Ngân hàng vốn lớn mới được sản xuất vàng miếng
Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến dự thảo sửa đổi Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng, trong đó có nội dung quy định việc thanh toán mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên phải được thực hiện thông qua tài khoản thanh toán của khách hàng và tài khoản thanh toán của doanh nghiệp kinh doanh vàng mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Quy định này nhằm đảm bảo yêu cầu về xác thực thông tin khách hàng, công khai, minh bạch.
Bên cạnh đó, dự thảo cũng đưa ra những quy định cụ thể để doanh nghiệp, ngân hàng được phép nhập khẩu vàng nguyên liệu, sản xuất vàng miếng cũng như hạn mức nhập khẩu vàng. Cụ thể: theo nội dung dự thảo, các doanh nghiệp muốn được Ngân hàng Nhà nước xem xét cấp Giấy phép sản xuất vàng miếng phải đáp ứng đồng thời bốn điều kiện bắt buộc. Thứ nhất, phải có Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng còn hiệu lực. Thứ hai, vốn điều lệ tối thiểu phải từ 1.000 tỷ đồng trở lên. Thứ ba, doanh nghiệp không được có tiền sử bị xử phạt vi phạm hành chính về hoạt động kinh doanh vàng; hoặc trong trường hợp từng bị xử phạt thì phải chứng minh đã hoàn tất các biện pháp khắc phục hậu quả và thực hiện đầy đủ các kiến nghị tại kết luận thanh tra, kiểm tra của cơ quan có thẩm quyền. Thứ tư, phải có quy trình nội bộ được xây dựng và áp dụng đầy đủ đối với hoạt động sản xuất vàng miếng.
Đối với tổ chức tín dụng, yêu cầu còn nghiêm ngặt hơn. Ngoài điều kiện về Giấy phép kinh doanh mua, bán vàng miếng và không bị xử phạt hành chính chưa khắc phục, tổ chức tín dụng muốn được cấp phép sản xuất vàng miếng cần có vốn điều lệ từ 50.000 tỷ đồng trở lên, tức cao gấp 50 lần mức yêu cầu đối với doanh nghiệp thông thường. Quy định này được cho là phù hợp với đặc thù của hệ thống ngân hàng, nơi vừa đóng vai trò trung gian tài chính, vừa gắn trực tiếp với hệ thống thanh toán và chính sách tiền tệ quốc gia.
Cùng với đó, dự thảo yêu cầu các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng được cấp phép sản xuất vàng miếng chỉ được sản xuất theo đúng loại vàng miếng quy định tại nghị định. Các đơn vị này phải công bố tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng và hàm lượng sản phẩm; chịu trách nhiệm hoàn toàn trước pháp luật về độ chính xác của các chỉ tiêu công bố. Đồng thời, đơn vị sản xuất cũng có trách nhiệm bảo hành sản phẩm vàng miếng cho khách hàng theo đúng quy định.
Hiện nay, trên thị trường có 38 doanh nghiệp, ngân hàng được cấp phép kinh doanh mua, bán vàng miếng. Tuy nhiên, tính theo quy mô vốn điều lệ hiện hành, chỉ một số doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên như PNJ, DOJI, SJC. Nhóm các ngân hàng đạt yêu cầu vốn điều lệ 50.000 tỷ đồng trở lên có: Vietcombank, BIDV, VietinBank, Agribank, VPBank, Techcombank và MB.
Thanh toán mua, bán vàng có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên phải giao dịch qua tài khoản. Ảnh: Duy Minh
Xuất, nhập khẩu vàng: Linh hoạt theo cung cầu từng thời kỳ
Một điểm mới nữa trong dự thảo là việc Ngân hàng Nhà nước sẽ chủ động cấp hạn mức nhập khẩu vàng miếng theo từng năm, căn cứ vào mục tiêu chính sách tiền tệ và cung cầu vàng trong từng thời kỳ. Đồng thời, việc cấp Giấy phép từng lần cho các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu vàng cũng sẽ được thực hiện đối với các doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đủ điều kiện theo Điều 11a của dự thảo nghị định.
Theo quy định đề xuất, các đơn vị được cấp phép chỉ được phép nhập khẩu vàng miếng và vàng nguyên liệu từ các nhà sản xuất được Hiệp hội Thị trường vàng London (LBMA) chứng nhận. Đây là một yêu cầu kỹ thuật nhằm bảo đảm chất lượng, nguồn gốc và độ tinh khiết của vàng nhập khẩu, đồng thời tạo nền tảng pháp lý cho việc kiểm soát chất lượng vàng lưu thông trên thị trường trong nước. Ngoài ra, các đơn vị nhập khẩu vàng sẽ phải công bố công khai tiêu chuẩn áp dụng, khối lượng và hàm lượng sản phẩm nhập khẩu, và chịu trách nhiệm trước pháp luật về độ chính xác của các thông tin này. Họ cũng buộc phải xây dựng và báo cáo Ngân hàng Nhà nước các quy định nội bộ về hoạt động xuất nhập khẩu vàng, bao gồm cả các biện pháp bảo đảm an toàn trong khâu vận chuyển, lưu kho và giao nhận.
Đáng chú ý, việc bán vàng nguyên liệu sau khi nhập khẩu cũng phải đảm bảo tính công khai, minh bạch, với đầy đủ thông tin về quyền và nghĩa vụ của khách hàng. Theo quy định, vàng miếng và vàng nguyên liệu nhập khẩu chỉ được sử dụng cho bốn mục đích cụ thể: sản xuất vàng miếng; sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ; bán cho các đơn vị đã được cấp phép sản xuất vàng miếng; và bán cho doanh nghiệp có Giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ.
Dự thảo cũng yêu cầu tất cả các doanh nghiệp, tổ chức tín dụng tham gia sản xuất, nhập khẩu vàng phải xây dựng hệ thống công nghệ thông tin đảm bảo lưu trữ đầy đủ, chính xác dữ liệu liên quan đến sản xuất, xuất nhập khẩu, giao dịch mua bán vàng nguyên liệu. Các hệ thống này cần có khả năng kết nối, chia sẻ thông tin cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi được yêu cầu.
Đây là một bước tiến đáng kể trong việc hiện đại hóa hoạt động giám sát ngành vàng, giảm thiểu tình trạng báo cáo thủ công, chậm trễ hoặc thiếu chính xác vốn từng tồn tại trong giai đoạn trước đây.
Nhìn chung, các nội dung được đề cập trong dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24 cho thấy định hướng rõ ràng của Ngân hàng Nhà nước trong việc tái cấu trúc hoạt động kinh doanh vàng theo hướng chuyên nghiệp, minh bạch và gắn với mục tiêu ổn định vĩ mô. Việc siết chặt điều kiện sản xuất, quản lý hoạt động nhập khẩu và yêu cầu thanh toán không dùng tiền mặt là những biện pháp cần thiết trong bối cảnh thị trường vàng đang có những diễn biến khó lường và cần được kiểm soát tốt hơn. Đồng thời, các quy định mới cũng mở ra cơ hội cho những doanh nghiệp, tổ chức tín dụng đủ năng lực vươn lên trở thành trụ cột trong hệ sinh thái kinh doanh vàng lành mạnh tại Việt Nam.
Các quy định mới trong Dự thảo sửa đổi Nghị định 24 thể hiện nỗ lực của cơ quan quản lý trong việc ổn định thị trường vàng, bảo đảm thực thi hiệu quả chính sách tiền tệ, đồng thời chống đầu cơ, thao túng giá và nâng cao năng lực giám sát, quản lý nhà nước đối với hoạt động kinh doanh vàng trong nước.