Kho bạc Nhà nước gửi 460.000 tỷ đồng gửi tại 3 ngân hàng
Trong bối cảnh thị trường vốn cần thêm lực đỡ vào những tháng cuối năm, dòng tiền từ ngân sách nhà nước tạm thời nhàn rỗi đang trở thành một mắt xích quan trọng trong bài toán ổn định thanh khoản hệ thống ngân hàng. Việc Kho bạc Nhà nước điều tiết nguồn tiền này thông qua hình thức gửi tiền không kỳ hạn và có kỳ hạn tại các ngân hàng thương mại không chỉ giúp các nhà băng giảm áp lực huy động vốn, hạ bớt sức ép lãi suất, mà còn cho thấy vai trò ngày càng rõ nét của sự phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ trong điều hành vĩ mô.
Đối với hệ thống ngân hàng, tiền gửi của Kho bạc Nhà nước là nguồn vốn đặc biệt. Đây là dòng tiền có quy mô rất lớn, chi phí thấp, tính ổn định tương đối cao trong những giai đoạn nhất định, song không phải ngân hàng nào cũng có thể tiếp cận. Thực tế cho thấy, dòng tiền này chủ yếu tập trung ở nhóm ngân hàng thương mại nhà nước, nơi có năng lực tài chính, quy mô và mức độ an toàn cao.
Theo Báo cáo tài chính quý III/2025 của các ngân hàng lớn thuộc nhóm Big4 cho thấy, số dư tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại Vietcombank, VietinBank và BIDV đạt khoảng 460.000 tỷ đồng, tăng gần 26% so với thời điểm cuối năm 2024. Đây là mức tăng đáng chú ý trong bối cảnh mặt bằng thanh khoản toàn hệ thống đang chịu sức ép lớn do chênh lệch giữa tăng trưởng tín dụng và huy động vốn ngày càng nới rộng.
Cụ thể, tại VietinBank, tính đến cuối quý III/2025, Kho bạc Nhà nước đang gửi 151.500 tỷ đồng tiền gửi thanh toán, tăng 4,7% so với cuối năm 2024. So với thời điểm cuối quý II, số dư này cũng tăng mạnh tới 23%, cho thấy xu hướng gia tăng rõ rệt của dòng tiền ngân sách chảy vào hệ thống ngân hàng trong giai đoạn cao điểm cuối năm.
Tại BIDV, số dư tiền gửi của Kho bạc Nhà nước đạt gần 153.551 tỷ đồng, trong đó 151.500 tỷ đồng là tiền gửi có kỳ hạn và hơn 2.050 tỷ đồng là tiền gửi không kỳ hạn. Con số này tăng 5,7% so với cuối năm 2024; nếu so với cuối quý II/2025, mức tăng lên tới hơn 11%. Điều này phản ánh sự gia tăng đồng thời cả về quy mô và vai trò của dòng tiền Kho bạc Nhà nước trong cơ cấu nguồn vốn của ngân hàng.
Số dư tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại 3 ngân hàng đạt khoảng 460.000 tỷ đồng. Ảnh: Duy Minh
Đáng chú ý nhất là Vietcombank, khi tính đến cuối quý III/2025, số dư tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại ngân hàng này đã vượt 157.251 tỷ đồng, gấp hơn hai lần so với thời điểm đầu năm. Riêng trong quý III, số dư tiền gửi đã tăng thêm 57.988 tỷ đồng, tương ứng mức tăng 58,4% so với cuối quý II. Vietcombank trở thành ngân hàng nhận được lượng tiền gửi từ Kho bạc Nhà nước lớn nhất trong hệ thống tại thời điểm này.
Theo các chuyên gia tài chính, tiền gửi của Kho bạc Nhà nước tại các ngân hàng có tính chất biến động theo thời gian và mang yếu tố mùa vụ, phụ thuộc lớn vào tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Tuy nhiên, dù chỉ mang tính thời điểm, số dư tiền gửi này tại nhóm ngân hàng quốc doanh đã liên tục duy trì ở mức cao lịch sử kể từ cuối năm 2024 đến nay, cho thấy vai trò ngày càng rõ của kênh điều tiết này trong bức tranh thanh khoản chung.
Áp lực thanh khoản cuối năm và vai trò điều tiết chính sách
Bức tranh tiền gửi Kho bạc Nhà nước trở nên đặc biệt đáng chú ý khi đặt trong bối cảnh thanh khoản hệ thống ngân hàng đang chịu sức ép lớn vào những tháng cuối năm 2025. Chia sẻ tại cuộc Họp báo Thông tin kết quả hoạt động ngân hàng năm 2025 và triển khai nhiệm vụ năm 2026, do Ngân hàng Nhà nước tổ chức mới đây, ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước, cho biết, hệ thống ngân hàng đang phải đối mặt với áp lực thanh khoản gia tăng do nhu cầu vốn và thanh toán của nền kinh tế tăng mạnh theo yếu tố mùa vụ.
Theo ông Phạm Chí Quang, hệ số sử dụng vốn của toàn hệ thống hiện đã lên tới khoảng 146%, phản ánh mức độ khai thác nguồn vốn đang ở ngưỡng rất cao. Đây là chỉ báo quan trọng cho thấy áp lực lớn trong việc cân đối nguồn vốn, đồng thời đặt ra không ít thách thức cho công tác điều hành chính sách tiền tệ cũng như quản trị rủi ro thanh khoản của các tổ chức tín dụng.
Một đặc thù lớn của hệ thống ngân hàng Việt Nam, theo đại diện Ngân hàng Nhà nước, là nguồn vốn huy động chủ yếu có kỳ hạn ngắn, trong khi tỷ lệ cho vay trung và dài hạn chiếm khoảng 50%. Sự chênh lệch kỳ hạn này khiến rủi ro mất cân đối luôn hiện hữu, đặc biệt trong bối cảnh tín dụng tăng nhanh, nhu cầu vốn của nền kinh tế gia tăng, kéo theo áp lực thanh khoản là điều khó tránh khỏi.
Số liệu cập nhật đến ngày 24/12 cho thấy, tăng trưởng huy động vốn toàn hệ thống mới đạt khoảng 14,1%, trong khi tăng trưởng tín dụng đã lên tới 17,87%. Khoảng cách ngày càng lớn giữa huy động và tín dụng được xác định là nguyên nhân chính tạo sức ép lên thanh khoản, khiến lãi suất trên thị trường liên ngân hàng có thời điểm tăng cao trong giai đoạn cuối năm.
Trước diễn biến này, ông Phạm Chí Quang cho biết, Ngân hàng Nhà nước đang theo dõi sát diễn biến thị trường tiền tệ, thường xuyên trao đổi, báo cáo kịp thời với các cấp có thẩm quyền. Ngân hàng Nhà nước cũng đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó sử dụng linh hoạt các công cụ thị trường mở, sẵn sàng cung ứng vốn và hỗ trợ thanh khoản cho các tổ chức tín dụng khi cần thiết.
“Thực tế, Ngân hàng Nhà nước đã triển khai chỉ đạo rất quyết liệt, với mục tiêu xuyên suốt là hỗ trợ tăng trưởng kinh tế ở mức cao, đồng thời vẫn nỗ lực duy trì mặt bằng lãi suất hợp lý. Đây là bài toán đánh đổi rất khó, bởi khi tín dụng tăng mạnh thì việc giữ lãi suất thấp là thách thức lớn. Tuy nhiên, chúng ta cơ bản đã đạt được mục tiêu này”, ông Phạm Chí Quang nhấn mạnh.
Trong bức tranh đó, dòng tiền từ Kho bạc Nhà nước gửi vào hệ thống ngân hàng đóng vai trò như một “van điều tiết” quan trọng. Việc ngân sách nhà nước tạm thời chưa giải ngân hết được đưa trở lại hệ thống ngân hàng không chỉ giúp cải thiện thanh khoản trong ngắn hạn, mà còn góp phần giảm áp lực lên lãi suất huy động, tạo điều kiện để chính sách tiền tệ tiếp tục được điều hành theo hướng hỗ trợ tăng trưởng.
Ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ: Mục tiêu ưu tiên hàng đầu của Ngân hàng Nhà nước, là bảo đảm hệ thống ngân hàng hoạt động thông suốt, đáp ứng đầy đủ nhu cầu thanh toán của nền kinh tế trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Với các giải pháp đang được triển khai quyết liệt, cùng sự phối hợp ngày càng rõ nét giữa chính sách tài khóa và tiền tệ, Ngân hàng Nhà nước tin tưởng rằng tình hình thanh khoản sẽ sớm được cải thiện trong thời gian tới.