Liên kết trồng mía, đồng bào dân tộc thiểu số đón vụ mùa hy vọng

Từ đất nương bạc màu đến cánh đồng mía xanh

Cuối năm 2024, khi những nương ngô, nương sắn bạc màu ở xã Nậm Tăm, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu (nay là xã Nâm Tăm, tỉnh Lai Châu) dần cạn kiệt sức sống, một luồng gió mới đã thổi về, đó là mô hình liên kết trồng mía LC2025. Sự bắt tay giữa chính quyền địa phương và Công ty TNHH Dịch vụ nông nghiệp Lai Châu đã mở ra một hướng đi khác cho bà con dân tộc thiểu số nơi đây. Không còn cảnh đất bỏ trống, không còn cảnh được mùa nhưng mất giá, những luống mía xanh thẫm đang vươn cao, hứa hẹn một vụ mùa no ấm và bền vững.

Chọn cây mía LC2025 làm thử nghiệm, lãnh đạo xã Nậm Tăm không chỉ tính đến hiệu quả kinh tế trước mắt mà còn đặt niềm tin vào sự thay đổi lâu dài trong tư duy sản xuất của bà con. Loại mía này có thời gian sinh trưởng ngắn, kỹ thuật chăm sóc đơn giản, đặc biệt phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng vùng cao. Hơn hết, mô hình liên kết cam kết bao tiêu sản phẩm, tạo chỗ dựa vững chắc để người dân yên tâm đầu tư.

Anh Nguyễn Xuân Đà, Chủ tịch UBND xã Nậm Tăm, chia sẻ, mô hình liên kết chính là lời giải cho bài toán muôn thuở của nông sản địa phương “được mùa mất giá”. Cách làm mới không chỉ dừng ở việc trồng một giống cây mới, mà còn gắn và con vùng dân tộc vào chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ, mở ra con đường thoát nghèo bền vững.

Đến nay, toàn xã đã có hơn 10 ha mía LC2025 được gieo trồng tại các bản Nậm Cha, Seo Phìn, Căn Co… Hộ gia đình tham gia mô hình được công ty ứng trước toàn bộ giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật; đồng thời được cán bộ kỹ thuật trực tiếp hướng dẫn từ khâu làm đất, xuống giống, chăm sóc đến phòng trừ sâu bệnh. Chỉ đến kỳ thu hoạch, bà con mới phải thanh toán chi phí đầu vào. “Sự hỗ trợ ấy chẳng khác nào chiếc “chìa khóa vàng” mở cánh cửa niềm tin, để bà con mạnh dạn chuyển đổi cây trồng”, ông Đà khẳng định.

Trên nương, những cây mía xanh rì cao vượt đầu người đã thay thế cho những gốc sắn cằn cỗi. Anh Tẩn A Long, bản Nậm Cha, một trong những hộ tiên phong, tâm sự: Nhiều năm bám cây sắn, thu nhập không ổn định vì thương lái ép giá, nay thấy mô hình trồng mía liên kết được bao tiêu, tôi quyết định đổi mới. “Chỉ sau 8 tháng, cây mía lớn nhanh, dóng dài, xanh tốt, tôi tin vụ mùa này sẽ mang lại kết quả xứng đáng”, anh Long phấn khởi nói

Không riêng gì anh Long, gia đình anh Tẩn A Pú ở bản Nậm Chăng cũng mạnh dạn đưa hơn 1 ha đất đồi vốn chỉ trồng được một vụ ngô vào trồng mía. Anh kể: “Cán bộ kỹ thuật xuống tận nơi hướng dẫn từng công đoạn, từ làm đất đến bón phân, nên mình yên tâm. So với ngô hay sắn, mía lại đỡ tốn công chăm sóc hơn”.

Niềm tin vào mô hình lan rộng, bà con vốn quen với cách làm nhỏ lẻ, tự phát nay dần gắn kết vào chuỗi sản xuất. Những luống mía xanh trải dài không chỉ mang lại niềm vui vụ mùa, mà còn gieo vào lòng đồng bào niềm hy vọng mới về một cuộc sống ổn định, no ấm.

Liên kết bền chặt, gieo hạt giống niềm tin

Nếu như trước đây, nông sản của bà con dân tộc thường rơi vào cảnh “được mùa rớt giá”, thì nay, với mô hình mía LC2025, đầu ra đã được đảm bảo bằng hợp đồng bao tiêu. Công ty TNHH Dịch vụ nông nghiệp Lai Châu cam kết thu mua toàn bộ mía nguyên liệu với giá thị trường, đồng thời có chính sách bảo hiểm giá từ 1.050 - 1.100 đồng/kg. Đây không chỉ là “lá chắn” cho người trồng mía trước biến động giá cả, mà còn là sự bảo chứng cho niềm tin đồng hành giữa doanh nghiệp và nông dân.

Bà Nguyễn Thị Ánh, Giám đốc công ty, nhấn mạnh, việc chọn mía LC2025 đã được nghiên cứu kỹ lưỡng về khí hậu, đất đai địa phương. Khi triển khai, doanh nghiệp không chỉ mang đến giống, phân bón, thuốc mà còn cử cán bộ đồng hành cùng nông dân từ đầu đến cuối vụ. “Chúng tôi muốn bà con tin tưởng, cùng hợp tác để mô hình này trở thành điểm sáng phát triển nông nghiệp hàng hóa ở Nậm Tăm”, bà Ánh chia sẻ.

Chính quyền xã Nậm Tăm cũng cam kết đồng hành, lãnh đạo xã cho biết, sau vụ thu hoạch đầu tiên, UBND xã sẽ đánh giá hiệu quả mô hình để nhân rộng, xây dựng vùng nguyên liệu ổn định. Mục tiêu là tạo ra chuỗi giá trị bền vững, nâng cao thu nhập trên cùng diện tích đất, hướng tới nền nông nghiệp hàng hóa gắn với thị trường.

Niềm tin ấy đã hiện hữu ngay trong từng hộ dân. Bà Tẩn Thị Tách, bản Nậm Chăng, trước đây chỉ canh tác một vụ ngô, đất bạc màu rồi bỏ trống. Từ khi tham gia mô hình trồng mía, bà nhận ra cây mía khỏe, lên đều, năng suất chắc chắn cao hơn ngô. Câu chuyện của bà Tách cũng là tâm trạng chung của nhiều hộ đã bắt đầu thấy tương lai mới từ những luống mía xanh rì.

Trên thực tế, mô hình mía LC2025 ở Nậm Tăm không chỉ dừng lại ở việc khai thác tiềm năng của đất đai, mà còn minh chứng cho sức mạnh của sự liên kết “3 nhà”: Nhà nông - Nhà doanh nghiệp - Nhà nước. Người nông dân mang đến công sức, sự cần cù; doanh nghiệp cung ứng vốn, giống, kỹ thuật, bao tiêu sản phẩm; chính quyền định hướng, tổ chức, giám sát. Ba mắt xích ấy kết nối chặt chẽ đã tạo nên một vòng tròn khép kín, nơi mỗi bên đều có lợi ích và trách nhiệm, để sản xuất không còn bấp bênh mà trở thành một quá trình bền vững.

Ở một địa phương vùng cao như Nậm Tăm, sự cộng hưởng ấy càng có ý nghĩa đặc biệt. Nó không chỉ biến những nương đồi kém hiệu quả thành cánh đồng mía trù phú, mà còn góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đồng bào dân tộc thiểu số. Xa hơn, đây còn là bước đi thiết thực trong tiến trình tái cơ cấu nông nghiệp, gắn sản xuất hàng hóa với thị trường, giảm dần tư duy tự cung tự cấp, manh mún.

Một mùa mía đang đến gần và cùng với nó là một mùa hy vọng. Hy vọng không chỉ từ những thân mía xanh rì ngút tầm mắt, mà còn từ sự đổi thay trong tư duy sản xuất của bà con; từ sự đồng hành bền bỉ của chính quyền và doanh nghiệp. Khi mối liên kết ấy được củng cố và nhân rộng, Nậm Tăm sẽ không chỉ có thêm một loại cây trồng hiệu quả, mà còn có thêm niềm tin, thêm động lực để đồng bào bước vững chắc trên con đường phát triển kinh tế, thoát nghèo bền vững.