Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động nhanh, xu hướng bảo hộ gia tăng và yêu cầu chuyển đổi xanh, chuyển đổi số trở thành tiêu chuẩn bắt buộc, hoạt động xúc tiến thương mại của Việt Nam đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc toàn diện. Không chỉ dừng ở việc mở rộng thị trường, Việt Nam hướng tới một hệ sinh thái xúc tiến thương mại hiện đại, thông minh và bền vững, lấy đổi mới sáng tạo làm động lực, liên kết dữ liệu làm nền tảng và hợp lực quốc gia làm sức mạnh để chinh phục thị trường toàn cầu.
Tại Diễn đàn Xúc tiến Xuất khẩu Việt Nam 2025 với chủ đề “Go Global: Chinh phục thị trường quốc tế” do Bộ Công Thương tổ chức sáng 26/11, ông Vũ Bá Phú - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) khẳng định: “Chúng ta đang ở trong một giai đoạn bản lề quan trọng”.
Giai đoạn 2021 - 2025 đã chứng kiến sự bứt phá mạnh mẽ của xuất khẩu Việt Nam, khi kim ngạch tăng trưởng đều ở mức hai con số và xuất siêu duy trì ổn định hơn một thập kỷ. Tuy nhiên, trong bối cảnh thế giới biến động sâu sắc, từ thay đổi địa chính trị, xung đột thương mại, xu hướng bảo hộ gia tăng cho tới yêu cầu cấp bách về chuyển đổi xanh và chuyển đổi số, hoạt động xúc tiến thương mại buộc phải bước sang một giai đoạn phát triển mới.
Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương trình bày tham luận tại diễn đàn. Ảnh: Thái Mạnh
“Tư duy cũ sẽ không mở ra cánh cửa mới. Chúng ta cần thay đổi cách làm, thay đổi công cụ và thay đổi cách tư duy về xúc tiến thương mại. Mô hình mới phải dựa trên dữ liệu, công nghệ và sự liên kết của toàn bộ hệ thống”, ông Phú nhấn mạnh.
Ông cho rằng, Việt Nam hiện vẫn đối diện với ba thách thức lớn: giá trị gia tăng nội địa thấp; liên kết giữa doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI còn lỏng lẻo và mạng lưới xúc tiến thương mại chưa thống nhất, thiếu cơ chế chia sẻ dữ liệu và đánh giá hiệu quả. Chính vì vậy, cần một hệ sinh thái xúc tiến thương mại mới: hiện đại hơn, chuyên nghiệp hơn và gắn kết tất cả các nguồn lực trong ngoài nước.
Theo ông Vũ Bá Phú, Kế hoạch Xúc tiến thương mại quốc gia giai đoạn 2026 - 2030 mà Bộ Công Thương đã và đang hoàn thiện sẽ được triển khai trên nền tảng năm định hướng chiến lược chủ đạo, làm trụ cột cho hệ sinh thái xúc tiến thương mại hiện đại.
Thứ nhất, xúc tiến thương mại theo cụm ngành hàng, nghĩa là không còn tiếp cận theo từng doanh nghiệp riêng lẻ, mà tổ chức theo chuỗi, theo cụm sản phẩm có liên kết chiều sâu. Cách làm này giúp tăng sức mạnh thương hiệu, tiết kiệm nguồn lực, đồng thời hình thành các chuỗi giá trị ngành hàng mang tầm khu vực.
Thứ hai, thúc đẩy chuyển đổi xanh và tiêu chuẩn bền vững trong xuất khẩu. Xúc tiến thương mại không chỉ dừng ở việc “đưa hàng ra thế giới”, mà phải “đưa hàng đi bằng con đường xanh”, sản xuất sạch hơn, logistics phát thải thấp, bao bì thân thiện môi trường và truy xuất nguồn gốc rõ ràng. “Chuyển đổi xanh và chuyển đổi số luôn đi cùng nhau. Nếu không xanh, chúng ta sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu,” ông Phú nhấn mạnh.
Thứ ba, hình thành hệ sinh thái xúc tiến thương mại số, nơi dữ liệu trở thành tài sản cốt lõi. Bộ Công Thương đang triển khai hệ thống nền tảng số cho xúc tiến thương mại quốc gia, tích hợp dữ liệu doanh nghiệp - thị trường - sản phẩm - đối tác, ứng dụng Big Data và AI để phân tích, dự báo xu hướng tiêu dùng và hỗ trợ ra quyết định chính xác.
Thứ tư, xây dựng bộ nhận diện xuất khẩu quốc gia, thống nhất hình ảnh hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế, gắn với chương trình Thương hiệu quốc gia Vietnam Value. “Mỗi sản phẩm mang biểu trưng xuất khẩu Việt Nam phải phản ánh chất lượng, uy tín và giá trị văn hóa Việt Nam. Khi nhìn thấy bộ nhận diện đó, đối tác quốc tế sẽ hiểu rằng đây là sản phẩm đáng tin cậy của một đất nước năng động và sáng tạo”, ông Phú chia sẻ.
Cuối cùng, triển khai Chương trình “Go Global”, lựa chọn các doanh nghiệp đầu ngành có năng lực cạnh tranh quốc tế để làm “đầu tàu” dẫn dắt, kéo theo hệ sinh thái doanh nghiệp vệ tinh cùng vươn ra thế giới. “Khi một doanh nghiệp Việt Nam đi ra quốc tế, họ không đi một mình, mà mang theo cả chuỗi giá trị. Đó là mô hình phát triển mới của xúc tiến thương mại hiện đại”, ông Phú nói.
Theo đó, năm định hướng ấy không chỉ là kế hoạch hành động, mà là sự tái cấu trúc toàn diện công tác xúc tiến thương mại quốc gia, từ mô hình quản lý, phương thức vận hành, đến năng lực con người và hạ tầng dữ liệu.
Đại biểu tham dự Diễn đàn Xúc tiến Xuất khẩu Việt Nam 2025 với chủ đề “Go Global: Chinh phục thị trường quốc tế”. Ảnh: Thái Mạnh
Theo kế hoạch, Bộ Công Thương sẽ đồng thời thực hiện năm nhóm giải pháp then chốt: đa dạng hóa thị trường; nâng cao hiệu quả tận dụng FTA; phát triển mạng lưới xúc tiến thương mại quốc gia hiện đại, có cơ chế điều phối dọc ngang rõ ràng; nâng cao năng lực cán bộ và tổ chức xúc tiến thương mại; đổi mới toàn diện Chương trình Xúc tiến thương mại quốc gia.
“Chúng ta không thể phát triển nếu chỉ đi tìm khách hàng. Chúng ta phải chủ động tấn công thị trường, mời nhà mua hàng quốc tế đến với Việt Nam, tổ chức những sự kiện xúc tiến thương mại có tầm vóc khu vực. Hội chợ Mùa Thu 2025 vừa qua chính là một bước thử nghiệm thành công, mở ra hướng đi mới cho mô hình xúc tiến thương mại hiện đại”, ông Phú nhấn mạnh.
Theo ông Vũ Bá Phú, xúc tiến thương mại trong kỷ nguyên mới không chỉ là nhiệm vụ của riêng một cơ quan hay một chương trình, mà là sự phối hợp đồng bộ của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp và đối tác quốc tế. Mỗi mắt xích đều đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái thống nhất.
“Thành công chỉ đến khi tất cả các chủ thể cùng hành động, cùng chia sẻ dữ liệu và cùng hướng tới mục tiêu chung, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, khẳng định Việt Nam là đối tác bền vững, năng động và đáng tin cậy trong thương mại toàn cầu”, ông nói.
Ông cũng khẳng định, xúc tiến thương mại hiện đại không chỉ là công cụ thúc đẩy xuất khẩu, mà còn là đòn bẩy phát triển công nghiệp chế biến, dịch vụ logistics, chuyển đổi năng lượng và kinh tế số. Khi dữ liệu trở thành “nguồn năng lượng mới” của thương mại, thì xúc tiến thương mại phải trở thành “động cơ thông minh” của nền kinh tế xuất khẩu.
Với tinh thần “Chuyển đổi để dẫn đầu - Bứt phá để thành công”, Việt Nam đang hướng tới một mô hình xúc tiến thương mại thông minh, bền vững và mang tầm toàn cầu. “Chúng ta phải cùng nhau chinh phục thị trường quốc tế bằng trí tuệ, sáng tạo và bản lĩnh Việt Nam. Khi doanh nghiệp, địa phương và hiệp hội cùng chung một tầm nhìn, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm xúc tiến thương mại của khu vực, là mắt xích quan trọng trong chuỗi giá trị toàn cầu”, ông Phú tin tưởng.
Ông Vũ Bá Phú nhấn mạnh: "Thành công chỉ đến khi tất cả các chủ thể cùng hành động, dựa trên một hệ sinh thái xúc tiến thương mại hiện đại, thống nhất, kết nối và được vận hành bằng dữ liệu".