Thị trường biến động
Trên thị trường, giá sầu riêng trong những ngày đầu tuần qua đang có chiều hướng tăng nhẹ trở lại bởi thời điểm này sản lượng sầu riêng tới lứa cần thu hoạch ở khu vực Miền Tây còn rất ít. Tuy nhiên, 2 ngày gần đây giá sầu riêng lại đảo chiều đồng loạt lao dốc do thời tiết mưa kéo dài thậm chí một số nơi mưa rất to. Giá sầu riêng hôm nay 13/9 trên thị trường giảm nhẹ từ 1.000 - 2.000 đồng/kg đối với loại sầu riêng Thái.
Trước đó, theo khảo sát ngày 12/9, giá sầu riêng tại nhiều điểm thu mua trọng yếu trên cả nước đồng loạt giảm mạnh, mức hạ từ 1.000 – 13.000 đồng/kg. Đây được xem là đợt điều chỉnh sâu nhất trong tháng, tạo sức ép lớn lên thị trường tiêu thụ nội địa.
Ảnh minh hoạ
Đợt lao dốc giá này trùng với thời điểm nhiều địa phương bước vào vụ thu hoạch rộ sầu riêng, khiến nông dân thêm phần khó khăn và gây ảnh hưởng trực tiếp đến nhịp mua bán trên thị trường nông sản.
Từ đầu năm đến nay, sầu riêng Việt Nam cũng liên tục đứng trước những thách thức từ áp lực các đối thủ cạnh tranh trong khu vực lẫn chính sách siết chặt kiểm định tiêu chuẩn chất lượng từ thị trường quốc tế.
Ông Hà Nguyễn Anh Thanh, Giám đốc Công ty R10Travel cho biết, ở thời điểm hiện tại, phần lớn người tham gia ngành xuất khẩu sầu riêng đều nói, làm sầu riêng "cực và khó" bởi những biến động từ thị trường. Theo kinh nghiệm của chủ doanh nghiệp này, để cạnh tranh trong ngành sầu riêng, yếu tố được đặt lên trên hết là chất lượng.
“Hiện tại chúng tôi đi mua theo vườn, không kì kèo khi giá sầu rớt nhưng quan trọng là điều khoản "sầu sượng sẽ thương lượng lại, nếu không thương lượng được thì hoàn cọc". Điều này giúp cho chúng tôi tránh được những vườn sầu sượng, những quả sầu lỗi, không đạt chất lượng. Do đó, từ đầu năm đến nay Công ty không bị ảnh hưởng nhiều", ông Thanh nói.
Để đứng vững trước những biến động từ thị trường sầu riêng năm nay, ông Thanh cho biết doanh. nghiệp thường xuyên tổ chức nội bộ tham quan chợ đầu mối Trung Quốc, tìm hiểu thị trường để biết khách hàng đang lựa chọn sầu như thế nào, yêu thích sầu ra sao, giá cả có diễn ra giống như đồ thị giá vườn không. Đồng thời, luôn học hỏi kinh nghiệm từ thị trường Thái Lan. Người Thái thường xuyên có những buổi tọa đàm, những buổi học cấp chứng chỉ, được tài trợ bởi nhà nước, bởi công ty phân bón v.v... họ gom những vị trí trong quy trình lại, để cùng chia sẻ, cùng cảm thông, cùng phát triển.
Theo ông Thanh, mặc dù tình hình thời tiết không thuận lợi và khó đoán gây ảnh hưởng đến chất lượng sầu riêng nhưng thị trường Việt Nam vẫn sẽ ổn định và phát triển cạnh tranh hơn so với Thái Lan. "Sầu riêng ngon, phải ngon từ vườn. Không phải sầu riêng ngon từ kho hay từ vựa. Trong khi hiện nay nhiều nhà vườn sầu riêng tại Việt Nam rất cần cù, ham học hỏi, và quan trọng là Việt Nam mình đi sau Thái Lan nên học hỏi được rất nhiều kinh nghiệm từ họ, thứ mà Thái Lan phải tốn thời gian và chi phí để tìm tòi nghiên cứu", ông Thanh cho biết.
Người dân cần làm gì?
Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho biết, có 3 nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thị trường sầu riêng tại Việt Nam tiếp tục rớt giá. Trong đó, Trung Quốc đã tăng cường các biện pháp siết chặt kiểm định chất lượng với những chất cấm như Cadmium, vàng O có trong sầu riêng, làm cho việc xuất khẩu có phần khó khăn và tốn kém hơn so với năm trước.
Nguyên nhân thứ 2 là do nguồn cung sầu riêng cho thị trường tỷ dân này được mở rộng ra nhiều nước. Ngoài Thái Lan hay Việt Nam, một số nước trồng sầu riêng khác như Philippines, Malaysia, Campuchia,… cũng đẩy mạnh xúc tiến xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc.
Chưa kể Việt Nam và Thái Lan cũng đang mở rộng diện tích sầu riêng rất nhiều so với các năm về trước. Bên cạnh đó, bản thân các nước xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc cũng mở rộng thêm diện tích trồng loại cây này.
"Có thể nói, sản lượng sầu riêng cung ứng cho thị trường Trung Quốc đang và sẽ còn rất dồi dào. Dự báo, sản lượng sầu riêng có thể tăng đến 20% trong năm sau tại khu vực Đông Nam Á. Nguồn cung mở rộng khiến cho giá thành sầu riêng giảm", ông Nguyên nói.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam
Nguyên nhân thứ 3 là vấn đề về chất lượng. Sầu riêng của Việt Nam đang trong mùa thu hoạch bất lợi khi gặp đúng mùa mưa bão, nhất là ở vùng Tây Nguyên, làm cho chất lượng giảm sút, sầu riêng bị sượng nhiều. Tại thị trường Trung Quốc, khi phát hiện sầu riêng bị sượng, không đạt chất lượng, giá thành thu mua có thể giảm đến 70%.
Do đó, ông Đặng Phúc Nguyên nhận định, giá sầu riêng sẽ khó có cơ hội “bứt phá” với giá thành cao như thời điểm những năm về trước. Thời gian tới, giá sẽ đi ngang, thậm chí có thể tiếp tục rớt giá.
Tuy nhiên, chuyên gia cũng cho rằng, hiện nay Trung Quốc vẫn là thị trường tiềm năng lớn bởi nhu cầu còn cao, khoảng 7 tỷ USD/năm cho nhập khẩu sầu riêng tươi.
Để tiếp tục cuộc đua cạnh tranh thị trường sầu riêng xuất khẩu, ông Đặng Phúc Nguyên nhấn mạnh: “Nguồn cung sầu riêng rất nhiều nên đừng nghĩ chúng ta “một mình một chợ” mà quên đi yếu tố chất lượng cần đặt lên hàng đầu. Không để vi phạm những quy định về chất cấm trong sầu riêng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm là những điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực cạnh tranh của loại quả này trên thị trường xuất khẩu sang Trung Quốc.
Đồng thời, người nông dân phải chủ động tìm cách nâng cao chất lượng sản phẩm thông qua quá trình chăm sóc kỹ lưỡng, không vi phạm chất cấm. Đối với các doanh nghiệp, cần chú ý đến việc kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt ở từng khâu sản xuất, nhất là khâu truy xuất nguồn gốc…”