Biểu giá điện mới làm lung lay lợi thế cạnh tranh
Từ ngày 1/7/2025, biểu giá điện mới bắt đầu có hiệu lực tại Malaysia, đẩy ngành trung tâm dữ liệu, vốn là điểm sáng đầu tư của nước này, vào tình thế nhiều thách thức. Theo chính sách được công bố từ tháng 12/2024, và hoàn thiện chi tiết gần đây, mức giá điện đối với các khách hàng lớn như trung tâm dữ liệu có thể tăng từ 10% đến 14% trước khi cộng thêm phụ phí nhiên liệu. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp công nghệ và nhà vận hành trung tâm dữ liệu buộc phải nhanh chóng đánh giá lại bài toán chi phí vận hành.
Các trung tâm dữ liệu của Malaysia đang gặp thách thức về giá điện. Ảnh minh hoạ
Chi phí điện năng từ lâu đã đóng vai trò then chốt trong chiến lược phát triển ngành trung tâm dữ liệu tại Malaysia. Với lợi thế giá điện rẻ và hệ thống lưới điện ổn định, quốc gia này từng trở thành điểm đến hấp dẫn hơn so với Singapore, nơi có chi phí sinh hoạt cao và hạn chế về quỹ đất. Nhờ đó, Malaysia đã thu hút được hàng tỷ USD từ các tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft, Google và Equinix. Tuy nhiên, chính sách điều chỉnh giá mới đang đặt dấu hỏi lớn cho triển vọng tăng trưởng của lĩnh vực này.
Điển hình như việc áp dụng hệ thống phân tầng theo mức tiêu thụ và điện áp sử dụng. Theo các doanh nghiệp trong ngành, phần lớn các trung tâm dữ liệu quy mô lớn sẽ bị xếp vào nhóm sử dụng điện áp siêu cao, vốn có mức giá cao nhất trong hệ thống. Điều này có thể dẫn đến sự bất bình đẳng về chi phí giữa các doanh nghiệp lớn và nhỏ, đồng thời ảnh hưởng đến kế hoạch mở rộng quy mô của nhiều nhà đầu tư.
Gary Goh, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành công ty tư vấn Sprint DC Consulting, cho biết mức tăng chi phí là đáng kể. Với một trung tâm dữ liệu công suất 100 megawatt, con số này có thể đồng nghĩa với khoản chi bổ sung lên đến 15 đến 20 triệu USD mỗi năm, chưa tính phụ phí nhiên liệu sẽ được điều chỉnh hàng tháng.
Hiện tại, theo thông báo của Tenaga Nasional Berhad (TNB), đơn vị vận hành lưới điện quốc gia, phụ phí nhiên liệu trong tháng 7 đang ở mức 0%. Tuy nhiên, chính phủ đã xác nhận sẽ công bố mức điều chỉnh này mỗi tháng, tùy thuộc vào giá nhiên liệu toàn cầu và tỷ giá ngoại tệ.
Không ít doanh nghiệp trong ngành cho rằng họ đã bị bất ngờ bởi quy mô và thời điểm điều chỉnh giá, dẫn đến tâm lý hoài nghi và thận trọng trong các kế hoạch đầu tư. Ông Mahadhir Aziz, Chủ tịch Hiệp hội Trung tâm Dữ liệu Malaysia, cảnh báo việc tăng giá điện có thể khiến một số nhà đầu tư, dù đã sở hữu đất đai và cơ sở vật chất tại Malaysia, phải cân nhắc lại chiến lược kinh doanh.
Bối cảnh này đặt Malaysia trước một ngã rẽ quan trọng. Báo cáo chung công bố tháng 5/2025 của Bain & Company, Google và Temasek cho thấy Malaysia đang dẫn đầu khu vực về tốc độ tăng trưởng nhu cầu điện cho trung tâm dữ liệu, từ 7% năm 2022 lên dự kiến 21% vào năm 2027. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát được chi phí điện năng, yếu tố cấu thành lớn nhất trong hoạt động của các trung tâm dữ liệu, lợi thế này rất dễ bị đảo ngược.
Ở một diễn biến, theo nhận định của các chuyên gia, những quốc gia như Việt Nam hay Thái Lan hiện có chính sách ưu đãi năng lượng và hạ tầng đang cải thiện nhanh chóng, thu hút các nhà đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu.
Cần cơ chế ổn định và định hướng chiến lược dài hạn
Trong bối cảnh biểu giá điện đang tạo ra tâm lý lo ngại trong giới đầu tư, giới chuyên gia cho rằng Malaysia cần hành động nhanh chóng để giữ vững vị thế trong ngành trung tâm dữ liệu – lĩnh vực được coi là xương sống của nền kinh tế số.
Trước tiên, yếu tố cấp thiết nhất hiện nay là sự minh bạch trong chính sách giá điện. Malaysia cần cung cấp thông tin cách tính biểu giá phân tầng, tiêu chí phân loại khách hàng và phương pháp xác định phụ phí.
Nếu Malaysia muốn duy trì niềm tin từ các nhà đầu tư, cần thiết lập một cơ chế công khai, ổn định và dễ dự đoán trong ít nhất 5 - 10 năm. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp yên tâm vận hành, mà còn giúp quốc gia này có vị thế vững chắc hơn trong các hiệp định hợp tác hạ tầng số khu vực.
Song song đó, việc thúc đẩy năng lượng tái tạo có thể là hướng đi vừa giảm áp lực lưới điện quốc gia, vừa cải thiện hình ảnh phát triển bền vững của ngành trung tâm dữ liệu tại Malaysia.
Trên thực tế, một số doanh nghiệp như Equinix đã bắt đầu tìm kiếm các nhà cung cấp năng lượng thay thế để giảm phụ thuộc vào điện lưới truyền thống. Nếu chính phủ có thể hỗ trợ thông qua ưu đãi thuế, cấp phép nhanh cho các dự án điện mặt trời hoặc cơ chế mua bán điện trực tiếp (PPA), xu hướng này sẽ phát triển mạnh hơn, mang lại sự ổn định chi phí cho doanh nghiệp trong dài hạn.
Một yếu tố khác cũng cần được cân nhắc là định hướng phát triển trung tâm dữ liệu theo vùng. Hiện tại, phần lớn trung tâm dữ liệu tập trung tại Johor và Klang Valley, hai khu vực có hạ tầng phát triển nhưng cũng đối mặt với nguy cơ quá tải. Việc khuyến khích đầu tư vào các bang khác như Penang, Sabah hay Sarawak không chỉ giúp phân tán tải điện mà còn khai thác tiềm năng năng lượng địa phương, đặc biệt là các nguồn tái tạo còn chưa được tận dụng hiệu quả.
Trong khi đó, chính phủ cũng cần cân nhắc lại vai trò của các trung tâm dữ liệu trong chiến lược phát triển công nghiệp quốc gia. Việc tăng biểu giá điện nên đi kèm với các chính sách bù đắp như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ hạ tầng hoặc giảm lệ phí sử dụng đất, nhằm tạo môi trường cạnh tranh công bằng hơn so với các quốc gia trong khu vực.
Mặc dù Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim đã nhiều lần khẳng định việc điều chỉnh giá điện là cần thiết để đảm bảo nguồn thu ngân sách và chi tiêu xã hội, nhưng nếu không có chính sách hỗ trợ kèm theo, Malaysia có thể phải trả giá bằng sự chững lại của ngành trung tâm dữ liệu – lĩnh vực từng là niềm hy vọng lớn trong giai đoạn chuyển đổi số.
Hiện tại, Malaysia vẫn còn nhiều lợi thế từ vị trí địa lý thuận lợi, hạ tầng điện ổn định đến nguồn nhân lực công nghệ ngày càng phát triển. Để biến những lợi thế đó thành sức hút dài hạn, nước này cần một chiến lược cân bằng giữa cải cách tài chính và duy trì môi trường đầu tư cạnh tranh. Trong cuộc đua công nghệ toàn cầu, sự chậm trễ trong phản ứng chính sách có thể khiến Malaysia bị bỏ lại phía sau, ngay cả khi nền móng hạ tầng đã được xây dựng tương đối vững chắc.