. Nhìn lại những kỷ vật này, tôi nghĩ thế hệ trẻ cần thấy rằng trách nhiệm giữ nước hôm nay vẫn nặng nề, chỉ khác là không còn tiếng súng mà là thử thách hội nhập, phát triển”.
Người xem lặng lẽ dừng chân trước những kỷ vật cách mạng, để cảm nhận hơi thở của lịch sử qua từng trang giấy đã ố màu thời gian. Ảnh: Minh Hằng
Không chỉ người lớn tuổi, rất nhiều bạn trẻ cũng lặng im thật lâu trước gian trưng bày. Anh Hoàng Văn Thảo (Hà Nội) chia sẻ: “Khi được tận mắt thấy những chứng tích, lịch sử không còn là những dòng chữ khô khan, mà trở thành một bài học sống động về lòng yêu nước”.
Rời khỏi triển lãm, nhiều người vẫn mang theo niềm xúc động khó tả. Bởi trong từng hiện vật, họ không chỉ nhìn thấy quá khứ, mà còn nghe thấy tiếng vọng về trách nhiệm hôm nay: Trân trọng, gìn giữ và viết tiếp trang sử vẻ vang. Những tờ báo cũ, truyền đơn, bản nhạc dù đã nhuốm màu thời gian vẫn như ngọn lửa bất diệt, soi sáng con đường cho các thế hệ tiếp bước.
Triển lãm "Thành tựu đất nước 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc", diễn ra từ 28/8/2025 đến 15/9/2025, quy tụ 230 gian hàng, quy mô gần 260.000m2, trưng bày nhiều sản phẩm, hình ảnh, giới thiệu thành tựu của 34 tỉnh, thành phố, 28 bộ, ngành, các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp Nhà nước tiêu biểu.