Đóng

Đẩy mạnh đàm phán mở cửa, tạo cú hích cho xuất khẩu rau quả

Việt Nam đẩy mạnh đàm phán mở cửa thị trường Trung Quốc cho các loại trái cây, kỳ vọng tạo cú hích mạnh mẽ giúp xuất khẩu rau quả tăng trưởng vượt bậc.

Xuất khẩu rau quả tháng 9/2025 lập kỷ lục, sầu riêng dẫn đầu tăng trưởng

Theo thống kê sơ bộ của Cục Hải quan Việt Nam, xuất khẩu rau quả trong tháng 9/2025 ước đạt 1,4 tỷ USD, tăng mạnh 47,2% so với tháng 8 và tăng 52,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính chung 9 tháng năm 2025, xuất khẩu rau quả ước đạt 6,22 tỷ USD, tăng 10,3% so với cùng kỳ 2024. Đây là mức cao kỷ lục trong lịch sử ngành, vượt qua tất cả dự báo trước đó.

Xuất khẩu sầu riêng tăng trưởng mạnh trở lại.

Sự tăng trưởng mạnh mẽ trong tháng 9 chủ yếu nhờ sầu riêng, “ngôi sao” của thị trường xuất khẩu nông sản. Sau khi phục hồi trong tháng 8/2025 với giá trị xuất khẩu đạt 588,8 triệu USD (tăng 55,2% so với tháng trước và 9,8% so với cùng kỳ 2024), sầu riêng tiếp tục tạo cú hích lớn trong tháng 9. Tuy nhiên, tính chung 8 tháng năm 2025, xuất khẩu sầu riêng vẫn giảm 16,2% so với cùng kỳ, đạt 1,79 tỷ USD, chủ yếu do nguồn cung từ các nước xuất khẩu lớn như Thái Lan cạn kiệt.

Bên cạnh sầu riêng, xuất khẩu nhiều mặt hàng trái cây khác như chuối, xoài, mít, vải, chanh, bưởi, chanh leo cũng tăng mạnh so với cùng kỳ năm 2024. Ngược lại, xuất khẩu dưa hấu, nhãn giảm đáng kể. Đáng chú ý, nhiều sản phẩm rau quả chế biến như dưa, chanh leo, hạt dẻ cười, hạnh nhân, dứa, cà tím, vải, nhãn cũng ghi nhận tăng trưởng, cho thấy ngành rau quả Việt Nam đang nâng cao giá trị gia tăng và đẩy mạnh xuất khẩu sản phẩm chế biến.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết, động lực chính cho mức tăng trưởng tháng 9 đến từ sầu riêng. Nguồn cung từ các quốc gia xuất khẩu lớn đang hạn chế, trong khi Việt Nam bước vào chính vụ thu hoạch, đặc biệt tại Tây Nguyên.

Bên cạnh đó, nhu cầu tiêu thụ sầu riêng tại thị trường Trung Quốc tăng mạnh nhờ trùng dịp Tết Trung thu và Quốc khánh, khi người dân có kỳ nghỉ dài, được thưởng lương và có xu hướng mua sắm nhiều hơn. Giá sầu riêng Việt Nam hiện ‘mềm’ hơn các năm trước, tạo điều kiện để nhóm khách hàng bình dân ở Trung Quốc tiếp cận, mở ra cơ hội tiềm năng mới.

Là doanh nghiệp xuất khẩu rau quả đến nhiều thị trường khó tính, ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Vina T&T Group, cho biết, từ đầu năm đến nay, xuất khẩu các mặt hàng như sầu riêng, bưởi, nhãn, xoài, thanh long sang nhiều thị trường, đặc biệt là Mỹ, đều tăng trưởng mạnh. Đến hết tháng 9 năm nay, doanh thu của công ty ước tăng 17 - 18% so với cùng kỳ 2024.

Bưởi và bơ chuẩn bị “chinh phục” thị trường Trung Quốc

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, rau quả chế biến không chỉ giúp ổn định giá nông sản trong nước mà còn nâng giá trị sản phẩm gấp 3 - 5 lần so với hàng tươi, đồng thời kéo dài thời gian bảo quản. Nhiều dự báo cho thấy, giai đoạn 2026 - 2030 sẽ là thời điểm bứt phá của ngành, nhờ nhu cầu tăng mạnh tại thị trường Trung Quốc, Mỹ và châu Âu.

Nếu tận dụng tốt các Nghị định thư đã ký kết, kết hợp đầu tư công nghệ chế biến sâu và vùng nguyên liệu đạt chuẩn, Việt Nam có thể duy trì tốc độ tăng trưởng hai con số mỗi năm, đưa rau quả chế biến trở thành nhóm hàng xuất khẩu tỷ USD ổn định, giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu tươi. Hiện nhiều doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư nhà máy hiện đại, mở rộng vùng chuyên canh và nâng cao chất lượng nguyên liệu, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường nhập khẩu.

Trong bối cảnh nhiều thị trường gần chạm ngưỡng bão hòa, xu hướng tiêu dùng chuyển dịch sang sản phẩm xanh, sạch, nhiều ý kiến cho rằng, ngành nông nghiệp buộc phải đầu tư thiết bị và công nghệ hiện đại. Đồng thời, để tiếp cận các thị trường quốc tế, nông sản Việt Nam phải đáp ứng yêu cầu về mã số vùng trồng, vùng nuôi và cơ sở đóng gói.

Ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH Huy Long An, đề nghị Bộ Công Thương thúc đẩy chính sách phát triển công nghiệp chế biến nông - lâm sản ngay tại các vùng nguyên liệu lớn, nhằm giảm áp lực mùa vụ và mở rộng thị trường xuất khẩu. Ông Huy cũng nhấn mạnh tiềm năng xuất khẩu bưởi, hiện chưa chính thức được xuất khẩu sang Trung Quốc, trong khi diện tích trồng và nhu cầu thị trường rất lớn, có thể mang lại doanh thu hàng tỷ USD và góp phần giảm áp lực cho sầu riêng - mặt hàng đang “tăng nóng”.

Về vấn đề mở cửa thị trường cho quả bưởi và quả bơ, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam, cho biết, năm 2024, đoàn công tác Việt Nam đã làm việc với Bộ Thương mại Trung Quốc về việc sớm mở cửa cho bưởi và bơ. Hiện đoàn kiểm tra Hải quan Trung Quốc đã khảo sát vùng trồng, cơ bản hoàn tất, Nghị định thư đang được soạn thảo và dự kiến sẽ hoàn chỉnh trong vài tháng tới, với hy vọng đầu năm 2026 có thể thông quan chính thức. “Quy trình của Trung Quốc rất chặt chẽ, mỗi năm chỉ cấp phép cho 1 - 2 sản phẩm, nên trước mắt ưu tiên bưởi, sau đó mới tới bơ”, ông Nam cho biết.

Để thúc đẩy tiến độ mở cửa thị trường Trung Quốc cho quả bưởi và quả bơ, tại Diễn đàn Nông dân quốc gia lần thứ X sáng 1/10, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên yêu cầu các đơn vị chức năng soạn công thư gửi Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc, nhằm rút ngắn thời gian ký Nghị định thư trong năm nay, đưa bưởi và bơ Việt Nam sớm chính thức vào thị trường tỷ đô, đặc biệt hưởng lợi từ đà mua sắm sôi động dịp cuối năm và Tết Nguyên đán tại Trung Quốc.

Nguyễn Hạnh