Du lịch cộng đồng mở rộng thị trường tiêu thụ nông sản Bắc Ninh

Từ vườn cây trĩu quả đến điểm du lịch cộng đồng

Tỉnh Bắc Ninh từ lâu nổi tiếng với những làn điệu quan họ mượt mà, với không gian văn hóa truyền thống đặc sắc. Nhưng ít ai biết rằng, ở các xã vùng cao thuộc địa bàn tỉnh, nơi trước kia còn nhiều khó khăn về sinh kế, giờ đây lại đang trở thành những điểm đến du lịch cộng đồng hấp dẫn.

Năm vừa qua, khi những vườn cam, bưởi, vải thiều bước vào mùa chín rộ, Hợp tác xã (HTX) Nông nghiệp và Du lịch Thanh Hải ở phường Chũ đã đón hàng chục đoàn khách trong và ngoài tỉnh. Du khách không chỉ được tận tay hái quả, thưởng thức đặc sản ngay tại vườn mà còn được hòa mình vào không gian thôn quê thanh bình, tìm hiểu phong tục bản địa.

Ông Nguyễn Văn Hữu, Giám đốc HTX Nông nghiệp và Du lịch Thanh Hải, chia sẻ: “Để thu hút du khách, HTX đã mạnh dạn đầu tư hơn 10 ha cây ăn quả theo hướng hữu cơ, đồng thời cải tạo cảnh quan, bố trí khu cắm trại, tổ chức dịch vụ ẩm thực dân dã. Nhờ đó, mỗi năm HTX đón khoảng 1 vạn lượt khách, mang lại doanh thu tăng thêm khoảng 300 triệu đồng và tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương”.

Có thể thấy, những vườn cây ăn quả giờ đây không chỉ mang lại nguồn nông sản chất lượng mà còn trở thành “tài nguyên du lịch” quý giá. Du khách đến tham quan không chỉ mua quả, mà còn mang về ấn tượng đẹp về vùng quê Bắc Ninh. Chính sự kết hợp giữa sản xuất và du lịch đã mở ra hướng đi mới. Nông nghiệp giờ đây không chỉ để trồng trọt, mà còn để khai thác giá trị trải nghiệm, nhân đôi lợi ích trên cùng một diện tích đất.

Ở xã Xuân Lương, những đồi chè hữu cơ xanh mướt cũng đang là điểm đến thu hút hàng nghìn lượt khách mỗi năm. Nông dân vừa bán chè với giá cao hơn, vừa có thêm thu nhập từ dịch vụ trải nghiệm, homestay, ẩm thực. Còn tại xã Phúc Hòa, những vườn hoa, dứa, sâm núi Dành hay các vườn mai vàng cũng dần trở thành “điểm check-in” độc đáo cho du khách trẻ.

Những mô hình này đã giúp người dân thoát cảnh phụ thuộc hoàn toàn vào giá cả nông sản vốn nhiều bấp bênh, tạo ra một sinh kế đa dạng, bền vững hơn.

Hợp tác xã tiên phong, đồng hành cùng người dân

Điểm chung trong các mô hình thành công ở Bắc Ninh là sự dẫn dắt của HTX. Không chỉ tổ chức sản xuất theo hướng hữu cơ, HTX còn định hình cảnh quan, kết nối với các doanh nghiệp lữ hành, đào tạo nguồn nhân lực và bảo đảm chất lượng dịch vụ.

Ông Nguyễn Văn Hữu nhấn mạnh, nếu mỗi hộ làm riêng lẻ thì không thể đủ nguồn lực để tổ chức du lịch. Nhờ có HTX, người dân gom vốn, đào tạo nhân lực, kết nối tour tuyến và đặc biệt là tạo sự đồng bộ trong chất lượng dịch vụ.

Thực tế, HTX đã trở thành “bà đỡ” cho nông dân, từ khâu sản xuất đến xây dựng thương hiệu, quảng bá sản phẩm OCOP, tham gia hội chợ trong và ngoài nước. Thông qua HTX, các hộ dân nhỏ lẻ được tập hợp lại, chia sẻ lợi ích và rủi ro, cùng nâng cao chất lượng dịch vụ để đáp ứng thị hiếu ngày càng cao của du khách.

Đóng góp quan trọng vào thành công này còn có sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Bắc Ninh. Các chương trình tập huấn đã giúp HTX tiếp cận kiến thức về chuyển đổi số, quảng bá trên thương mại điện tử, cũng như được hỗ trợ vốn vay ưu đãi để đầu tư hạ tầng đón khách: bãi đỗ xe, nhà vệ sinh, biển chỉ dẫn, khu trưng bày sản phẩm.

Đặc biệt, công tác đào tạo nguồn nhân lực được chú trọng. Nhiều lớp bồi dưỡng nghiệp vụ hướng dẫn viên, thuyết minh viên đã mở ra cơ hội cho thanh niên vùng cao. Nhờ đó, nhiều bạn trẻ không phải rời quê đi làm xa mà có thể gắn bó với địa phương, phát huy vốn hiểu biết về văn hóa bản địa để phục vụ du khách.

Có thể nói, chính sự đồng hành của HTX cùng hệ thống Liên minh HTX đã tạo cú hích để du lịch cộng đồng ở Bắc Ninh phát triển theo hướng chuyên nghiệp, bền vững.

Dù đạt nhiều thành tựu, nhưng du lịch cộng đồng Bắc Ninh vẫn còn những hạn chế như hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, cơ sở lưu trú còn nhỏ lẻ, hoạt động quảng bá chưa mạnh, và tính mùa vụ khiến lượng khách chưa ổn định.

Do đó, tỉnh Bắc Ninh đã xác định phát triển bốn nhóm sản phẩm du lịch chủ lực là văn hóa tâm linh, sinh thái nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, và du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp. Trong đó, du lịch cộng đồng được coi là hướng đi trọng điểm vì vừa mang lại hiệu quả kinh tế, vừa bảo tồn bản sắc quan họ.

Những nỗ lực xã hội hóa đầu tư, kết nối tour tuyến liên vùng đang mở ra triển vọng mới. Với diện tích cây ăn quả lớn, hệ sinh thái nông nghiệp phong phú, cùng nền văn hóa đặc sắc, Bắc Ninh hoàn toàn có thể biến du lịch cộng đồng thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Điều quan trọng hơn cả là du lịch cộng đồng không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần giữ gìn văn hóa truyền thống. Những điệu quan họ vang lên giữa vườn cây, những phong tục bản địa được giới thiệu đến du khách chính là cách để người dân vừa làm giàu vừa nuôi dưỡng hồn quê.

Thành công ở Bắc Ninh đã chứng minh rằng nếu biết tận dụng lợi thế sẵn có, biến nông nghiệp thành trải nghiệm, thì ngay cả vùng cao còn khó khăn cũng có thể vươn lên mạnh mẽ. HTX với vai trò trung tâm liên kết, cùng sự hỗ trợ của các cấp chính quyền, đang trở thành chìa khóa giúp người dân thoát nghèo, hướng đến một cuộc sống sung túc hơn.