Giữa nhịp sống hiện đại, khi những món đồ chơi công nghiệp tràn ngập thị trường mỗi mùa Trung thu, làng Ông Hảo, xã Nguyễn Văn Linh (tỉnh Hưng Yên) vẫn lặng lẽ níu giữ một phần hồn Việt - nơi những chiếc trống, đầu sư tử, đèn ông sao, mặt nạ giấy bồi được làm thủ công từ đôi bàn tay của người nghệ nhân. Với người dân nơi đây, mỗi món đồ không chỉ là sản phẩm mà còn là ký ức, bản sắc và nhịp cầu đưa văn hóa Việt đến gần hơn với bạn bè quốc tế.
Làng Ông Hảo không chỉ là một địa danh trên bản đồ mà còn là biểu tượng cho sự kiên trì và bền bỉ trong việc bảo tồn nghề thủ công truyền thống. Trong bối cảnh nhiều làng nghề thủ công phải đối mặt với nguy cơ mai một, làng Ông Hảo vẫn quyết tâm gìn giữ và phát triển nghề làm đồ chơi Trung thu - một nghề đã gắn bó với người dân nơi đây qua nhiều thế hệ. Trong ảnh là công đoạn ép giấy bồi tạo hình mặt nạ trong khuôn gỗ truyền thống.
Tại làng Ông Hảo, nhà ông Vũ Huy Đông là một trong những hộ tiêu biểu vẫn trung thành với nghề của cha ông để lại. Xưởng sản xuất của nhà ông Đông là một không gian đầy màu sắc và sự sáng tạo. Nơi đây, những chiếc đèn ông sao với hình dáng độc đáo, đèn lồng rực rỡ sắc màu và những chiếc mặt nạ sinh động đã được tạo ra từ đôi bàn tay khéo léo của các thành viên trong gia đình.
Ông Vũ Huy Đông đang tỉ mỉ chế tác những chiếc mặt nạ giấy bồi theo phương pháp thủ công truyền thống.
Tại xưởng nhà ông Đông, các công đoạn sản xuất đồ chơi Trung thu vẫn được thực hiện theo đúng phương pháp truyền thống. Từ việc lựa chọn nguyên liệu như tre, nứa, giấy bồi, sơn màu, đến các công đoạn cắt, gọt, dán, vẽ, tất cả đều được thực hiện bằng tay với sự tỉ mỉ và cẩn thận. Điều đặc biệt là mỗi sản phẩm đều mang đậm dấu ấn cá nhân của người thợ, không chỉ đơn thuần là đồ chơi mà còn là tác phẩm mang đậm nét nghệ thuật. văn hóa Việt.
Dù có lúc bị mai một vì làn sóng đồ chơi hiện đại nhưng những nghệ nhân yêu nghề vẫn kiên trì thổi hồn vào từng món đồ chơi.
Bên cạnh nghề làm “mặt nạ giấy bồi” chơi Trung thu, làng Ông Hảo còn được biết đến với nghề làm trống gỗ thủ công.
Thời điểm này, những người thợ trống sẽ chọn gỗ bồ đề, gỗ mỡ, đem cắt khoanh, đẽo gọt, tiện thành tang trống.
Gia đình ông Vũ Huy Linh và bà Vũ Thị Là chưa một ngày nghĩ đến chuyện rời xa nghề làm trống truyền thống của làng Ông Hảo.
Ông Linh chia sẻ: Một chiếc trống hoàn chỉnh phải trải qua rất nhiều công đoạn khác nhau. Nét độc đáo của trống làng Ông Hảo là được chế tác từ gỗ mỡ và da trâu. Gỗ phải được tiện theo các kích thước của từng lứa tuổi, tang trống phải tròn không quá dày mà cũng quá mỏng, từ một khúc gỗ có thể tạo hình từ 3 - 5 chiếc tang trống có kích thước khác nhau.
Bưng trống là bước quyết định sự thành bại của sản phẩm, người dân làng Ông Hảo thường sử dụng dây thừng để kéo căng mặt trống. Người thợ lúc này như một người nghệ sĩ để sao cho từng tiếng gõ được chuẩn nhất. Nếu bưng ra quá căng thì trống kêu không tròn tiếng, còn nếu da quá trùng thì sản phẩm sẽ nhanh hỏng. Trước đây, người làm nghề phải dùng tre vót nhọn để gim da trống nhưng nay đã được thay thế bằng gim sắt.
Bà Là chia sẻ: “Vợ chồng tôi rất tâm huyết với nghề, chúng tôi lấy đam mê để mang lại tiếng cười cho trẻ nhỏ chứ không lấy đó để làm kinh tế. Bây giờ có nhiều đồ chơi hiện đại nhưng Tết Trung thu thiếu đèn ông sao, tiếng trống ếch.., thì không còn là Trung thu nữa”.
Để chiếc trống trở nên bắt mắt không thể bỏ qua công đoạn sơn màu. Khi công đoạn sơn màu hoàn tất cũng là lúc sản phẩm được đóng tai. Bà Là nói, trống phải làm từ da tốt thì trống mới kêu hay, da kém hay khung gỗ chưa phơi khô sẽ kém tiếng. Theo bà Là, trống Ông Hảo có tới 7 kích cỡ khác nhau dành cho lứa tuổi từ 5 tuổi cho đến 15 - 16 tuổi.
Những năm gần đây, đồ chơi Trung thu truyền thống thu hút rất đông người dân tìm mua. Cũng có nhiều tour du lịch trải nghiệm đã đưa khách du lịch về làng Ông Hảo giúp đồ chơi truyền thống của Việt Nam đến gần hơn với du khách quốc tế.
Những chuyến xe trở "Trung thu" về Thủ đô.