Bước đi đúng hướng
Trong những năm gần đây, TP. Hải Phòng đầu tư hàng loạt các công trình giao thông, đô thị trọng điểm có vốn đầu tư hàng chục nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều dự án vẫn gặp vướng mắc lớn ở khâu giải phóng mặt bằng, mà nguyên nhân chính đến từ việc khu tái định cư chưa được triển khai đồng bộ, đúng tiến độ.
Người dân làm thủ tục nhận đất tái định cư thực hiện dự án đầu tư xây dựng cầu Nguyễn Trãi và chỉnh trang đô thị vùng phụ cận trên địa bàn phường Ngô Quyền, TP. Hải Phòng
Để tháo “nút thắt” này, Chủ tịch UBND TP. Hải Phòng Lê Ngọc Châu khẳng định: Xây dựng khu tái định cư cần được thực hiện theo phương châm “đi trước, mở đường”, trở thành yêu cầu bắt buộc với mọi dự án có thu hồi đất.
Ngày 19/8 vừa qua, tại phường Dương Kinh, TP. Hải Phòng đã khởi công dự án xây dựng khu tái định cư phục vụ giải phóng mặt bằng tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng. Dự án được xây dựng trên diện tích gần 75.000 m2, với tổng vốn đầu tư hơn 283 tỷ đồng, cung cấp 470 suất đất tái định cư.
Theo đại diện Ban Quản lý dự án, công trình được đầu tư đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội, đảm bảo đạt tiêu chuẩn khu dân cư đô thị hiện đại, dự kiến hoàn thành sau 10 tháng thi công. Dự án không chỉ là lời khẳng định việc tuân thủ quy định mới của Luật Đất đai 2024, mà còn là minh chứng cho sự chủ động, cầu thị của chính quyền trong việc đảm bảo quyền lợi người dân có đất bị thu hồi.
Ông Lê Ngọc Châu cho biết: “Chúng tôi xác định việc xây dựng khu tái định cư trước không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn là yếu tố quyết định đến tiến độ, chất lượng các dự án. Quan trọng hơn cả, điều đó tạo dựng niềm tin nơi người dân, những người đang nhường đất cho sự phát triển của thành phố”.
Có thể nói, việc quan tâm đến khâu tái định cư cho người dân có đất bị thu hồi là vấn đề tiên quyết ảnh hưởng đến tiến độ của dự án. Tại một số dự án vẫn đi vào “vết xe đổ” cũ khi triển khai khu tái định cư muộn, dẫn đến trì trệ giải phóng mặt bằng, chậm tiến độ, đội vốn.
TP. Hải Phòng xác định tái định cư phải "đi trước, mở đường" là điều kiện bắt buộc trong mọi dự án thu hồi đất
Điển hình như tại dự án đường Vành đai 2 đoạn Tân Vũ - Hưng Đạo - Bùi Viện, dù gói thầu xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu tái định cư đã có trị giá hơn 141 tỷ đồng, nhưng do chậm triển khai, đến nay nhiều hộ dân tại phường Hưng Đạo, TP. Hải Phòng vẫn chưa được bố trí tái định cư, khiến địa phương lúng túng trong việc lập phương án bồi thường.
Tương tự, tại dự án đường từ ven biển đến ngã ba Vạn Bún, việc triển khai chậm khu tái định cư Vạn Hương - Ngọc Xuyên đã kéo dài thi công, khiến dự án buộc phải điều chỉnh vốn và lùi thời gian hoàn thành. Dù nhiều hộ dân sẵn sàng bàn giao mặt bằng, nhưng vì chưa được giao đất nên vẫn “níu lại”, làm chậm tiến độ toàn tuyến.
Niềm tin được xây từ những khu tái định cư tốt hơn nơi ở cũ
Tại các cuộc kiểm tra tiến độ dự án trọng điểm như đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng, đường Vành đai 2, cầu Nguyễn Trãi..., lãnh đạo TP. Hải Phòng liên tục nhấn mạnh yêu cầu: Phải xây dựng khu tái định cư trước. Không chỉ sớm triển khai, các khu này còn phải đáp ứng tiêu chí: Hạ tầng kỹ thuật - xã hội đồng bộ, kết nối thuận tiện với khu dân cư hiện hữu, đảm bảo sinh kế cho người dân.
Người dân bốc thăm lựa chọn vị trí tái định cư trên địa bàn phường Ngô Quyền, TP. Hải Phòng
Mới đây, trong đợt bốc thăm lựa chọn vị trí tái định cư dành cho 83 hộ dân thuộc diện thu hồi đất phục vụ dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật cải tạo chung cư cũ trên địa bàn phường Gia Viên, TP. Hải Phòng không khí tại trụ sở UBND phường diễn ra sôi nổi, phấn khởi. Việc được bố trí tái định cư tại những khu có vị trí đẹp, ngay trung tâm thành phố như Khu tái định cư tuyến đường Đông Khê 2 (khu xóm Trại) và khu 2,1 ha đã phần nào đáp ứng đúng mong mỏi của người dân được ổn định cuộc sống ngay tại địa phương sau khi bàn giao mặt bằng.
Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Văn Sóng, một trong những người dân đến tham gia bốc thăm chia sẻ: “Gia đình tôi đồng thuận với chủ trương của thành phố ngay từ đầu và đã bàn giao mặt bằng theo đúng yêu cầu. Việc tham gia bốc thăm chọn vị trí tái định cư tôi rất vui mừng. Điều này cho thấy chính quyền thực sự quan tâm, lắng nghe và tạo điều kiện tốt nhất cho người dân trong diện bị thu hồi đất”.
Nhiều người dân khác cũng bày tỏ sự tin tưởng trước cách làm minh bạch, công khai trong quá trình bố trí tái định cư. Bà Trần Thị Hạnh, một người dân khác thuộc diện giải phóng mặt bằng cho biết: Chúng tôi rất ủng hộ việc chỉnh trang đô thị. Điều quan trọng nhất là sau khi bàn giao đất, người dân được bố trí tái định cư tại những khu vực thuận tiện, hạ tầng tốt. Chính quyền địa phương đã làm được điều đó, khiến người dân rất hài lòng.
Việc hàng loạt dự án lớn được triển khai mà không phát sinh nhiều trường hợp cưỡng chế, như dự án khu tái định cư ngõ 226 Lê Lai hay dự án cầu Nguyễn Trãi, càng khẳng định hiệu quả trong công tác vận động, thuyết phục người dân, cùng với sự thấu hiểu và đồng hành từ phía chính quyền địa phương.
Để công tác giải phóng mặt bằng diễn ra theo đúng kế hoạch và các công trình, dự án đảm bảo tiến độ, theo Sở Xây dựng Hải Phòng, tới đây, trong tất cả các dự án có thu hồi đất, thành phố sẽ yêu cầu lập và triển khai khu tái định cư đồng thời hoặc ưu tiên thực hiện trước. Đây là điều kiện bắt buộc để được cấp phép khởi công.
Ngoài ra, các địa phương có dự án phát triển hạ tầng lớn cũng đang được chỉ đạo chủ động rà soát quỹ đất, đề xuất lập dự án tái định cư từ sớm. Việc chuẩn bị trước không chỉ giúp rút ngắn thời gian giải phóng mặt bằng mà còn là cam kết với người dân về trách nhiệm của chính quyền.
Giai đoạn tới, Hải Phòng bước vào đợt tăng tốc phát triển hạ tầng đô thị quy mô lớn. Trong bức tranh đó, tái định cư không còn là bước đi sau mà phải là nền tảng “mở đường”. Chỉ khi người dân thực sự yên tâm về chốn ở mới, hiện đại, đồng bộ và kết nối thì sự đồng thuận, hợp tác mới trở thành động lực cho các dự án về đích đúng hẹn.