Cách cột cờ Lũng Cú khoảng 1 km, nép mình dưới chân núi Rồng cao sừng sững, uốn lượn tới mây trời là thôn Lô Lô Chải thuộc địa phận xã Lũng Cú, Tuyên Quang - vùng đất sinh sống từ lâu đời của 90% đồng bào dân tộc Lô Lô, điểm khám phá cuối cùng trong hành trình chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ, thơ mộng của cao nguyên đá Đồng Văn.
Nếu không rong ruổi trên những cung đường uốn lượn quanh những triền đá, bạn khó lòng có thể đến được Lô Lô Chải. Bởi lẽ, bản làng này như thu mình, lọt thỏm trong một thung lũng được bao bọc bởi những dãy núi đá tai mèo cao ngất trời.
Càng đi sâu vào bên trong, ai cũng có cảm giác như đang bước vào một miền cổ tích xa xăm đầy bí ẩn, hoang vu và rất đỗi thơ mộng. Qua những triền đá, Lô Lô Chải hiện ra với sắc màu, dáng nét và một không gian hoàn toàn khác: Không có phố thị trang hoàng, không có xe cộ tấp nập.
Nơi đây là một bản làng hình thành nên từ sự giao hòa giữa thiên nhiên và cuộc sống của con người.
Ấn tượng đầu tiên khi dạo bước quanh thôn Lô Lô Chải là những ngôi nhà trình tường vững chãi, cổ kính.
Nhiều ngôi nhà làm cạnh nhau, tạo nên một hệ thống nhà trình tường tuyệt đẹp và toát lên sắc màu đặc trưng là màu xám nhè nhẹ của mái ngói máng, của đá; màu vàng của tường đất.
Những ngôi nhà trình tường được đồng bào Lô Lô thiết kế với tường dày, cứng, mái nhà lợp bằng ngói máng.
Vì thế, các ngôi nhà ở đây luôn mát mẻ vào mùa hè, ấm vào mùa đông. Xung quanh nhà, người Lô Lô còn miệt mài lượm những hòn đá màu xanh xám về kê, xếp chồng khít thành những bờ rào đá bao bọc, tạo nên một dáng vẻ vững chãi đầy kiêu hãnh cùng sắc màu truyền thống đặc trưng chỉ có ở vùng đất này.
Sắc màu của đá, của ngôi nhà hòa vào sắc màu tươi mới, sặc sỡ của thổ cẩm, của hoa đào, hoa mận, hoa cải..., tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp khiến con người ngơ ngẩn giữa miền cổ tích.
Đứng trên cao nhìn xuống, cả thôn Lô Lô Chải như ẩn mình dưới những rừng cây sa mộc thẳng tắp, xanh thẳm, hiên ngang.
Sắc màu của nhà trình tường, màu thổ cẩm ban chiều được bao phủ bởi những đám mây trắng mềm mại, vương vất gợi lên vẻ đẹp bồng bềnh, hư ảo.
Dưới mặt đất là những thảm hoa tam giác mạch nên thơ, nên họa. Càng chiêm ngưỡng, du khách càng có cảm giác như đang sống trong chốn thần tiên. Phía xa xa là những triền ruộng bậc thang uốn lượn tạo nên những đường viền đặc sắc, tôn thêm vẻ đẹp cho Lô Lô Chải.
Du khách không khỏi ngỡ ngàng và cảm nhận được vẻ đẹp rạng rỡ hòa vào nét hoang sơ đầy tình tứ của những thiếu nữ Lô Lô trong bộ váy áo thổ cẩm, sau lưng đeo những gùi hoa cải vàng, hoa tam giác mạch chào đón ”thượng đế”.
Dừng chân ở Lô Lô Chải, bạn như tìm được chốn bình yên sau một hành trình khám phá đầy khó khăn. Hẳn khi đặt chân đến đây, du khách không thất vọng vì đã vượt một chặng đường rất dài và rất xa, đây lại là điểm cuối.
Lô Lô Chải đẹp nhờ vẻ tự nhiên vốn có chứ không phải sự trang hoàng. Vẻ đẹp ấy rạng ngời thêm trong sắc màu thổ cẩm do chính bàn tay của người phụ nữ Lô Lô thêu dệt. Bà con cũng thật đôn hậu và mến khách. Chính vì thế, vào năm 2018, Lô Lô Chải là thôn thứ hai của xã Lũng Cú được công nhận là làng văn hóa du lịch cộng đồng.
Ngày 17/10, Lô Lô Chải được Tổ chức Du lịch Thế giới (UN Tourism) công nhận là "Làng du lịch tốt nhất thế giới 2025".
Anh Huy, du khách đến từ Hà Nội, đã chia sẻ rằng, Lô Lô Chải chính là một điểm dừng chân lý tưởng để trốn khỏi sự ồn ào của phố thị. Điều đầu tiên anh cảm nhận được là sự bình yên tuyệt đối. Ngôi làng nằm nép mình dưới chân núi Rồng, với những ngôi nhà trình tường cổ kính và những bờ rào đá trầm mặc, mang lại cảm giác thời gian như trôi chậm lại. Bên cạnh đó, anh đặc biệt ấn tượng với sự thân thiện và mến khách của đồng bào Lô Lô.
Người dân nơi đây rất chân chất, sẵn lòng mời du khách vào nhà, cùng nhau uống trà và chia sẻ về cuộc sống, khiến trải nghiệm ở Lô Lô Chải trở nên gần gũi và đáng nhớ hơn. Điều làm nên sự khác biệt của Lô Lô Chải chính là vị trí đặc biệt của nó: Nằm ngay dưới chân Cột cờ Lũng Cú. Từ trong làng, du khách có thể ngước nhìn lên và thấy lá cờ Tổ quốc bay phấp phới trên đỉnh núi, một hình ảnh không chỉ đẹp mà còn gợi lên niềm tự hào sâu sắc về biên cương đất nước. Đối với Anh Huy, Lô Lô Chải không chỉ là một chuyến du lịch mà còn là hành trình tìm về với những giá trị văn hóa nguyên bản và cảm xúc thiêng liêng.
Lô Lô Chải đẹp nhất vào mùa hoa đào (cuối tháng 2 - đầu tháng 3), khi sắc hồng tinh khôi của hoa tương phản với những ngôi nhà trình tường đất và rào đá cổ kính. Khung cảnh ấy mang lại vẻ đẹp vừa lãng mạn vừa đậm chất văn hóa, thu hút du khách đến chiêm ngưỡng mùa "đá nở hoa" đầy tự hào của người dân Lô Lô nơi cực Bắc.