"Bệ đỡ" nâng cao giá trị nông sản
Tại tỉnh Lào Cai, hợp tác xã đang giữ vai trò xương sống trong phát triển thị trường nông sản của địa phương. Theo đó, toàn tỉnh có hơn 1.000 hợp tác xã, trong đó 816 hợp tác xã hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Đây là lực lượng nòng cốt đã góp phần thay đổi diện mạo nông thôn, đưa giống cây trồng, vật nuôi mới vào sản xuất theo quy trình VietGAP, hữu cơ.
Đặc biệt, nhiều mô hình hợp tác xã tiêu biểu đã khẳng định thương hiệu và tạo đầu ra ổn định cho sản phẩm, nông sản của đồng bào dân tộc thiểu số miền núi. Qua đó, góp phần nâng tầm nhiều sản vật địa phương như quế, chè Shan tuyết, cá hồi, dược liệu, rau an toàn, sơn tra, mật ong… thành sản phẩm OCOP.
Lào Cai là địa phương có nhiều tiềm năng về phát triển hàng hoá, nông sản. Ảnh minh họa
Đáng chú ý, các hợp tác xã không chỉ tiêu thụ sản phẩm trong tỉnh mà còn mở rộng thị trường ra các thành phố lớn và cả xuất khẩu. Thông qua liên kết với doanh nghiệp, siêu thị, chợ đầu mối và đặc biệt là sàn thương mại điện tử, các hợp tác xã vùng cao đã trở thành cầu nối quan trọng đưa nông sản địa phương đến gần hơn với người tiêu dùng cả nước và quốc tế.
Đơn cử, như Hợp tác xã Trà Shan tuyết Phình Hồ, với sự hỗ trợ từ Liên minh Hợp tác xã tỉnh, đơn vị này đã tham gia nhiều khóa tập huấn về tiếp thị, kinh doanh và ứng dụng thương mại điện tử. Nhờ đó, thương hiệu Trà TDG được ra đời, đưa búp chè Shan tuyết vốn quen thuộc với núi rừng trở thành sản phẩm được bán trên các sàn thương mại điện tử lớn như Shopee, Lazada, TikTok Shop. Ngoài ra, qua nền tảng mạng xã hội như TikTok, các sản phẩm Shan tuyết đã thu hút hàng trăm nghìn lượt quan tâm và dần khẳng định chỗ đứng không chỉ trong nước mà còn tại những thị trường khó tính như châu Âu, Nhật Bản.
Không chỉ có trà Shan tuyết, Hợp tác xã Nông nghiệp sạch T&D ở xã Lao Chải cũng đơn vị tạo cầu nối đưa các sản phẩm đặc trưng như su su, sơn tra, đào, gà thịt… ra thị trường. Trong đó, nhờ hỗ trợ ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và kinh doanh nên các sản phẩm nhanh chóng có mặt tại các siêu thị lớn ở Hà Nội, Hải Phòng, đồng thời tiếp cận được lượng khách hàng trực tuyến qua thương mại điện tử và livestream.
Trước các hiệu quả về mở thị trường cho hàng hoá, nông sản qua các hợp tác xã, chính quyền Lào Cai định hướng sẽ tiếp tục ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ đào tạo cán bộ hợp tác xã theo hướng chuyên nghiệp, đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng thương hiệu, hỗ trợ vốn vay ưu đãi và mở rộng liên kết chuỗi giá trị. Qua đó, tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh cho nông sản địa phương.
Nâng cao chất lượng, xây dựng thị trường bền vững
Từ những thành công về phát triển thị trường cho nông sản tại Lào Cai, chia sẻ với Báo Công Thương, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy nhấn mạnh, các hợp tác xã đang đóng một vai trò “bà đỡ” quan trọng đối với hàng hoá, nông sản vùng cao. Tuy nhiên, khi thị trường đang ngày một cạnh tranh gay gắt để có thể phát triển bền vững, nông sản vùng cao phải đảm bảo chất lượng ổn định, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường trong và ngoài nước.
Thúc đẩy liên kết, quảng bá hàng hóa sẽ tạo thị trường bền vững cho hàng hóa, nông sản vùng cao. Ảnh minh họa
Theo ông Hoàng Trọng Thuỷ, việc nâng cao chất lượng không chỉ nằm ở khâu giống, quy trình sản xuất hay tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, mà còn gắn liền với công nghệ chế biến và bảo quản. Nếu sản phẩm chỉ dừng lại ở dạng thô, giá trị sẽ thấp và khó cạnh tranh, trong khi chế biến sâu sẽ giúp nâng cao giá trị gia tăng và kéo dài thời gian tiêu thụ.
Bên cạnh đó, vị chuyên gia này nhấn mạnh, vai trò của nhân lực trong hợp tác xã. Khi cán bộ quản lý hợp tác xã được trang bị kiến thức quản trị hiện đại, hiểu biết thị trường và thành thạo công nghệ số, họ sẽ trở thành những “thủ lĩnh” thực sự, dẫn dắt tổ chức đi theo con đường chuyên nghiệp hóa. Qua đó, điều này sẽ là chìa khóa để hợp tác xã không còn bó hẹp trong sản xuất nhỏ lẻ mà từng bước hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu.
Một trong những điểm yếu lớn của nông sản miền núi là khâu sau thu hoạch. Vì thế, theo ông Hoàng Trọng Thuỷ, thất thoát sau thu hoạch hiện chiếm tỷ lệ cao, làm giảm đáng kể lợi nhuận của nông dân. Do đó, đầu tư vào công nghệ bảo quản và chế biến hiện đại là giải pháp cấp thiết. Chỉ khi có dây chuyền chế biến phù hợp, nông sản miền núi mới đủ sức đáp ứng tiêu chuẩn thị trường, đặc biệt là những thị trường khó tính như EU, Nhật Bản hay Hoa Kỳ.
Về thị trường, ông Hoàng Trọng Thủy khẳng định, xây dựng thương hiệu là yếu tố sống còn. Một sản phẩm nông sản chỉ có thể chinh phục người tiêu dùng khi được định vị rõ ràng về chất lượng, nguồn gốc và giá trị văn hóa bản địa. Thực tế, nhiều sản vật như chè Shan tuyết, mật ong bạc hà, quế hồi… đã có thương hiệu, nhưng cần đẩy mạnh hơn nữa công tác quảng bá, truyền thông và kết nối tiêu thụ. Đặc biệt, thương mại điện tử và du lịch trải nghiệm là những kênh đầy tiềm năng để đưa nông sản miền núi đến gần hơn với khách hàng.
Theo chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thuỷ, cần đẩy mạnh tăng cường mô hình liên kết “bốn nhà”: Nhà nước - nhà khoa học - doanh nghiệp - nông dân. Bởi chỉ khi có sự gắn kết chặt chẽ này, nông sản miền núi mới có thể phát triển bền vững. Nhà nước giữ vai trò hoạch định chính sách và hỗ trợ vốn; nhà khoa học cung cấp tiến bộ kỹ thuật; doanh nghiệp là đầu tàu thị trường; còn nông dân chính là người trực tiếp tạo ra sản phẩm. Sự cộng hưởng này sẽ tạo ra một hệ sinh thái phát triển nông sản toàn diện.