Động lực củng cố hợp tác thương mại Việt Nam - Malaysia

Tăng cường tin cậy chính trị, tạo đột phá quan hệ hợp tác

Nhận lời mời của Chủ tịch Hạ viện Malaysia, Chủ tịch AIPA 46 Dato’ Johari Bin Abdul và thăm chính thức Malaysia theo lời mời của Chủ tịch Thượng viện Malaysia Dato’ Awang Bemee Awang Ali Basah, từ ngày 16-20/9, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn sẽ thay mặt lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam, cùng Phu nhân và đoàn đại biểu cấp cao Việt Nam tham dự Đại hội đồng liên Nghị viện các quốc gia Đông Nam Á lần thứ 46 (AIPA-46) và thăm chính thức Malaysia.

Theo lãnh đạo Bộ Ngoại giao, chuyến thăm lần này của Chủ tịch Quốc hội cũng là minh chứng rõ nét cho đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hòa bình, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại, coi trọng và ưu tiên phát triển quan hệ đối với khu vực Đông Nam Á và ASEAN, trong đó có Malaysia - nước Chủ tịch ASEAN 2025.

Đồng thời, đây cũng là lời cam kết của Việt Nam phối hợp cùng Malaysia và các nước ASEAN xây dựng Cộng đồng ASEAN “bền vững và bao trùm”, đoàn kết, vững mạnh, củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực.

Đáng chú ý, chuyến thăm và làm việc chính thức của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng đoàn công tác tại Malaysia sẽ không chỉ góp phần tăng cường tin cậy chính trị, làm sâu sắc hơn các lĩnh vực hợp tác hiện có giữa Việt Nam với Malaysia mà còn đề ra các đường hướng cụ thể triển khai quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước, đặc biệt là trong hợp tác kinh tế, thương mại giữa hai nước Việt Nam - Malaysia.

Ông Lê Phú Cường, Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia cho biết, những năm qua, hợp tác kinh tế - thương mại - đầu tư giữa hai nước Việt Nam - Malaysia tiếp tục là điểm sáng trong quan hệ hai bên. Malaysia duy trì vị trí đối tác thương mại lớn thứ 3 của Việt Nam trong ASEAN và thứ 9 trên thế giới, đồng thời thuộc nhóm 10 quốc gia có vốn đầu tư lớn nhất vào Việt Nam.

Số liệu của Hải quan Việt Nam cho thấy, tính đến hết tháng 7/2025, kim ngạch thương mại song phương đã đạt 9,23 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ 2024, tiến gần mục tiêu 18 tỷ USD trong những năm tới.

Trong đó, Việt Nam xuất khẩu sang Malaysia chủ yếu hàng vi tính, sản phẩm điện tử, linh kiện, xăng dầu, cà phê, hạt tiêu, sản phẩm sắt thép, cao su. Ngược lại, Việt Nam nhập khẩu máy tính, thiết bị phụ tùng, xăng dầu và máy móc cơ khí từ Malaysia

Lợi thế và cơ hội từ sự gần gũi

Cũng theo Tham tán Lê Phú Cường, Malaysia được đánh giá là thị trường có sức mua khá, nhu cầu đa dạng và đặc biệt gần gũi về văn hóa tiêu dùng với người Việt Nam. Hơn nữa, hai nước cùng tham gia nhiều FTA khu vực như CPTPP, RCEP, ATIGA, tạo độ mở thị trường và mức rào cản thấp cho hàng xuất khẩu của Việt Nam.

Đặc biệt, Malaysia đang thiếu hụt nguồn cung nội địa một số mặt hàng thiết yếu như gạo, thủy hải sản, thực phẩm chế biến... vốn là thế mạnh của Việt Nam. Đây là cơ hội lớn để doanh nghiệp Việt Nam gia tăng xuất khẩu nếu có chính sách hỗ trợ kịp thời, đủ mạnh.

Tuy nhiên, từ thị trường sở tại, ông Lê Phú Cường cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam cũng đối mặt nhiều khó khăn, trong đó, chịu áp lực cạnh tranh gay gắt từ Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia… vốn đã có vị thế mạnh tại Malaysia. Chứng chỉ Halal là điều kiện bắt buộc với thực phẩm, nhưng hiện chỉ có một tổ chức phi chính phủ tại Việt Nam được Malaysia công nhận cấp chứng chỉ này.

Ngoài ra, khác biệt ngôn ngữ, văn hóa, khiến nhiều doanh nghiệp Việt ngại tiếp cận. Rủi ro lừa đảo thương mại, khi một số doanh nghiệp thiếu xác minh đối tác trước khi ký hợp đồng. Thêm vào đó, tư duy thị trường hạn chế, nhiều doanh nghiệp chưa mạnh dạn tham gia hội chợ, gửi hàng mẫu, xây dựng kênh phân phối, trong khi người tiêu dùng Malaysia đã quen với hàng hóa từ các đối thủ cạnh tranh.

Đáng chú ý, Tham tán Lê Phú Cường cho rằng, 7 tháng đầu năm, cà phê là mặt hàng có tỷ trọng xuất khẩu lớn sang thị trường Malaysia, song Việt Nam chủ yếu xuất khẩu cà phê nhân làm nguyên liệu cho ngành cà phê của nước này, chứ chưa thể hiện sự thâm nhập thị trường của các thương hiệu cà phê Việt Nam.

“Doanh nghiệp phải thay đổi tư duy xuất khẩu, xuất khẩu những mặt hàng giá trị cao, để từng bước định vị thương hiệu cà phê Việt Nam tại thị trường Malaysia” - Tham tán Lê Phú Cường khuyến nghị.

Nỗ lực xúc tiến thương mại

Trong thời gian tới, để tạo đà cho thương mại hai nước sớm đạt mốc 18 tỷ USD như chỉ đạo của lãnh đạo cấp cao hai nước, để tháo gỡ khó khăn, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia đề nghị:

Đối với địa phương, hiệp hội: Chủ động tổ chức hội chợ chuyên ngành tại Malaysia hoặc phối hợp xây dựng gian hàng tổng hợp cho sản phẩm Việt.

Cùng đó, phối hợp với Thương vụ để xác minh đối tác, giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp xuất khẩu: Xác minh thông tin đăng ký kinh doanh trước khi giao dịch với đối tác Malaysia, tránh rủi ro lừa đảo.

Với hàng thực phẩm, cần đặc biệt chú ý chứng chỉ Halal, vì đây là tiêu chí bắt buộc cho cộng đồng Hồi giáo chiếm đa số tại Malaysia. "Doanh nghiệp nên kết nối trực tiếp với hệ thống phân phối Malaysia đối với sản phẩm thiết yếu như gạo, trứng, thủy sản để tận dụng nhu cầu cao. Tận dụng phòng hàng mẫu của Thương vụ để trưng bày sản phẩm, kết nối với các nhà nhập khẩu" - ông Cường khuyến nghị.

Về phía Thương vụ, trong thời gian tới, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia sẽ đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối giao thương thông qua các Hội chợ, triển lãm. Các hội chợ, triển lãm chương trình xúc tiến thương mại sẽ được đổi mới, phù hợp với nhu cầu, định hướng của doanh nghiệp trong nước và nhà nhập khẩu.

Tham tán thương mại Lê Phú Cường nhận định, quan hệ thương mại Việt Nam -Malaysia đang mở ra cơ hội lớn nhưng không dễ dàng. Doanh nghiệp Việt cần đổi mới cách tiếp cận, từ thụ động sang chủ động, từ ngắn hạn sang dài hạn, đầu tư nghiêm túc vào chứng chỉ Halal, chiến lược marketing và xây dựng thương hiệu.

Malaysia không chỉ là thị trường tiêu thụ, mà còn là cửa ngõ để hàng Việt vươn xa hơn trong ASEAN và thế giới Hồi giáo. Nếu tận dụng tốt, đây sẽ là một trong những động lực quan trọng để Việt Nam đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ nay đến 2030 và tầm nhìn 2045.

Số liệu của Hải quan Việt Nam cho thấy, tính đến hết tháng 7/2025, kim ngạch thương mại song phương đã đạt 9,23 tỷ USD, tăng 8% so với cùng kỳ 2024, tiến gần mục tiêu 18 tỷ USD trong những năm tới.