Gạo Séng Cù Mường Vi: Giữ vững chất lượng, vươn xa ra thị trường

Thương hiệu gạo ngon thượng hạng Tây Bắc

Mường Vi trước thuộc huyện Bát Xát (nay thuộc xã Bản Xèo), tỉnh Lào Cai nằm ở độ cao hơn 800 mét so với mực nước biển, được bao bọc bởi núi rừng hùng vĩ và dòng suối mát lành quanh năm, cùng với nguồn nước sạch từ các mạch núi đá vôi và thổ nhưỡng màu mỡ đã giúp hạt lúa Séng Cù phát triển chắc mẩy, mang trong mình hương vị riêng biệt mà không vùng nào có được.

Không những vậy, người dân tộc Dáy và Dao ở Mường Vi vẫn gìn giữ tập quán canh tác truyền thống, trồng lúa theo phương pháp tự nhiên, không dùng hóa chất, cấy tay, gặt thủ công, phơi thóc bằng ánh nắng. Cách làm tuy vất vả nhưng lại giữ nguyên hương vị ngọt dẻo, đậm đà và độ trong đặc trưng của hạt gạo Séng Cù. Đặc biệt, nhờ tuân thủ quy trình canh tác VietGAP, chất lượng gạo luôn ổn định, hạt trắng ngần, dẻo thơm, hàm lượng dinh dưỡng cao. 

Với chất lượng của gạo Séng Cù, diện tích canh tác Séng Cù ở Lào Cai đã được quy hoạch và mở rộng, hình thành vùng chuyên canh tập trung. Bên cạnh đó, chính sự hình thành chuỗi liên kết chặt chẽ giữa người dân, hợp tác xã và doanh nghiệp đã giúp cho thương hiệu Séng Cù Mường Vi không chỉ có chỗ đứng tại thị trường địa phương mà đã khẳng định thương hiệu gạo thương hạng trên khắp cả nước. 

Theo đó, nếu trước kia, người dân sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, phụ thuộc vào thương lái, khiến giá trị sản phẩm không cao và đầu ra bấp bênh. Nay, với sự đồng hành của chính quyền địa phương, đặc biệt là nhiều hợp tác xã ra đời đã trở thành cầu nối trong chuỗi sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Tiêu biểu là Hợp tác xã Tiên Phong đã đầu tư dây chuyền khép kín hiện đại gồm sấy khô, xay xát, tách màu và đóng gói sản phẩm, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm. Đơn vị này cũng tích cực tham gia chương trình liên kết với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và tỉnh Lào Cai, xây dựng mô hình chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ gạo Séng Cù an toàn.

Nhờ đó, sản phẩm của Hợp tác xã Tiên Phong đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao, được người tiêu dùng tin tưởng, xuất hiện tại nhiều hệ thống siêu thị lớn như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh và bước đầu được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. Trung bình mỗi năm, Hợp tác xã Tiên Phong cung ứng hơn 1.600 tấn thóc Séng Cù, mang lại nguồn thu nhập ổn định cho hàng trăm hộ dân địa phương.

Không chỉ đầu tư về công nghệ, các hợp tác xã còn chú trọng đào tạo kỹ thuật canh tác, áp dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc. Mỗi bao gạo Séng Cù Mường Vi khi đến tay người tiêu dùng đều có thể được kiểm tra xuất xứ và quy trình sản xuất qua mã QR, bảo đảm tính minh bạch và uy tín thương hiệu. Đây chính là điểm khác biệt giúp sản phẩm đứng vững trên thị trường cạnh tranh khốc liệt của ngành lúa gạo.

Cùng với Hợp tác xã Tiên Phong, Hợp tác xã Nông nghiệp Hảo Anh cũng góp phần quan trọng trong việc hình thành vùng nguyên liệu tập trung và đảm bảo đầu ra bền vững gạo Séng Cù Mường Vi.  Hợp tác xã này đang bao tiêu sản phẩm cho 63 hộ dân, với sản lượng gần 1.000 tấn thóc mỗi năm, doanh thu đạt từ 6-7 tỷ đồng. Toàn bộ sản phẩm đều được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đảm bảo an toàn và chất lượng cao. Mô hình này đã giúp người dân yên tâm gắn bó với cây lúa Séng Cù, đồng thời bảo tồn giống lúa quý của vùng đất Mường Vi.

Liên kết sản xuất, tạo hướng đi bền vững

Gạo Séng Cù Mường Vi đến nay đã tạo dựng được thương hiệu nông sản đặc trưng của tỉnh Lào Cai. Vì thế, trước sự cạnh tranh hàng hoá hiện nay, để giữ vững thương hiệu của gạo Séng Cù Mường Vi, điều quan trọng nhất là phải duy trì sự đồng nhất trong vùng nguyên liệu, chuẩn hóa quy trình kỹ thuật và nâng cao năng lực chế biến.

Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng đang tích cực hỗ trợ các hợp tác xã tham gia chương trình xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu, đưa sản phẩm đến với hệ thống siêu thị, chợ đầu mối và các sàn thương mại điện tử. Đây là hướng đi quan trọng, giúp nông sản vùng cao hội nhập vào chuỗi cung ứng hiện đại, mở rộng thị trường trong và ngoài nước.

Ngoài ra, chính quyền địa phương cần tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Liên minh Hợp tác xã Việt Nam và Liên minh Hợp tác xã tỉnh Lào Cai để hỗ trợ các hợp tác xã mở rộng chuỗi liên kết sản xuất, nâng cao giá trị và phát triển thương hiệu gạo Séng Cù.

Song song đó, tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn người dân ứng dụng công nghệ hiện đại vào quy trình canh tác, chế biến và bảo quản, nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm ổn định, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Được biết, trong chiến lược phát triển kinh tế, xã hội của địa phương, tỉnh Lào Cai xác định Séng Cù Mường Vi là một trong những sản phẩm chủ lực, gắn liền với phát triển du lịch nông nghiệp và trải nghiệm văn hóa bản địa. Những tour du lịch “mùa vàng Mường Vi” đang được khuyến khích khai thác, giúp du khách tham quan, trải nghiệm cấy lúa, gặt lúa, nấu cơm Séng Cù bằng nồi đất, qua đó nâng cao giá trị thương hiệu và tạo thêm sinh kế cho người dân.

Cùng với đó, chính quyền địa phương cũng định hướng phát triển mô hình nông nghiệp xanh kết hợp sản xuất hữu cơ, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng hạt gạo. Đặc biệt, tăng cường xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu, đăng ký bảo hộ chỉ dẫn địa lý gạo Séng Cù Mường Vi, Lào Cai và đẩy mạnh xúc tiến thương mại. 

Gạo Séng Cù Mường Vi "hạt ngọc" của núi rừng đã góp phần tạo nên bản sắc riêng có nông sản vùng Tây Bắc. Mỗi hạt gạo không chỉ chứa đựng tinh hoa của đất trời, mà còn là thành quả của lao động bền bỉ của bà con vùng dân tộc thiểu số và miền núi Lào Cai.