Hiện Bộ Công Thương đang xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Hội nghị với sự tham dự của đại diện các Bộ: Tư pháp; Xây dựng; Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường; Khoa học và Công nghệ; đại diện Sở Công Thương các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc; đại diện các Trung tâm Khuyến công, xúc tiến thương mại, tiết kiệm năng lượng thuộc các Sở Công Thương khu vực phía Bắc; Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN); Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng quốc gia Việt Nam; Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam; Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam; đại diện các Hội, tổ chức tư vấn, các chuyên gia, nhà khoa học trong lĩnh vực tiết kiệm năng lượng và một số doanh nghiệp.
Khắc phục hạn chế, cụ thể hóa luật mới
Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Đặng Hải Dũng – Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả được xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Đây không chỉ là yêu cầu cấp bách nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia mà còn là giải pháp thiết thực để thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Toàn cảnh hội nghị
Thực tế cho thấy, nhu cầu năng lượng của Việt Nam tăng trưởng rất nhanh, bình quân 8-10% mỗi năm. Dự báo đến năm 2030, tổng nhu cầu năng lượng sơ cấp sẽ đạt 150- 170 triệu TOE, gần gấp đôi so với năm 2020. Trong khi đó, tiềm năng tiết kiệm năng lượng ở các ngành, lĩnh vực vẫn còn rất lớn: Công nghiệp có thể tiết kiệm 20- 30% nếu áp dụng công nghệ hiện đại; xây dựng và dân dụng có thể giảm 15- 20% điện năng nhờ thiết kế và thiết bị hiệu suất cao; giao thông vận tải có thể tiết kiệm 10- 15% nhiên liệu nhờ tiêu chuẩn kỹ thuật và quản lý phương tiện.
Đáng chú ý, cả nước hiện có khoảng 3.500 cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, chiếm tới 60% tổng mức tiêu thụ năng lượng. Nếu mỗi cơ sở giảm được chỉ 1% lượng điện tiêu thụ, cả nước sẽ tiết kiệm hàng tỷ kWh, tương đương hàng ngàn tỷ đồng chi phí và giảm hàng triệu tấn CO₂ phát thải.
Sau hơn 10 năm triển khai, Nghị định số 21/2011/NĐ-CP đã phát huy vai trò quan trọng trong thực thi Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều quy định đã bộc lộ hạn chế, chưa theo kịp yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và cam kết quốc tế về giảm phát thải khí nhà kính.
Ngày 18/6/2025, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Trên cơ sở đó, Chính phủ giao Bộ Công Thương xây dựng Nghị định mới thay thế Nghị định 21, nhằm cụ thể hóa luật, khắc phục bất cập và tạo hành lang pháp lý phù hợp với thực tiễn.
Ông Đặng Hải Dũng nhấn mạnh: Việc sửa đổi và cụ thể hóa các quy định trong luật lần này không chỉ nhằm tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước, mà còn hướng tới mục tiêu lớn hơn, giảm phát thải, nâng cao năng lực cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ông Đặng Hải Dũng - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công
Theo ông, từ nay đến giai đoạn 2026-2030, hàng loạt quy định liên quan đến phát thải carbon và truy xuất nguồn gốc sản phẩm sẽ được các thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc đồng loạt áp dụng. Điều này đặt ra thách thức nhưng cũng là cơ hội để doanh nghiệp Việt Nam chuyển mình, thích ứng với chuẩn mực xanh toàn cầu, đặc biệt trong các ngành sản xuất công nghiệp và phát điện.
“Đây sẽ là sự thay đổi căn bản trong cách quản lý, sử dụng và tiêu thụ năng lượng của chúng ta”, ông Dũng nhấn mạnh.
Dự thảo Nghị định bổ sung nhiều nội dung quan trọng, trong đó nhấn mạnh:
Thứ nhất, hoàn thiện cơ chế thống kê và cơ sở dữ liệu năng lượng quốc gia, phục vụ công tác dự báo và hoạch định chính sách.
Thứ hai, quy định rõ trách nhiệm của các cơ sở sử dụng năng lượng trọng điểm, từ quản lý đến kiểm toán năng lượng định kỳ.
Thứ ba, đẩy mạnh dán nhãn năng lượng, loại bỏ thiết bị hiệu suất thấp, thúc đẩy thị trường sản phẩm tiết kiệm năng lượng.
Thứ tư, hình thành Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, hỗ trợ các dự án và tổ chức dịch vụ năng lượng (ESCO).
Thứ năm, tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm, nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật.
Những quy định mới này được kỳ vọng sẽ tạo động lực mạnh mẽ để doanh nghiệp và người dân cùng chung tay tiết kiệm năng lượng, nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời góp phần quan trọng vào mục tiêu phát triển bền vững.
"Chúng tôi mong nhận được nhiều góp ý chi tiết từ các tập đoàn, doanh nghiệp, để Nghị định không chỉ là một công cụ pháp lý mà còn là đòn bẩy thúc đẩy sản xuất xanh, góp phần đưa hàng hóa Việt Nam tiệm cận các chuẩn mực quốc tế”, ông Dũng khẳng định.
Cần sự đồng thuận và đóng góp xây dựng
Theo ông Đặng Hải Dũng, hội nghị là diễn đàn để Bộ Công Thương cùng các Bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học trao đổi, thảo luận, đóng góp ý kiến. Những góp ý này sẽ là cơ sở quan trọng để Bộ Công Thương hoàn thiện dự thảo, trình Chính phủ ban hành trong thời gian tới.
Các đại biểu tham dự hội nghị
Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công nhấn mạnh, mục tiêu của Nghị định không chỉ là một văn bản pháp lý, mà là công cụ hữu hiệu giúp Việt Nam tiết kiệm năng lượng, giảm phát thải khí nhà kính, xây dựng nền kinh tế xanh và bền vững.
Lãnh đạo Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công khẳng định: “Nghị định này khi được ban hành sẽ là bước tiến quan trọng, tạo nền tảng để Việt Nam sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng, giảm phát thải, nâng cao sức cạnh tranh và phát triển bền vững đất nước”.
Phát biểu tại hội nghị, ông Ngô Sơn Hải - Phó tổng giám đốc EVN khẳng định: Với vai trò được giao là đơn vị nòng cốt trong việc sản xuất, truyền tải, phân phối và kinh doanh điện trên phạm vi cả nước, EVN luôn ý thức rõ trách nhiệm của mình không chỉ ở khâu cung ứng điện an toàn, liên tục mà còn ở việc thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả.
Ông Ngô Sơn Hải - Phó Tổng giám đốc EVN phát biểu tại hội nghị
Trong nhiều năm qua, EVN đã chủ động tham gia góp ý, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến ngành điện từ luật, nghị định đến thông tư của Bộ Công Thương. Qua đó tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho các hoạt động của Tập đoàn. Song song, EVN cũng đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án trọng điểm, đặc biệt là các công trình lưới điện 500 kV, nhằm bảo đảm cung cấp điện ổn định cho phát triển kinh tế - xã hội, nhất là khu vực miền Bắc.
Nên cạnh nhiệm vụ sản xuất và đầu tư phát triển nguồn, lưới điện, EVN coi tiết kiệm năng lượng là giải pháp then chốt để bảo đảm cân bằng cung cầu điện. Tập đoàn đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ khách hàng sử dụng điện tiết kiệm, áp dụng công nghệ hiện đại, thiết bị hiệu suất cao. Đặc biệt, EVN phối hợp chặt chẽ với Bộ Công Thương và các địa phương trong công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về tiết kiệm điện, biến đây thành một thói quen và hành động cụ thể trong đời sống, sản xuất
Theo ông Ngô Sơn Hải, trong bối cảnh sắp tới, việc ban hành nghị định hướng dẫn thi hành Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, tạo hành lang pháp lý thống nhất để triển khai trên thực tế. EVN không chỉ là đơn vị thực thi mà còn tích cực tham gia vào quá trình góp ý, đề xuất, cùng các doanh nghiệp và cơ quan quản lý tháo gỡ khó khăn, bảo đảm các quy định đi vào cuộc sống.
“Chúng tôi tin tưởng rằng, với sự tham gia trách nhiệm của các bộ, ngành, doanh nghiệp và đặc biệt là các đơn vị trong EVN, dự thảo nghị định sẽ được hoàn thiện, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội và cam kết giảm phát thải ròng về ‘0’ của Việt Nam”, ông nói.
Tại hội nghị, Bộ Công Thương đã lắng nghe các ý kiến góp ý đến từ các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp. Theo đó, các ý kiến tập trung vào các nội dung đã được cụ thể, chi tiết hóa các quy định của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả (đã được sửa đổi, bổ sung) trong khâu cung cấp, phân phối và kinh doanh điện, đặc biệt liên quan đến cơ chế kiểm soát và giám sát việc sử dụng năng lượng.
Cũng như, công tác quản trị năng lượng tại các doanh nghiệp, các cơ sở sản xuất - kinh doanh sẽ phải đáp ứng những yêu cầu mới, phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế mà nhiều thị trường đang áp dụng; các quy định liên quan đến mô hình ESCO, chế tài, xử lý vi phạm, nâng cao hiệu lực thực thi pháp luật.