Định hình chiến lược xúc tiến thương mại: Chuyên gia hiến kế

Đa chiều ý kiến

Hội thảo trao đổi, xây dựng báo cáo xúc tiến thương mại giai đoạn 2021-2025 và một số định hướng chiến lược, kế hoạch giai đoạn 2026-2030 diễn ra chiều 18/8 do Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương tổ chức đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, hiệp hội và đại diện doanh nghiệp.

Không chỉ góp ý về nội dung dự thảo, các chuyên gia, doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và các đơn vị khác đã chỉ rõ điểm nghẽn thực tế, đồng thời đưa ra khuyến nghị có tính gợi mở nhằm định hình một chương trình 5 năm thực sự khả thi, hiệu quả và bắt kịp xu hướng thị trường quốc tế.

Ông Lê Bá Ngọc, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ Việt Nam, đánh giá, dự thảo báo cáo “đầy đặn, tham vọng, đặc biệt ở các mục tiêu nâng cao năng lực, giảm chi phí, xây dựng hệ sinh thái”.

Tuy nhiên, ông cũng thẳng thắn chỉ ra những điểm còn thiếu: “Ở phần thực trạng, cần đánh giá rõ hơn hạ tầng xúc tiến thương mại giai đoạn 2021-2025. Thực tế, chúng ta thiếu trầm trọng hạ tầng tổ chức sự kiện tầm quốc gia, chi phí tổ chức còn quá lớn”, ông Ngọc nói.

Ông cũng đồng thời cho biết, ngoài ra, ngân sách xúc tiến thương mại của Việt Nam so với khu vực còn quá nhỏ, trong khi hiệu quả cần được nhìn nhận không chỉ ở kim ngạch xuất khẩu mà còn ở giá trị xã hội.

Cùng góc nhìn, đại diện Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), ông Phạm Công Thảo nhấn mạnh vai trò thương hiệu của sản phẩm. Trong nước, nhiều doanh nghiệp thép đã xây dựng được thương hiệu mạnh nhưng ra thị trường quốc tế, giá bán gần như đồng đều, chưa phản ánh đúng giá trị.

“Chúng tôi mong các chương trình xúc tiến thương mại sắp tới tập trung nâng cao giá trị thương hiệu, đặc biệt là thương hiệu quốc gia, để sản phẩm thép Việt Nam có vị thế cao hơn”, đại diện VSA bày tỏ. Ông Thảo cũng đề xuất, xem lại bộ tiêu chí lựa chọn ngành ưu tiên, bởi lẽ ngoài con số về kim ngạch, cần bổ sung tiêu chí giá trị sản xuất trong nước, để phản ánh đúng mức đóng góp thực chất của các ngành hàng.

Các ý kiến từ hiệp hội ngành hàng khác cũng cho thấy nhu cầu đổi mới phương thức xúc tiến thương mại. Đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp Điện tử Việt Nam, Đỗ Thị Thuý Hương, cho rằng, cần đơn giản hóa để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận chính sách. Trong khi đó, đại diện một số trung tâm xúc tiến thương mại tại địa phương lại nhấn mạnh nhu cầu nâng cao năng lực cho cán bộ xúc tiến thương mại là rất quan trọng, đi kèm với thống nhất bộ máy tổ chức ở địa phương để tránh manh mún, dàn trải.

Yếu tố công nghệ, xanh hóa và tính bền vững cũng được nhiều chuyên gia quốc tế nhấn mạnh. Đại diện SIPPO (Chương trình Xúc tiến Nhập khẩu Thụy Sĩ) nhìn nhận, xúc tiến thương mại phải đi theo hướng bền vững, hệ sinh thái, thông tin thị trường và đo lường kết quả. Chỉ khi có phân vai rõ ràng giữa các bên, hoạt động mới đạt hiệu quả.

Tương tự, chuyên gia từ ITC (Trung tâm Thương mại Quốc tế) gợi ý, không chỉ dừng ở hội chợ, hoạt động xúc tiến thương mại cần thúc đẩy cạnh tranh, chuyển đổi số, tạo ra sự kết nối tốt hơn giữa trung ương và địa phương.

Từ những góp ý đa chiều có thể thấy, bức tranh về xúc tiến thương mại giai đoạn mới không chỉ gói gọn trong khái niệm hỗ trợ bán hàng, mà cần được mở rộng sang nghiên cứu thị trường, xây dựng thương hiệu, đào tạo nhân lực, ứng dụng công nghệ và đặc biệt là gắn kết với các mục tiêu phát triển bền vững.

Cần thiết xây dựng hệ sinh thái xúc tiến thương mại bền vững

Lắng nghe trọn vẹn góp ý của các chuyên gia, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại - đơn vị chủ trì soạn thảo dự thảo báo cáo - khẳng định, định hướng xây dựng chương trình xúc tiến thương mại giai đoạn 2026-2030 sẽ đặt ưu tiên vào nâng cao năng lực, xây dựng thương hiệu quốc gia và kết nối các nguồn lực để tạo ra hệ sinh thái bền vững.

Ông nhấn mạnh, hiện ở Việt Nam, số hiệp hội hoạt động chuyên nghiệp hỗ trợ doanh nghiệp xúc tiến thương mại còn rất hiếm hoi. Các trung tâm xúc tiến thương mại ở địa phương cũng chưa tập trung vào nhiệm vụ chính là xác định nhu cầu đào tạo, nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, hợp tác xã.

Theo ông Phú, cơ quan xúc tiến thương mại quốc gia không nên dừng lại ở vai trò “đi cùng địa phương tổ chức hội chợ nhỏ lẻ”, mà phải tiến tới mô hình như JETRO (Nhật Bản), KOTRA (Hàn Quốc) - tức là trở thành một cơ quan marketing quốc gia, chuyên trách nghiên cứu, cung cấp thông tin chiến lược và xây dựng thương hiệu quốc gia.

“Thành công của công tác xúc tiến thương mại quốc gia trong giai đoạn mới không nằm ở số hội chợ tổ chức được, mà ở việc nâng cao năng lực cho hiệp hội, địa phương, doanh nghiệp. Đồng thời nâng tầm thương hiệu quốc gia và cung cấp thông tin thị trường chiến lược”, ông Phú nói.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động mạnh với xu hướng bảo hộ, thuế quan gia tăng, dịch chuyển chuỗi cung ứng và yêu cầu ngày càng cao về xanh, bền vững, định hướng này càng có ý nghĩa. Do đó, công tác xúc tiến thương mại không chỉ thuần túy là hoạt động hỗ trợ bán hàng mà thực sự phải đóng vai trò kết nối, liên kết giữa xúc tiến thương mại, đầu tư và du lịch, đồng thời xây dựng hình ảnh quốc gia

Lãnh đạo Cục Xúc tiến thương mại cũng cho rằng, chiến lược, kế hoạch chương trình xúc tiến thương mại giai đoạn tới cần lồng ghép quyết tâm của Việt Nam vào các mục tiêu xanh, bền vững, chuyển đổi số và trách nhiệm xã hội. Đây sẽ là những yếu tố then chốt để tạo niềm tin với nhà nhập khẩu và người tiêu dùng toàn cầu, qua đó nâng cao giá trị cho hình ảnh và thương hiệu quốc gia.

“Chúng tôi mong muốn sau hội thảo này sẽ tiếp tục nhận được những đóng góp nghiêm túc, trách nhiệm của các chuyên gia, hiệp hội và doanh nghiệp. Một bản kế hoạch có chất lượng sẽ giúp chúng ta có nhiều việc phải làm, đó cũng là nền tảng để đưa công tác xúc tiến thương mại của Việt Nam bước sang giai đoạn mới, chuyên nghiệp và hiệu quả hơn”, ông Phú khẳng định.

Báo cáo xúc tiến thương mại giai đoạn 2021-2025 và một số định hướng chiến lược, kế hoạch giai đoạn 2026-2030 sẽ được trình lãnh đạo Bộ Công Thương trong thời gian sớm nhất, nhằm sớm được phê duyệt và triển khai thực hiện.