Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Đại biểu Quốc hội Trịnh Thị Tú Anh – đoàn Lâm Đồng đã có những đánh giá toàn diện về kết quả đạt được, những gợi mở để ngành Công Thương tăng tốc trong năm 2026.
Sản xuất công nghiệp phục hồi mạnh mẽ
- Thưa đại biểu, nhìn lại năm 2025, đâu là những điểm sáng nổi bật nhất của ngành Công Thương? Đại biểu đánh giá như thế nào về mức độ hoàn thành các mục tiêu Quốc hội giao?
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Năm 2025, ngành Công Thương có thể nói đã trải qua một năm nhiều thách thức nhưng cũng ghi nhận những điểm sáng rất rõ nét.
Điểm sáng nổi đầu tiên là sự phục hồi mạnh mẽ của sản xuất công nghiệp. Năm 2025, tăng trưởng công nghiệp đạt khoảng 9,3%, trong đó ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tăng hai con số, đạt 10,6%, tiếp tục khẳng định vai trò là động lực then chốt của tăng trưởng kinh tế, tạo nền tảng cho phát triển trong giai đoạn tiếp theo.
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh - đoàn Lâm Đồng
Tôi cũng đặc biệt ấn tượng với kết quả xuất nhập khẩu, khi tổng kim ngạch lần đầu tiên đạt mốc 900 tỷ USD. Trong cơ cấu xuất khẩu, nhiều mặt hàng công nghệ cao như máy tính, linh kiện điện tử đạt giá trị trên 100 tỷ USD, phản ánh bước tiến lớn về năng lực sản xuất, tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu của Việt Nam. Kết quả này càng có ý nghĩa trong bối cảnh kinh tế thế giới suy giảm, thương mại toàn cầu gặp nhiều khó khăn.
Về hội nhập kinh tế quốc tế, tôi đánh giá cao việc ngành Công Thương đã chủ động mở rộng và khai thác hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA), qua đó mang lại lợi ích thiết thực cho nền kinh tế. Việc thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế cũng là bước cụ thể hóa Nghị quyết số 59 của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế trong tình hình mới, góp phần nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.
Sản xuất thiết bị điện của ABB tại KCN Tiên Sơn, Bắc Ninh. Ảnh: Thu Hường
Về hạ tầng năng lượng, hiện quy mô hệ thống điện Việt Nam được đánh giá đứng đầu ASEAN và xếp thứ 20 trên thế giới. Nhiều công trình hạ tầng năng lượng trọng điểm đã được hoàn thiện, trong đó có đường dây 500kV Lào Cai – Vĩnh Yên, cùng hàng loạt dự án quan trọng khác, kết quả này đã góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.
Đặc biệt, theo tôi để đạt được những kết quả đột phá nêu trên, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế của ngành Công Thương đóng vai trò then chốt. Ngành đã tham mưu ban hành nhiều nghị quyết, luật và văn bản quan trọng, trong đó có Nghị quyết số 70 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; Nghị quyết số 189 của Quốc hội khóa XV về một số cơ chế, chính sách đặc thù cho dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.
Bên cạnh đó, Quốc hội đã thông qua ba luật quan trọng, bao gồm Luật Hóa chất, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Luật Thương mại điện tử. Trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, Bộ Công Thương cũng đã ban hành hai nghị định quan trọng về phân định thẩm quyền quản lý giữa các cấp chính quyền và về phân cấp, phân quyền trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. Tổng thể, ngành đã ban hành 21 nghị định, 3 quyết định và 49 thông tư thuộc thẩm quyền.
Năm 2025, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cán mốc 900 tỷ USD
Tôi đánh giá cao sự chủ động, tích cực của ngành Công Thương trong xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật. Chính nền tảng thể chế đó đã tạo điều kiện để ngành đạt được những kết quả rất ấn tượng trong thời gian qua, đồng thời tạo nền tảng cho bước phát triển cao hơn trong năm 2026 và các năm tiếp theo.
Nhận diện điểm nghẽn, tăng tốc phát triển
- Theo đại biểu, điểm nghẽn nào ngành Công Thương cần được nhận diện rõ trong chuyển đổi số công nghiệp, mở rộng thị trường xuất khẩu và xử lý các vấn đề phòng vệ thương mại?
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Bên cạnh những kết quả rất đáng ghi nhận, để tăng tốc phát triển theo hướng bền vững thì còn một số điểm nghẽn cần được nhận diện và tháo gỡ.
Thứ nhất, chuyển đổi số trong công nghiệp tuy đã được quan tâm nhưng chưa đạt kỳ vọng. Nhiều doanh nghiệp sản xuất, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế về hạ tầng số, vốn đầu tư và năng lực quản trị dữ liệu.
Thứ hai, mở rộng thị trường xuất khẩu, doanh nghiệp Việt Nam vẫn thiếu tiêu chuẩn chất lượng và khả năng đáp ứng các yêu cầu xanh hóa chuỗi cung ứng của quốc tế. Tỷ lệ doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu còn khiêm tốn; công nghiệp hỗ trợ chưa đáp ứng tốt nhu cầu của các ngành xuất khẩu chủ lực.
Sản xuất tấm pin năng lượng mặt trời tại Công ty TNHH Ja Solar , KCN Quang Châu, tỉnh Bắc Ninh
Thứ ba, phòng vệ thương mại trở thành thách thức ngày càng lớn. Số vụ điều tra chống bán phá giá, chống trợ cấp, chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ từ các thị trường như Mỹ, EU, Ấn Độ… tiếp tục tăng mạnh. Nhiều doanh nghiệp vẫn thiếu hiểu biết pháp lý, thiếu hồ sơ, thiếu năng lực ứng phó khi bị điều tra, dẫn đến rủi ro mất thị trường. Công tác cảnh báo sớm, hỗ trợ kỹ thuật, hướng dẫn doanh nghiệp chuẩn hóa hồ sơ xuất khẩu cần được tăng cường hơn nữa.
Nền tảng cho tăng tốc trong năm 2026
- Vậy theo đại biểu, chúng ta cần có bước đi như thế nào để hoàn thành các mục tiêu tăng trưởng trong năm 2026 và những năm tiếp theo?
Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh: Theo tôi, trước hết, Bộ Công Thương cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong toàn ngành, đặc biệt trong công tác dự báo thị trường, ứng dụng công nghệ số để dự báo cung – cầu các lĩnh vực then chốt như điện, năng lượng, lương thực, thực phẩm, qua đó chủ động ứng phó với các biến động trong nước và quốc tế.
Thứ hai, chúng ta cần có các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi năng lượng, thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo, LNG và các loại năng lượng mới thân thiện với môi trường. Đồng thời, hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn xanh, xuất xứ hàng hóa để tiếp cận hiệu quả hơn nữa các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản.
Thứ ba, ngành công nghiệp Việt Nam cần chuyển mạnh sang công nghiệp chế biến sâu, công nghiệp dựa trên tri thức và công nghệ, giảm dần mô hình tăng trưởng dựa vào lao động giản đơn và tài nguyên. Từ đó nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của nền kinh tế.
Robots ABB hỗ trợ VinFast sản xuất xe điện đạt tiêu chuẩn quốc tế
Thứ tư, về bảo đảm an ninh năng lượng, cần giải quyết đồng bộ các nút thắt của năng lượng tái tạo, đẩy nhanh việc đồng bộ quy hoạch nguồn - lưới - phụ tải cũng như thúc đẩy tiêu chuẩn hóa về an toàn, dự phòng và tiết kiệm năng lượng.
Cuối cùng về hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và mở rộng thị trường, chúng ta cần đẩy mạnh hệ thống cảnh báo sớm phòng vệ thương mại, tăng cường đàm phán mở cửa thị trường và hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng tiêu chuẩn xanh của các FTA thế hệ mới.
Tôi tin rằng, với những giải pháp trên, ngành Công Thương sẽ có đủ điều kiện để hoàn thành tốt mục tiêu tăng trưởng năm 2026 và các năm tiếp theo.
Xin trân trọng cảm ơn đại biểu!
Trước đó, tại hội nghị tổng kết Bộ Công Thương diễn ra vào ngày 19/12/2025, năm 2026 ngành Công Thương xác định quyết tâm cao nhất ngay từ đầu năm, phấn đấu hoàn thành thắng lợi các mục tiêu đề ra, tạo nền tảng vững chắc cho cả giai đoạn mới, tập trung triển khai một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu: tiếp tục quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chủ trương của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội và chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ; xác định công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách tiếp tục là một trong những đột phá chiến lược; đẩy mạnh phát triển sản xuất công nghiệp, tập trung chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất kinh doanh; đẩy mạnh phát triển thương mại, bao gồm cả thương mại trong nước và quốc tế; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước và năng lực cạnh tranh của ngành.