Tinh hoa của núi rừng Tây Bắc
Xã Lâm Thượng (tỉnh Lào Cai) trước đây thuộc huyện Lục Yên (tỉnh Yên Bái). Sau sáp nhập, Lâm Thượng trở thành một đơn vị hành chính mới với quy mô lớn hơn, diện tích khoảng 150 km² và dân số hơn 10.000 người. Đây là vùng đất có nhiều dân tộc sinh sống như Tày, Dao... với truyền thống canh tác nông nghiệp lâu đời.
Trong cơ cấu sản xuất nông nghiệp địa phương, cây tre mai đã khẳng định vai trò chủ lực. Tổng diện tích gần 500 ha phân bố rộng khắp các thôn bản. Cây tre mai ít công chăm sóc, không sâu bệnh, chỉ sau ba năm trồng là cây tre mai đã bắt đầu cho thu hoạch đều đặn. Những năm gần đây, diện tích trồng tre mai ở Lâm Thượng không ngừng mở rộng, đạt gần 500 ha, cho sản lượng hơn 12.400 tấn măng tươi mỗi năm. Với mức giá ổn định từ 5.000 - 6.000 đồng/kg.
Bà con vào mùa thu hoạch măng. Ảnh minh họa
Mùa thu hoạch măng Lâm Thượng thường diễn ra vào tháng 7 hàng năm. Chính vụ thu hoạch, khắp địa phương rộn rã tiếng dao gọt măng, tiếng cười nói và hương thơm măng luộc lan tỏa trong không gian. Không chỉ dừng ở bán măng tươi, người dân còn chế biến măng khô để tăng giá trị sản phẩm. Ngoài ra, lá măng có thể bán cho thương lái sơ chế xuất khẩu, thân tre được sử dụng làm vật liệu xây dựng, đồ gia dụng hoặc cung cấp cho các cơ sở chế biến lâm sản.
Mỗi năm, từ cây măng mai, người dân xã Lâm Thượng thu về trên 10 tỷ đồng. Vì thế, bà con nơi đây gọi măng là “của để dành” của rừng núi, vừa mang hương vị quê hương vừa là niềm hy vọng về một tương lai ấm no, bền vững.
Năm 2020, măng mai Lâm Thượng chính thức được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao, có tem truy xuất nguồn gốc QR code. Với lợi thế sản phẩm OCOP, măng Lâm Thượng ngày càng khẳng định uy tín chất lượng và mở ra cơ hội tham gia thị trường. Đặc biệt, triển vọng phát triển thị trường của măng Lâm Thượng được đánh giá khả quan khi xu hướng tiêu dùng hiện nay ngày càng ưa chuộng sản phẩm tự nhiên, an toàn, có nguồn gốc rõ ràng.
Thúc đẩy xây dựng thương hiệu măng Lâm Thượng
Mặc dù có nhiều triển vọng phát triển, tuy nhiên, để nâng cao giá trị kinh tế của măng Lâm Thượng, theo khuyến nghị, địa phương cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, từ khâu sản xuất, chế biến đến xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường.
Trước hết, việc quy hoạch vùng nguyên liệu cần được chú trọng nhằm đảm bảo diện tích trồng tre mai ổn định, phù hợp với điều kiện tự nhiên của địa phương. Song song với đó, bà con nông dân cần được tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật canh tác bền vững, chú trọng chăm sóc, thu hoạch và sơ chế đúng quy trình để giữ được hương vị thơm ngon đặc trưng của măng. Đây là yếu tố then chốt giúp sản phẩm có tạo dựng uy tín trên thị trường.
Ở khâu chế biến, cần đầu tư máy móc, công nghệ để đa dạng hóa sản phẩm từ măng như măng khô, măng muối, măng đóng gói hút chân không… vừa kéo dài thời gian bảo quản vừa đáp ứng nhu cầu đa dạng của người tiêu dùng. Việc xây dựng các cơ sở chế biến tập trung tại địa phương cũng sẽ giúp giảm thất thoát sau thu hoạch, tạo việc làm và gia tăng giá trị sản phẩm.
Măng Lâm Thương mang lại nhiều giá trị kinh tế cho người dân. Ảnh minh họa
Về xây dựng thương hiệu nông sản, măng Lâm Thượng đã có lợi thế khi được công nhận OCOP 3 sao và gắn tem truy xuất nguồn gốc. Tuy nhiên, để khẳng định vị thế trên thị trường, cần có chiến lược quảng bá bài bản hơn. Đồng thời, chính quyền và doanh nghiệp cần phối hợp tổ chức các hoạt động xúc tiến thương mại, đưa măng Lâm Thượng vào siêu thị, cửa hàng đặc sản và tham gia hội chợ nông sản trong và ngoài nước.
Một khía cạnh quan trọng khác là liên kết chuỗi giá trị. Khi người trồng măng, hợp tác xã và doanh nghiệp chế biến, tiêu thụ cùng bắt tay, sản phẩm sẽ có đầu ra ổn định, giá cả bền vững. Đây là nền tảng để người nông dân yên tâm gắn bó với cây măng và không ngừng nâng cao chất lượng sản phẩm. Về lâu dài, nếu được hỗ trợ xây dựng chỉ dẫn địa lý hoặc thương hiệu tập thể, măng Lâm Thượng hoàn toàn có thể trở thành sản phẩm đặc sản tiêu biểu của vùng cao Lào Cai.
Khẳng định cây măng mai là cây thế mạnh không thể thay thế của địa phương, chính quyền địa phương cũng đã nhấn mạnh sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ bà con trong việc áp dụng khoa học kỹ thuật, mở rộng thị trường và xây dựng thương hiệu sản phẩm măng Lâm Thượng.
Để phát huy giá trị tiềm năng của măng Lâm Thượng, chính quyền đia phương đang hướng đến việc hình thành chuỗi liên kết bền vững từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ. Đây là yếu tố quyết định giúp nâng cao chất lượng, ổn định giá cả và mở rộng thị trường cho nông sản tiềm năng vùng cao Lào Cai.