Bảo tồn văn hóa, khơi thông nguồn lực cho du lịch cộng đồng
Trong nhiều năm qua, các chính sách hỗ trợ vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi luôn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Đảng và Nhà nước.
Đặc biệt, việc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030 (Chương trình MTQG 1719) đã mở ra một chương mới, tạo nên bước chuyển biến căn bản trong phát triển bền vững và giảm nghèo ở khu vực khó khăn này. Trong đó, Dự án 6 của chương trình tập trung vào bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc gắn với phát triển du lịch cộng đồng, đã khẳng định hiệu quả rõ rệt.
Phát triển du lịch cộng đồng góp phần bảo tồn văn hóa địa phương vừa tạo sinh kế bền vững. Ảnh minh họa
Từ nguồn lực hỗ trợ của chương trình, gần đây ở bon Pi Nao, xã Nhân Cơ, tỉnh Lâm Đồng, đồng bào Mnông đã biến những giá trị văn hóa truyền thống thành một phần của sinh kế. Trong đó, bà con đã thành lập câu lạc bộ văn nghệ truyền thống, đội cồng chiêng, tổ hợp tác dệt thổ cẩm...
Theo nghệ nhân Y Lanh, Đội trưởng đội cồng chiêng bon Pi Nao chia sẻ, nhiều năm qua, người dân trong bon luôn có ý thức giữ văn hóa truyền thống. Nhờ sự hỗ trợ của Nhà nước và chính quyền địa phương, các giá trị văn hóa tiếp tục được gìn giữ, truyền lại cho thế hệ trẻ, giúp công tác bảo tồn ngày càng hiệu quả.
Bên cạnh bảo tồn văn hoá, tại xã Nâm Nung bà con còn "bắt tay" làm du lịch. Trong đó, thông qua Tổ du lịch cộng đồng Jôk Nâm Nung, bà con địa phương đã học các kỹ năng làm du lịch cũng như trực tiếp tham gia phục vụ khách du lịch. Chỉ trong năm 2024, Tổ du lịch cộng đồng Jôk Nâm Nung đã đón khoảng 500 lượt khách, mang lại thu nhập ổn định hơn, chứng minh du lịch cộng đồng thực sự là con "đường mới" để thoát nghèo cho cộng đồng.
Không chỉ ở Lâm Đồng, tại Lạng Sơn hiệu quả của Chương trình MTQG 1719 cũng thể hiện những nét rõ rệt. Thông qua chương trình, nhiều giá trị văn hóa được khôi phục, bảo tồn, đồng thời gắn chặt với phát triển du lịch cộng đồng. Minh chứng cho hiệu quả của chương trình, đó la năm 2024, tỉnh Lạng Sơn đã đón hơn 4,2 triệu lượt khách, doanh thu du lịch đạt 4.350 tỷ đồng. Kết quả này không chỉ giúp đồng bào thoát nghèo mà còn tạo ra giá trị thặng dư, đưa địa phương trở thành điểm sáng phát triển du lịch bền vững.
Du lịch cộng đồng tại các vùng khó khăn không chỉ dừng lại ở việc đón khách, làm dịch vụ, mà còn là cách để người dân tự hào giới thiệu văn hóa, phong tục, ẩm thực, các giá trị văn hoá truyền thống. Giờ đây, mỗi ngôi nhà sàn, mỗi điệu múa, mỗi món ăn truyền thống của đồng bào không chỉ gắn với ký ức mà còn trở thành sản phẩm kinh tế đặc thù, giúp bà con thoát nghèo bền vững.
Chương trình MTQG 1719 đạt nhiều hiệu quả sau thời gian thực hiện. Ảnh minh họa
Giảm nghèo bền vững nhờ thay đổi tư duy phát triển
Theo Quyết định 1719/QĐ-TTg, ngày 14/10/2021, (Chương trình MTQG 1719) có mục tiêu khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; đổi mới sáng tạo, đầy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội; giảm nghèo nhanh, bền vững, thu hẹp dần khoảng cách về mức sống, thu nhập bình quân của vùng so với bình quận chung của cả nước.
Sau 5 năm triển khai, hiệu quả lớn nhất mà Chương trình MTQG 1719 mang lại chính là sự thay đổi trong tư duy phát triển kinh té của đồng bào dân tộc thiểu số. Nếu trước đây, nhiều hộ gia đình vẫn có tâm lý trông chờ vào trợ cấp, thì nay, ngày càng nhiều hộ mạnh dạn áp dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi sản xuất, tham gia chuỗi giá trị hàng hóa. Từ chỗ “cho con cá”, chương trình đã thực sự dạy “cách câu cá”, trao công cụ, tri thức và mở ra thị trường cho người dân.
Nhiều mô hình kinh tế mới được hình thành, điển hình là du lịch cộng đồng. Không ít hộ đã thoát nghèo nhờ phát triển nông sản đặc sản gắn với du lịch. Một số địa phương tận dụng lợi thế địa hình, cảnh quan, biến vùng núi, bản làng thành điểm du lịch trải nghiệm, vừa tăng thu nhập, vừa lan tỏa giá trị văn hóa. Đây là cách làm thông minh, giúp đồng bào không chỉ thoát nghèo mà còn vươn tới mục tiêu làm giàu bền vững.
Quan trọng hơn, Chương trình MTQG 1719 đã tạo dựng được niềm tin và khát vọng mới. Người dân tin tưởng hơn vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, đồng thời nhận thấy rõ con đường thoát nghèo phải dựa vào chính sức mình. Đó chính là nền tảng vững chắc để giảm nghèo không chỉ trong ngắn hạn, mà còn hướng đến sự bền vững lâu dài.
Trong giai đoạn 2026 - 2030, Chương trình MTQG 1719 được kỳ vọng sẽ tiếp tục là “đòn bẩy” mạnh mẽ, đưa vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi trở thành điểm sáng về phát triển kinh tế, xã hội. Đặc biệt, những mô hình du lịch cộng đồng, phát triển nông sản đặc sản, bảo tồn văn hóa gắn với kinh tế sẽ tiếp tục được nhân rộng, giúp bà con thoát nghèo bền vững.