Theo Reuters, nền kinh tế Nhật Bản giảm gần 2% trong quý III/2025, ghi nhận lần suy giảm đầu tiên sau sáu quý liên tiếp tăng trưởng, thấp hơn mức tăng trưởng 2,3% đã được điều chỉnh của quý II, nhưng cao hơn mức giảm trung bình 2,5% mà các nhà kinh tế dự báo khi xuất khẩu chịu tác động trực tiếp từ các mức thuế quan mới của Mỹ.
Nền kinh tế Nhật Bản giảm gần 2% trong quý III/2025, ghi nhận lần suy giảm đầu tiên sau 6 quý liên tiếp tăng trưởng. Ảnh: The Japan Times
Tính theo quý, GDP giảm 0,4%, so với dự báo 0,6%. Xuất khẩu là yếu tố chính kéo tăng trưởng đi xuống, khi các hãng ô tô chứng kiến khối lượng xuất khẩu lao dốc, đảo ngược xu hướng tăng trước khi thuế quan có hiệu lực. Một số doanh nghiệp đã giảm giá bán để bù phần thuế, theo CNBC.
Nhà kinh tế Kazutaka Maeda tại Viện Nghiên cứu Meiji Yasuda nhận định: “Việc suy giảm chủ yếu do các yếu tố một lần, như đầu tư vào nhà ở bị ảnh hưởng bởi thay đổi quy định. Xuất khẩu cũng có phản ứng giảm. Nhìn chung, nền kinh tế thiếu động lực mạnh mẽ, nhưng xu hướng vẫn chỉ ra khả năng hồi phục dần trong một đến hai năm tới”.
Tác động từ số liệu GDP quý III tới quyết định lãi suất của Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) được đánh giá sẽ hạn chế hơn so với các yếu tố khác như lạm phát. Tuy nhiên, Takuji Aida, kinh tế trưởng tại Credit Agricole Nhật Bản và thành viên nhóm cố vấn chiến lược tăng trưởng của Thủ tướng Sanae Takaichi, nhấn mạnh: “Sẽ là sai lầm nếu BOJ quyết định tăng lãi suất vào tháng 12”.
Đầu tư vào nhà ở giảm tốc do các quy định về hiệu quả năng lượng thắt chặt từ tháng 4. Trong khi đó, tiêu dùng tư nhân - chiếm hơn một nửa GDP chỉ tăng 0,1%, thấp hơn mức 0,4% của quý II. Con số này phản ánh chi phí sinh hoạt cao, đặc biệt là thực phẩm, khiến người dân thận trọng trong chi tiêu. Ngược lại, đầu tư tư bản tăng 1,0%, vượt dự báo thị trường 0,3%, cho thấy nỗ lực duy trì động lực tăng trưởng trong nước.
Bộ trưởng Phục hồi Kinh tế Minoru Kiuchi nhận định: “Tiêu dùng tư nhân tăng liên tiếp sáu quý, và đầu tư tư bản tăng quý thứ tư liên tiếp. Điều này củng cố quan điểm rằng nền kinh tế vẫn đang trên đà hồi phục vừa phải”.
Nhu cầu ròng từ nước ngoài (xuất khẩu trừ nhập khẩu) đã làm GDP giảm 0,2 điểm phần trăm, so với đóng góp tích cực 0,2 điểm trong quý II. Mỹ và Nhật Bản đã ký thỏa thuận vào tháng 9, theo đó áp mức thuế cơ sở 15% cho hầu hết hàng hóa nhập khẩu từ Nhật Bản, giảm so với mức 27,5% đối với ô tô và 25% đối với phần lớn mặt hàng khác ban đầu. Các hãng ô tô đã hạ giá bán để giảm bớt tác động trực tiếp từ thuế quan nhưng vẫn không thể ngăn xu hướng giảm xuất khẩu.
Các dự báo từ khu vực tư nhân cho thấy tăng trưởng sẽ hồi phục trong quý IV. Khảo sát 37 nhà kinh tế do Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản thực hiện dự đoán GDP quý cuối năm sẽ tăng 0,6%. Đồng thời, chính phủ Thủ tướng Sanae Takaichi đang xây dựng gói kích thích kinh tế vượt 17 nghìn tỷ yên (tương đương 109,94 tỷ USD) nhằm hỗ trợ các hộ gia đình đối phó với chi phí sinh hoạt tăng. Bộ trưởng Tài chính Satsuki Katayama cho biết các biện pháp sẽ triển khai từ cuối mùa đông đến khoảng mùa xuân 2026.
Nhà kinh tế Uichiro Nozaki của Nomura Securities nhận định: “Các biện pháp hỗ trợ sẽ cải thiện thu nhập thực tế của các hộ gia đình, đồng thời thúc đẩy tiêu dùng trong nửa đầu năm tới, là yếu tố tích cực cho tăng trưởng”.
Mặc dù GDP Nhật Bản quý III suy giảm, các chuyên gia nhận định đây chỉ là trở ngại tạm thời. Nền kinh tế vẫn có khả năng hồi phục nhờ tiêu dùng tư nhân ổn định, đầu tư tư bản tăng và gói kích thích sắp triển khai, trong bối cảnh các hãng xuất khẩu dần thích ứng với mức thuế quan mới của Mỹ.