Đưa công nghệ và cách làm mới vào phát triển cây ca cao Việt

Hướng đi và tầm nhìn hoàn toàn mới với cây ca cao đang được một doanh nghiệp triển khai nhằm khai thác, tận dụng những lợi thế riêng có của cây ca cao Việt Nam. Dù mới ở những bước khởi đầu, kế hoạch đã được chính quyền địa phương và người dân đón nhận, ủng hộ tích cực.

Tầm nhìn triển vọng

Số liệu phân tích của chuyên gia cho thấy nhu cầu về các sản phẩm ca cao trên toàn thế giới đang tăng cao trong khi đó, nguồn cung ca cao đang không đáp ứng đủ nhu cầu trong vòng nhiều năm tới.

Dự kiến đến năm 2020 với tăng trưởng về nhu cầu như hiện nay và các chương trình tăng năng suất hoặc phát triển vùng trồng mới không được thực hiện thành công, thế giới sẽ thiếu khoảng 1 triệu tấn ca cao. Riêng châu Á hàng năm vẫn phải nhập khẩu khoảng nửa triệu tấn hạt ca cao lên men chất lượng cao từ Tây Phi và Nam Mỹ để làm sô cô la đáp ứng nhu cầu trong khu vực.

Cacao trồng xen với điều

Việt Nam có nhiều cơ hội để trở thành một nước xuất khẩu ca cao lớn trong khu vực – chúng ta có nhiều thuận lợi để phát triển ca cao như điều kiện tự nhiên phù hợp, chính sách vĩ mô ổn định, nông dân cần cù, quỹ đất cho phát triển ca cao còn nhiều. Ngoài ra, với sự hỗ trợ của các chương trình tăng năng suất của Chính phủ, các đối tác tư nhân như Mars, Puratos, Cao Nguyen Xanh… nông dân trồng ca cao tại Việt Nam đã đạt tới trình độ canh tác chuyên nghiệp. Tại tỉnh Đắk Lắk, rất nhiều hộ nông dân trồng cây ca cao đã thành công với năng suất thu hoạch 2-3kg hạt khô/cây tương đương với 2 đến 3 tấn/ha. Với mức giá hiện tại khoảng 70 triệu đồng/tấn, một ha ca cao có thể mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng.

Nghĩ khác - Làm mới

Nhìn thấy triển vọng của ca cao Việt Nam là rất lớn, Ông Đinh Hải Lâm, nguyên Giám đốc Phát triển Ca cao của Công ty Mars Incorporated đã cùng các đối tác thành lập nên Công ty Cổ phần Cacao Intercontinental (CIC). Với hơn 10 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực ca cao và có cơ hội đi nhiều, thăm nhiều quốc gia trồng ca cao nên ông Lâm nhận thấy việc sản lượng không theo kịp nhu cầu trên thế giới sẽ còn diễn ra trong thời gian dài và đây chính là cơ hội cho Việt Nam.

 Vườn cacao của một hộ dân có áp dụng giải pháp do CIC cung cấp

Thật vậy, Việt Nam là quốc gia duy nhất ở châu Á sản xuất và xuất khẩu được hạt ca cao lên men chất lượng cao cho các nhà sản xuất sô cô la. Ca cao Việt Nam đang xuất khẩu tới những thị trường khó tính nhất như Nhật Bản, Hàn Quốc. Với lợi thế là thành viên khu vực tự do thương mại ASEAN, ca cao Việt Nam xuất khẩu sang các nước thành viên Hiệp hội và đặc biệt là Trung Quốc không phải chịu thuế nhập khẩu như ca cao từ Tây Phi hoặc Nam Mỹ. Là nước đi sau Việt Nam cũng rút được nhiều kinh nghiệm quý giá từ các quốc gia khác và có điều kiện áp dụng những thực tiễn nông nghiệp mới nhất.

Giống cacao ghép đã được tuyển chọn kỹ lưỡng

Tại Việt Nam, CIC là công ty đầu tiên phát triển ca cao theo mô hình dùng nông trường làm hạt nhân để cung cấp các giải pháp canh tác ca cao và kết nối thị trường tới các nông hộ nhỏ. Ông Lâm phân tích, trong mô hình này, người nông dân sẽ tiếp cận được tới tín dụng, cây giống chuẩn, vật tư đầu vào đảm bảo chất lượng với mức giá hợp lý, tiếp cận được tới những kiến thức canh tác, dịch vụ trồng trọt tiên tiến và dễ dàng bán sản phẩm của mình. Riêng đối với các nông trường ca cao, CIC sẽ áp dụng những công nghệ tiên tiến hàng đầu của thế giới từ lựa chọn loại giống tối ưu nhất, tới lắp đặt toàn bộ hệ thống tưới nhỏ giọt kết hợp bón phân tự động, cắt tỉa cành hoàn toàn bằng máy…. Theo ông, với tình hình biến đổi khí hậu diễn ra ngày càng gay gắt như hiện nay, thì cuộc chiến trong tương lai sẽ là cuộc chiến về nước. Trong nông nghiệp, việc trồng trọt những cây trồng sử dụng ít nước hơn và sử dụng hệ thống tưới tiết kiệm sẽ là tất yếu để phát triển bền vững.

CIC đặt mục tiêu đến năm 2022 sẽ thiết lập 02 nông trường ca cao tại tỉnh Đắk Lắk với tổng diện tích khoảng 2.000 ha do CIC sở hữu và mở rộng trồng ca cao tới khoảng 10.000 nông hộ sinh sống xung quanh các nông trường.

Áp dụng công nghệ vào trồng ca cao - người dân hồ hởi

Ông Trần Xuân Quang, thôn Tân Tiến (xã Ea Na, huyện Krông Ana, Đắk Lắk), người có kinh nghiệm 10 năm trồng ca cao chia sẻ: trồng ca cao không cần nhiều lao động như cà phê. Vườn ca cao 3ha nhà ông chỉ cần 2 nhân lực trong nhà là đủ.

Ông Trần Xuân Quang đang theo dõi độ lên men của hạt cacao

Theo ông Quang trước đây chăm sóc vườn ca cao tốn nhiều công nhất vào việc tưới và bón phân cho cây. Ông phải kéo vòi hoặc dùng xô tưới từng gốc rất mất công. Tuy nhiên, từ khi được tư vấn và hỗ trợ của Công ty Cao Nguyên Xanh (trực thuộc CIC) trong việc lắp dàn tưới nhỏ giọt và kỹ thuật bón phân qua hệ thống tưới thì mọi việc đã trở nên đơn giản hơn rất nhiều, chi phí nước, phân bón, công sức bỏ ra tiết kiệm được tới hàng chục lần. Và đặc biệt, dù gặp đợt hán hạn ở khu vực Tây Nguyên như đầu năm 2016 vừa qua, vườn ca cao của ông Quang vẫn phát triển xanh tốt. Năm 2015, vườn ca cao của gia đình ông cho thu hoạch tốt, sản lượng đạt gần 2,5 tấn hạt khô/ha.

Cũng thành công với vườn ca cao lắp hệ thống tưới nhỏ giọt có gia đình bà Ngân Thị Lâm, thôn 4, xã Ea Sar, huyện Ea Kar, Đắk Lắk. Gia đình bà trồng 450 cây ca cao trên diện tích 6 sào xen canh với cây điều. Bà Lâm hồ hởi khoe, so với trồng cây điều trước đây thì cây ca cao cho hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều. Vừa ở nhà chăm cháu, vừa chăm sóc vườn ca cao, năm 2015 vườn ca cao 4,5 sào (0.45ha)  nhà bà cho sản lượng 1,3 tấn hạt khô (tương đương 2,8tấn/ha). Từ khi lắp đặt hệ thống tưới nhỏ giọt (tháng 11/2015), công việc chăm sóc vườn ca cao của ông bà trở nên giản đơn hơn rất nhiều. Điều đáng nói đất trồng ca cao của gia đình bà Lâm là loại đất cát, vốn cần rất nhiều nước tưới và khó chọn giống cây để canh tác cho năng suất cao.

Ông Huỳnh Quốc Thích, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Đăk Lăk khẳng định mô hình CIC đang xây dựng hết sức tích cực, cần nhân rộng. Việc doanh nghiệp tập trung quỹ đất, áp dụng công nghệ hiện đại làm hạt nhân lan tỏa và phối hợp với bà con nông dân để làm thành vùng sản xuất lớn cây ca cao là hoàn toàn phù hợp xu thế phát triển cây công nghiệp hiện đại.

Song Anh