Cần xác định tiêu chí xuất xứ phù hợp nhất cho từng sản phẩm
Trong bối cảnh Việt Nam đã ký kết và thực thi nhiều Hiệp định thương mại tự do (FTA), Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) đã trở thành “tấm vé thông hành” quyết định khả năng hưởng ưu đãi thuế quan, năng lực cạnh tranh và tính bền vững của hoạt động xuất khẩu. Thực tiễn cho thấy, không ít doanh nghiệp dù có đơn hàng, có thị trường nhưng vẫn mất ưu đãi FTA chỉ vì những sai sót trong khâu xuất xứ.
Theo khuyến cáo của các chuyên gia, doanh nghiệp cần chủ động nghiên cứu kỹ quy tắc xuất xứ của FTA tương ứng, hoặc bố trí nhân sự chuyên trách về xuất xứ hàng hóa. Xây dựng hồ sơ xuất xứ nội bộ, quản lý từ đầu vào đến đầu ra, thay vì làm hồ sơ mang tính đối phó. Rà soát kỹ từng chi tiết nhỏ trong hồ sơ, bởi chỉ một sai sót nhỏ cũng có thể làm mất ưu đãi thuế. Lưu trữ hồ sơ xuất xứ đầy đủ, minh bạch, sẵn sàng giải trình khi có yêu cầu. Đồng thời, cần thường xuyên cập nhật thông tin chính thống từ cơ quan quản lý, đồng thời chủ động trao đổi, hỏi đáp khi có vướng mắc…
Doanh nghiệp cần căn cứ vào các văn bản pháp lý, thông tư hướng dẫn của Bộ Công Thương, từ đó xác định tiêu chí xuất xứ phù hợp nhất cho từng sản phẩm
Bà Nguyễn Thị Hương, phụ trách mảng thủ tục hải quan và dịch vụ chứng nhận xuất xứ hàng hóa của Công ty Cổ phần Tiếp vận Thế kỷ cho biết: “Hiện, chúng tôi đang thực hiện xin cấp C/O cho nhiều form khác nhau, phục vụ xuất khẩu sang Hàn Quốc, Ấn Độ và các quốc gia trong khối ASEAN, theo các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết. Trong đó, khách hàng chủ yếu của chúng tôi là các doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc, với yêu cầu rất chặt chẽ về hồ sơ xuất xứ để được hưởng ưu đãi thuế quan”.
Theo bà Hương, khâu khó và mất nhiều thời gian nhất chính là việc chuẩn bị hồ sơ để đáp ứng tiêu chí xuất xứ. Bởi lẽ, mỗi mặt hàng, mỗi công đoạn sản xuất và mỗi FTA lại có quy tắc xuất xứ khác nhau. Doanh nghiệp không thể áp dụng một cách chung chung mà phải nghiên cứu kỹ từng quy định cụ thể tương ứng với từng form C/O.
“Trong quá trình làm dịch vụ, chúng tôi thường xuyên tư vấn cho doanh nghiệp căn cứ vào các văn bản pháp lý, thông tư hướng dẫn của Bộ Công Thương. Từ đó, xác định tiêu chí xuất xứ phù hợp nhất cho từng sản phẩm, bảo đảm khi C/O được sử dụng tại nước nhập khẩu thì được chấp nhận và hưởng ưu đãi thuế quan theo FTA”, bà Hương chia sẻ.
Tránh nguy cơ bị coi là gian lận thương mại
Cũng theo bà Nguyễn Thị Hương, trong quá trình làm thủ tục xin cấp C/O, lỗi phổ biến nhất là doanh nghiệp chưa hiểu rõ quy trình sản xuất của chính mình dưới góc độ xuất xứ hàng hóa. Thứ hai là xác định sai tiêu chí xuất xứ, đặc biệt là các tiêu chí liên quan đến tỷ lệ hàm lượng giá trị khu vực (RVC) hoặc chuyển đổi mã HS.
Nếu doanh nghiệp không xác định đúng ngay từ đầu, hồ sơ có thể bị từ chối cấp C/O hoặc bị kiểm tra sau khi được cấp. Khi đó, nếu phía hải quan nước nhập khẩu phản hồi nghi ngờ, doanh nghiệp rất dễ bị đặt vào nguy cơ bị coi là gian lận thương mại, ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và hoạt động xuất khẩu lâu dài.
Các chuyên gia kinh tế khuyến cáo, doanh nghiệp cần hiểu rõ xuất xứ của sản phẩm, từ nguyên liệu đầu vào, quy trình sản xuất đến tiêu chí xuất xứ theo từng FTA. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ các văn bản, Thông tư hướng dẫn về cấp C/O, làm đúng và làm chuẩn ngay từ đầu. Khi hồ sơ minh bạch, đúng quy định thì sẽ tránh được rủi ro bị coi là gian lận thương mại, đồng thời giúp đối tác nhập khẩu được hưởng ưu đãi thuế quan một cách hợp pháp.
“Trên thực tế, nếu C/O bị bác bỏ sau khi đã khai báo hưởng ưu đãi, doanh nghiệp và đối tác nước ngoài sẽ chịu thiệt hại rất lớn về truy thu thuế và chi phí phát sinh”, bà Hương chia sẻ.
Các chuyên gia kinh tế khuyến cáo: Trong "sân chơi" FTA, ưu đãi thuế quan là lợi thế dành cho những doanh nghiệp hiểu luật, làm đúng và triển khai bài bản. Doanh nghiệp càng chuẩn hóa xuất xứ từ sớm và làm chủ quy trình xin cấp C/O bao nhiêu, cơ hội tận dụng FTA càng lớn bấy nhiêu, đồng thời hạn chế tối đa rủi ro pháp lý và chi phí phát sinh trong hoạt động xuất khẩu.