F-150 đối mặt rủi ro sản xuất
Một vụ hỏa hoạn tại nhà máy sản xuất nhôm ở bang New York giữa tháng 9 đang trở thành một trong những sự cố nghiêm trọng nhất đối với chuỗi cung ứng của Ford Motor trong nhiều năm qua, với mức thiệt hại ước tính có thể lên tới 1 tỷ USD.
Vụ cháy xảy ra ngày 16/9 tại Nhà máy Novelis, một trong những nhà sản xuất nhôm chủ lực cung cấp vật liệu cho dòng xe F-150, mẫu bán tải bán chạy nhất tại Mỹ. Theo thông tin Novelis cung cấp cho truyền thông quốc tế, phần lớn cơ sở sản xuất này dự kiến sẽ ngừng hoạt động cho đến ít nhất quý I/2026, khiến nguồn cung nhôm cho Ford bị gián đoạn đến hết năm nay.
Vụ cháy nhà máy nhôm khiến nguồn cung của Ford bị gián đoạn. Ảnh minh họa
Sau khi vụ việc được công bố, cổ phiếu Ford đã giảm khoảng 6%, phản ánh lo ngại của giới đầu tư về khả năng gián đoạn sản xuất và chi phí tăng cao.
Trong tuyên bố gửi báo chí, Ford cho biết hãng đang làm việc chặt chẽ với Novelis và đã cử một nhóm chuyên trách để giảm thiểu tác động của sự cố.
“Novelis là một trong nhiều nhà cung cấp nhôm của Ford. Kể từ sau vụ hỏa hoạn gần ba tuần trước, Ford đã phối hợp chặt chẽ với Novelis và một đội ngũ chuyên trách đang nỗ lực xử lý tình hình, tìm mọi giải pháp khả thi để giảm thiểu nguy cơ gián đoạn nguồn cung”, người phát ngôn Ford cho biết.
Mặc dù Ford không bình luận về báo cáo của Evercore ISI, các nhà phân tích tại tổ chức này ước tính vụ cháy có thể khiến hãng chịu thiệt hại từ 500 triệu đến 1 tỷ USD lợi nhuận trước thuế và lãi vay (EBIT), tùy thuộc vào thời gian gián đoạn sản xuất.
Sự cố diễn ra trong bối cảnh Ford đang phải đối mặt với nhiều sức ép cùng lúc, giá nguyên liệu thô như thép và nhôm tăng cao, môi trường thương mại biến động, mạng lưới nhà cung ứng vẫn đang phục hồi sau đại dịch Covid-19 cũng như cuộc đình công của công nhân năm 2023.
Theo giới phân tích, mặc dù các hãng xe khác như Stellantis hay Toyota cũng có thể bị ảnh hưởng do mua nhôm từ Novelis, Ford là doanh nghiệp chịu rủi ro lớn nhất vì phụ thuộc nhiều vào loại vật liệu này cho dòng xe F-150.
“Hiện tại, đây chủ yếu là vấn đề riêng của Ford, dù chúng tôi vẫn đang theo dõi tác động dây chuyền đối với các hãng khác”, nhà phân tích Chris McNally của Evercore nhận định.
Hơn một thập kỷ trước, Ford đã đi tiên phong trong việc sử dụng thân xe bằng nhôm cho F-150, nhằm giảm trọng lượng và cải thiện hiệu suất nhiên liệu. Quyết định này giúp mẫu xe trở nên nổi bật về công nghệ, nhưng giờ đây lại khiến hãng đối mặt với thách thức mới khi nguồn cung vật liệu bị gián đoạn.
Tác động lan rộng và phản ứng của ngành ô tô
Vụ cháy tại Nhà máy Novelis xảy ra trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đang chịu sức ép ngày càng lớn từ sự mong manh của chuỗi cung ứng và chi phí sản xuất leo thang. Trong những năm gần đây, các nhà sản xuất xe đã phải vật lộn với tình trạng thiếu chip bán dẫn, trong khi giá năng lượng và kim loại tăng cao tiếp tục bào mòn biên lợi nhuận.
Đối với Ford, ngay cả một sự cố ngắn hạn cũng có thể để lại hậu quả đáng kể. Dòng F-Series, dẫn đầu bởi F-150, đã giữ vững vị trí dòng xe bán chạy nhất nước Mỹ hơn 40 năm liên tiếp và là nguồn doanh thu chủ lực của hãng. Bất kỳ sự chậm trễ nào trong sản xuất đều có thể ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả kinh doanh, tồn kho đại lý và thị phần.
Sau những năm đầy biến động vì đại dịch, đình công và biến động nhu cầu, Ford đang cố gắng lấy lại sự ổn định trong hoạt động sản xuất. Cùng lúc đó, hãng cũng đang chịu áp lực lớn từ quá trình chuyển đổi sang xe điện (EV), vốn đòi hỏi chi phí đầu tư cao trong khi tốc độ tiêu thụ chưa đạt kỳ vọng.
Ông Bill Rinna, Giám đốc dự báo tại AutoForecast Solutions, nhận định: “Sự cố này cho thấy mức độ phụ thuộc lớn của ngành sản xuất hiện đại vào các vật liệu chuyên biệt như nhôm. Chỉ một nhà cung ứng gặp sự cố cũng có thể làm tê liệt cả chuỗi sản xuất toàn cầu”.
Về phía Novelis, công ty chưa công bố chi tiết về mức độ thiệt hại hay thời điểm khôi phục toàn bộ công suất. Tuy nhiên, các chuyên gia trong ngành cho rằng, quá trình khôi phục có thể kéo dài nhiều tháng, thậm chí sang năm 2026, do các công đoạn nấu chảy và cán kim loại phức tạp.
Trong khi đó, Ford được cho là đang tìm kiếm các nguồn cung nhôm thay thế để tạm thời bù đắp thiếu hụt. Dù vậy, việc chuyển đổi nhà cung ứng trong thời gian ngắn có thể làm tăng chi phí và ảnh hưởng đến lợi nhuận biên trong phân khúc bán tải vốn cạnh tranh khốc liệt.
“Sự linh hoạt của Ford sẽ bị thử thách. F-150 không chỉ là một mẫu xe, mà là ‘cỗ máy in tiền’ của hãng. Bất kỳ sự gián đoạn nào kéo dài đều buộc công ty phải đánh đổi giữa ưu tiên sản xuất và hiệu quả tài chính”, ông Dan Levy, chuyên gia phân tích của Barclays, nhận xét.
Dù thiệt hại trước mắt là đáng kể, giới phân tích cho rằng, Ford có đủ năng lực tài chính và hệ thống cung ứng đa dạng để vượt qua khủng hoảng mà không gặp cú sốc nghiêm trọng. Tuy nhiên, sự cố này vẫn làm dấy lên lo ngại mới trong toàn ngành về tính bền vững của chuỗi cung ứng vật liệu.
Nhôm, vật liệu được ưa chuộng vì nhẹ, bền và giúp giảm phát thải, ngày càng đóng vai trò quan trọng trong thiết kế xe hiện đại, đặc biệt khi các hãng chạy đua đáp ứng tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu và khí thải khắt khe hơn. Song việc phụ thuộc vào một số ít nhà cung cấp lớn như Novelis khiến ngành dễ bị tổn thương khi có sự cố bất ngờ.
Bà Carla Bailo, cựu Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu ô tô Mỹ, bình luận: “Các hãng xe cần xem xét lại chiến lược nguồn cung vật liệu và quản lý tồn kho. Bài học từ vụ cháy này, cũng như khủng hoảng chip trước đây, là sự đa dạng hóa và kế hoạch dự phòng không còn là lựa chọn, mà là bắt buộc”.
Khi cuộc điều tra nguyên nhân vụ cháy vẫn đang tiếp tục, mức độ ảnh hưởng kinh tế của nó vẫn chưa thể xác định đầy đủ. Tuy nhiên, đối với Ford, thông điệp đã quá rõ: Chỉ một sự cố tại một mắt xích then chốt cũng có thể làm rung chuyển toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu và đe dọa hàng tỷ USD lợi nhuận.
Trong những tháng tới, Ford sẽ phải chứng minh khả năng thích ứng nhanh của mình, vừa khắc phục sự cố, vừa duy trì đà chuyển đổi sang xe điện và tối ưu chi phí. Cách hãng xử lý khủng hoảng này có thể quyết định niềm tin của nhà đầu tư cũng như vị thế của Ford trong năm 2026.