Giao thông xanh mở đường cho mô hình đô thị biển ESG++

Giao thông xanh tốc độ cao thay đổi nhận thức về không gian đô thị

Ngày 27/12, tại Trung tâm Hội nghị Almaz Hà Nội, Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam và Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam phối hợp cùng Vinhomes tổ chức Tọa đàm Giao thông xanh tốc độ cao và giá trị cộng đồng của đô thị biển Cần Giờ trong khuôn khổ sự kiện ESG++ Coastal City Tâm điểm đô thị biển thời đại tốc độ.

Sự kiện thu hút khoảng 350 đại biểu là các chuyên gia đầu ngành, nhà quản lý, nhà khoa học, đại diện doanh nghiệp và cơ quan báo chí. Tọa đàm tập trung thảo luận vai trò của giao thông xanh tốc độ cao trong việc tái định hình không gian phát triển đô thị, kết nối cộng đồng và kiến tạo mô hình đô thị biển bền vững theo chuẩn ESG++ “xanh - thông minh - sinh thái”, nơi tăng trưởng kinh tế gắn với bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống.

Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam khẳng định, giao thông xanh tốc độ cao chính là trụ cột của mô hình đô thị biển ESG++, nơi phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và nâng cao chất lượng sống được tích hợp trong một chiến lược phát triển dài hạn, thích ứng và có trách nhiệm, phù hợp với xu thế của các đô thị biển tiên tiến trên thế giới.

Từ góc độ giao thông và kinh tế vận tải, PGS.TS. Nguyễn Hồng Thái, Phó Chủ tịch Hội Kinh tế - Vận tải Đường sắt Việt Nam, Trưởng khoa Vận tải Kinh tế, Trường Đại học Giao thông Vận tải, cho rằng sự phát triển của Cần Giờ đã thể hiện rõ định hướng hình thành đô thị xanh nằm trong TP.HCM và hướng ra biển. Đô thị biển này sẽ tạo ra sức hấp dẫn rất lớn đối với cộng đồng và giao thông là một trong những điểm nhấn quan trọng tạo ra lực hút mạnh mẽ.

Theo PGS.TS. Nguyễn Hồng Thái, khi Cần Giờ được kết nối với khu vực trung tâm bằng giao thông xanh tốc độ cao, với thời gian di chuyển khoảng 15 phút, quan điểm của cư dân và nhà đầu tư sẽ thay đổi. Yếu tố vị trí không còn được hiểu là khoảng cách địa lý mà là thời gian di chuyển. Trong môi trường xanh, việc đi lại bằng phương tiện xanh nhanh chóng sẽ giảm sự đắn đo, giảm áp lực dân cư vùng lõi, qua đó thúc đẩy dịch chuyển dân cư từ khu vực trung tâm ra các vùng phát triển mới.

Trong bối cảnh chi phí nội đô ngày càng đắt đỏ và quỹ đất hạn chế, giao thông xanh tốc độ cao sẽ giúp rút ngắn không gian sống với học tập và làm việc của các gia đình từ vùng vệ tinh vào trung tâm, tạo ra sự thay đổi nhận thức lớn trong lựa chọn nơi ở. Đồng thời, khi doanh nghiệp hướng đến phát triển hệ sinh thái xanh, trong đó có di chuyển xanh, sẽ thể hiện trách nhiệm đối với cộng đồng xã hội và sự phát triển bền vững, góp phần giải quyết các vấn đề môi trường và khí thải, bảo đảm an toàn và sức khỏe cho người dân.

Từ đô thị đơn trung tâm đến mô hình đa trung tâm

Tiếp cận từ góc độ quy hoạch và kiến trúc, PGS.TS.KTS. Trần Minh Tùng, Nhóm chuyên môn Kiến trúc dân dụng, Khoa Kiến trúc và Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng Hà Nội, cho biết nghiên cứu đô thị từ khoảng 100 năm trước đã chỉ ra mối liên hệ rõ ràng giữa thời gian di chuyển và đời sống cư dân. Khoảng cách địa lý dần chuyển hóa thành khoảng cách tâm lý, được đo bằng thời gian cần để tiếp cận một hoạt động cụ thể.

Theo PGS.TS.KTS. Trần Minh Tùng, khi hạ tầng giao thông được thiết kế để từ Cần Giờ vào trung tâm TP.HCM chỉ mất khoảng 10 đến 15 phút cho quãng đường 50 km, cách tiếp cận phát triển đô thị sẽ hoàn toàn khác. Nếu tiếp tục phát triển giao thông đường bộ theo kiểu đến đâu làm nhà đến đó, đô thị sẽ lan tỏa theo dạng đơn trung tâm, kéo dài thời gian di chuyển từ ngoại ô vào lõi đô thị.

Việc phát triển giao thông tốc độ cao sẽ tạo điều kiện hình thành nhiều trung tâm đô thị mới ở khu vực ven đô, qua đó giảm áp lực cho khu vực lõi. Khi các trung tâm mới xuất hiện, các không gian công cộng như bệnh viện, trường học và dịch vụ đô thị cũng sẽ dịch chuyển theo, thúc đẩy quá trình chuyển đổi từ mô hình đô thị đơn trung tâm sang đa trung tâm. Dù khoảng cách xa hơn, nhưng khi thời gian rút ngắn, người dân vẫn cảm thấy hài lòng.

PGS.TS.KTS. Trần Minh Tùng cũng cho rằng, xu hướng quản trị đô thị trên thế giới đang chuyển từ tư duy kỹ trị sang nhân trị, lấy con người làm trung tâm. Đô thị biển Cần Giờ đang phát triển theo hướng Community first, ưu tiên cộng đồng, trong đó giao thông xanh tốc độ cao giúp kết nối cư dân Cần Giờ với khu vực trung tâm TP.HCM và ngược lại, tạo điều kiện cho việc thiết lập không gian sống, làm việc và nghỉ dưỡng nhân văn hơn.

Từ góc độ thị trường, ông Bùi Văn Doanh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam, cho rằng trong bất động sản, vị trí luôn là yếu tố then chốt tạo nên giá trị. Tuy nhiên, với Cần Giờ, khoảng cách không còn được hiểu theo nghĩa không gian địa lý mà được đo bằng thời gian. Khi thời gian di chuyển từ Cần Giờ đến TP.HCM chỉ còn khoảng 13 đến 15 phút, giá trị thời gian sẽ chuyển hóa thành giá trị không gian.

Theo ông Bùi Văn Doanh, tốc độ di chuyển tạo ra sự dịch chuyển về vị trí và vị trí chính là yếu tố làm nên giá trị bất động sản. Thực tế cho thấy, tại Hà Nội, trước khi tuyến Cát Linh Hà Đông vận hành, giá bất động sản dọc trục Nguyễn Trãi đã có xu hướng tăng. Với giao thông xanh kết hợp tốc độ cao, tác động nâng giá trị bất động sản sẽ càng rõ nét và bền vững. Trong bối cảnh hiện nay, tốc độ đang trở thành yếu tố quan trọng trong việc tạo lập giá trị bất động sản.

Theo PGS.TS. Nguyễn Hồng Thái: Nếu nói ngắn gọn, với các siêu đô thị lấn biển như Cần Giờ, câu hỏi không còn là "có nên làm giao thông hay không", mà là làm giao thông theo mô hình nào để đô thị phát triển đúng trật tự. Lấn biển là một dạng phát triển đặc biệt: Ta đang tạo lập một không gian đô thị mới trên nền tảng tự nhiên. Vì vậy, giao thông ở đây không chỉ "phục vụ đi lại", mà quyết định mô hình tăng trưởng, cấu trúc dân cư, cách sử dụng đất, mức độ phát thải và cả khả năng sống còn của hệ sinh thái.