500.000 tỷ đồng rót vào các đại dự án
Theo các nhà phân tích, năm 2026, tín dụng không còn chỉ là công cụ hỗ trợ sản xuất kinh doanh ngắn hạn, mà đang được định hình như một nguồn lực chiến lược để kích hoạt các đại dự án hạ tầng, công nghiệp và đô thị trọng điểm.
Thực tế, từ những con số của năm 2025 cho thấy, lĩnh vực tài chính, ngân hàng đã tạo được nền móng đủ rộng cho một chu kỳ giải ngân lớn hơn, sâu hơn và dài hơi hơn trong giai đoạn tới. Tính đến cuối tháng 11/2025, dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, tăng 16,56% so với cuối năm 2024, vượt xa mục tiêu đề ra.
Tuy nhiên, theo đánh giá của giới chuyên gia, đây mới chỉ là bước chạy đà. Áp lực và cũng là kỳ vọng lớn hơn có thể sẽ dồn vào năm 2026, thời điểm hàng loạt dự án hạ tầng, giao thông, điện và công nghệ chiến lược đồng loạt bước vào giai đoạn giải ngân quy mô lớn. Khi đó, tín dụng không chỉ chảy vào nền kinh tế, mà trực tiếp “neo” vào những công trình xương sống, tạo sức bật cho tăng trưởng trung và dài hạn.
Tính đến cuối tháng 11/2025, dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng. Ảnh: Ngọc Anh
Theo đó, ngay sau khi Ngân hàng Nhà nước ban hành Công văn số 10825/NHNN-TD hướng dẫn triển khai Chương trình tín dụng đầu tư hạ tầng điện, giao thông, công nghệ chiến lược, 23 ngân hàng thương mại đã nhanh chóng tham gia triển khai với quy mô lên tới 500.000 tỷ đồng. Đây là gói tín dụng mang tính định hướng rõ nét, tập trung vào bốn trụ cột gồm hạ tầng điện, giao thông, hạ tầng số và công nghệ chiến lược, những lĩnh vực được xem là động lực then chốt của tăng trưởng giai đoạn tới.
Theo bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước), nhu cầu vốn trung và dài hạn cho các dự án, công trình trọng điểm quốc gia là rất lớn. Chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng được thiết kế theo hai giai đoạn. Trong giai đoạn đầu, từ năm 2025 đến 2026, hệ thống ngân hàng sẽ bố trí khoảng 100.000 tỷ đồng để cho vay ưu đãi đối với các dự án thuộc các lĩnh vực ưu tiên. Giai đoạn tiếp theo, từ năm 2027 đến 2030, căn cứ vào tiến độ triển khai và nhu cầu vốn thực tế, phần vốn còn lại sẽ tiếp tục được phân bổ, bảo đảm tổng quy mô chương trình không vượt quá 500.000 tỷ đồng.
Về cơ chế lãi suất, các khoản vay trong khuôn khổ chương trình được áp dụng mức ưu đãi thấp hơn tối thiểu từ 1% đến 1,5% mỗi năm so với lãi suất cho vay bình quân cùng kỳ hạn của chính ngân hàng cho vay. Thời gian hưởng ưu đãi tối thiểu là hai năm kể từ ngày giải ngân từng khoản vay và không vượt quá thời hạn cho vay đã thỏa thuận. Ưu đãi lãi suất sẽ chấm dứt khi hết ngày 31/12/2030 hoặc khi ngân hàng sử dụng hết hạn mức đăng ký tham gia chương trình.
Trên thực tế, nhiều ngân hàng đã nhanh chóng vào cuộc. Agribank tiên phong triển khai gói tín dụng 60.000 tỷ đồng với mức ưu đãi lãi suất lên tới 1,5% mỗi năm. HDBank tham gia với quy mô 20.000 tỷ đồng, lãi suất chỉ từ 6% mỗi năm. Các ngân hàng lớn như Vietcombank, VietinBank, BIDV, MB, Techcombank, TPBank cũng đã sẵn sàng nguồn lực để đồng hành cùng các dự án trọng điểm.
Sự tham gia đồng bộ của hệ thống ngân hàng cho thấy một sự dịch chuyển đáng chú ý trong tư duy tín dụng. Từ chỗ thận trọng với các dự án dài hạn do lo ngại rủi ro và đọng vốn, các ngân hàng đang chủ động thâm nhập sâu hơn vào những dự án mang tính nền tảng của quốc gia, coi đây là hướng đi chiến lược thay vì lựa chọn an toàn ngắn hạn.
Theo ông Cao Đăng Hoạt, Chủ tịch Tập đoàn Định An, chương trình tín dụng này tạo ra hiệu ứng lan tỏa rất mạnh. Khi một dự án giao thông được triển khai, hàng loạt ngành phụ trợ như thép, xi măng, nhân công và tiêu dùng sẽ được kích hoạt. Năm 2026, theo ông Hoạt, sẽ là thời điểm các doanh nghiệp hạ tầng tự tin bứt phá nhờ nguồn vốn ưu đãi kéo dài tới 24 tháng.
Dự án đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên đã được Vietcombank ký hợp đồng tín dụng trị giá 5.472 tỷ đồng, Ảnh: EVN
Không chỉ hạ tầng giao thông, lĩnh vực năng lượng và công nghệ cũng đang trở thành điểm đến của dòng vốn lớn. Trước đó, Vietcombank đã ký hợp đồng tín dụng trị giá 5.472 tỷ đồng cho dự án đường dây 500 kV Lào Cai - Vĩnh Yên, mở ra dư địa lớn cho các dự án truyền tải điện trong thời gian tới. Các dự án điện gió, điện mặt trời và hạ tầng truyền tải được kỳ vọng sẽ tiếp tục thu hút dòng tín dụng xanh và bền vững.
Trong lĩnh vực công nghệ, sự kỳ vọng thể hiện rõ trong cộng đồng doanh nghiệp AI, bán dẫn và robot. TS Đặng Minh Tuấn, Phó Chủ tịch cấp cao Tập đoàn Công nghệ CMC, Viện trưởng Viện Nghiên cứu ứng dụng công nghệ CMC, cho biết, để đầu tư một nhà máy sản xuất chip, quy mô vốn có thể lên tới hàng chục tỷ USD. Với thời gian hoàn vốn dài, nếu không có những gói tín dụng ưu đãi như chương trình 500.000 tỷ đồng, doanh nghiệp tư nhân khó có thể dám triển khai các dự án lớn. Việc ngân hàng cam kết đồng hành đến năm 2030 được xem là bảo chứng quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu phát triển công nghệ cao.
Tháo “nút thắt” khơi thông dòng tín dụng
Điểm đáng chú ý của làn sóng tín dụng hướng tới năm 2026 là sự thay đổi trong cách nhìn nhận rủi ro của các ngân hàng. Trước đây, các dự án BOT hay hạ tầng thường bị xếp vào nhóm rủi ro cao do thời gian thu hồi vốn dài. Tuy nhiên, với sự quyết liệt từ Chính phủ và việc rút ngắn thủ tục đầu tư công, mức độ rủi ro đã giảm đáng kể.
Chủ tịch TPBank Đỗ Minh Phú cho biết, ngân hàng đã quyết định cho vay dự án Hữu Nghị - Chi Lăng với thời hạn lên tới 21 năm, dựa trên sự tin tưởng vào năng lực của đối tác và định hướng phát triển hạ tầng của quốc gia.
Hay việc Agribank ký các hợp đồng tín dụng quy mô lớn với ACV cũng cho thấy niềm tin của hệ thống ngân hàng vào các siêu dự án như Sân bay Long Thành.
Dù triển vọng được đánh giá là tích cực, các chuyên gia cho rằng để tín dụng năm 2026 thực sự bùng nổ mà không gây hệ lụy, cần giải quyết đồng thời nhiều vấn đề. Bài toán “lấy ngắn nuôi dài” tiếp tục là thách thức lớn khi 80 - 90% vốn huy động của ngân hàng là ngắn hạn. Chuyên gia kinh tế TS Lê Xuân Nghĩa cảnh báo rủi ro thanh khoản nếu cho vay hạ tầng dài hạn không đi kèm các cơ chế tái cấp vốn hoặc thị trường vốn dài hạn bổ trợ.
Theo các chuyên gia, nhu cầu vốn trong giai đoạn tới là rất lớn, song bài toán cốt lõi không chỉ nằm ở huy động, mà ở phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực. TS Cấn Văn Lực nhấn mạnh Việt Nam cần tăng trưởng nhanh, bền vững và bao trùm trên cả ba trụ cột kinh tế, xã hội và môi trường. Mô hình tăng trưởng cần chuyển dịch từ phụ thuộc vào vốn và lao động sang dựa nhiều hơn vào khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, cải cách thể chế và năng suất, đồng thời cải thiện đồng bộ cả ba khâu huy động, phân bổ và sử dụng nguồn lực.
Dự báo từ năm 2026, mỗi năm có thể có từ 8 đến 10 tỷ USD được rót vào nền kinh tế thông qua các đại dự án. Với sự sẵn sàng của 23 ngân hàng thương mại và chương trình tín dụng 500.000 tỷ đồng, dòng vốn này được kỳ vọng sẽ trở thành những “mạch máu” quan trọng nuôi dưỡng các lĩnh vực then chốt.