Nâng tầm công tác truyền thông về sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả

Truyền thông - cầu nối đưa chính sách năng lượng vào cuộc sống

Lễ trao Giải thưởng Báo chí tuyên truyền về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả năm 2025 diễn ra chiều 14/11 tại Hà Nội với sự tham dự của lãnh đạo Bộ Công Thương, Hội Nhà báo Việt Nam cùng đông đảo phóng viên từ nhiều cơ quan báo chí cả nước. Với tổng cộng 477 tác phẩm dự thi ở nhiều loại hình, giải thưởng năm nay tiếp tục khẳng định sức lan tỏa mạnh mẽ của truyền thông đối với một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của ngành năng lượng: thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trong toàn xã hội.

Phát biểu khai mạc buổi lễ, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hoàng Long nhấn mạnh bối cảnh đặc biệt của năm 2025 khi Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 70-NQ/TW cùng nhiều quyết sách đột phá trong lĩnh vực năng lượng; Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và Việt Nam bước vào giai đoạn thực thi cam kết Net Zero vào năm 2050.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Long, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả là giải pháp có chi phí thấp nhưng mang lại hiệu quả cao nhất trong giảm phát thải khí nhà kính, tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp và củng cố an ninh năng lượng quốc gia. Ông nhấn mạnh, báo chí chính là cầu nối quan trọng giúp chính sách đi vào cuộc sống, thúc đẩy sự đồng thuận và hành động của cộng đồng. Ban tổ chức đã lựa chọn 40 tác phẩm xuất sắc để trao giải, ghi nhận nỗ lực và sáng tạo của đội ngũ những người làm báo.

Trong khi đó, Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Trần Trọng Dũng đánh giá cao chất lượng tác phẩm dự thi, với nhiều mô hình, sáng kiến và giải pháp thực hành tiết kiệm năng lượng được phản ánh chân thực, sáng tạo, từ cộng đồng đến doanh nghiệp và đô thị xanh. Việc bổ sung loại hình video clip trong mùa giải năm nay cũng tạo cơ hội để phóng viên khai thác góc nhìn mới, phù hợp xu hướng truyền thông hiện đại.

Trong số những tác giả đoạt giải, nhà báo Lê Thị Thu Hằng (Báo Nhân Dân điện tử) gây ấn tượng khi lần đầu tiên tham dự đã giành giải Đặc biệt. Chị chia sẻ niềm vui và tự hào khi tác phẩm được ghi nhận, đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa đặc biệt của giải thưởng trong bối cảnh Việt Nam đang nỗ lực thực hiện các cam kết quốc tế về giảm phát thải.

Theo nhà báo Thu Hằng, công tác truyền thông chỉ thực sự phát huy khi luật về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả đi vào đời sống. Điều này đòi hỏi sự nâng cao nhận thức của cả cộng đồng, các cơ quan, doanh nghiệp và đặc biệt là người dân để hướng tới mục tiêu Việt Nam xanh và bền vững.

Nhà báo Thu Hằng cũng đề xuất Bộ Công Thương tiếp tục duy trì và mở rộng quy mô giải thưởng, cả về hình thức và giá trị, để thu hút thêm các cơ quan truyền thông trên toàn quốc, nhất là trong bối cảnh triển khai mục tiêu Net Zero 2050.

Truyền thông cần đi sâu sát hơn với doanh nghiệp

Còn theo nhà báo Nguyễn Thị Hồng Tươi (Báo Pháp luật Việt Nam), người đoạt giải A, truyền thông về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả không chỉ dừng lại ở việc phản ánh chính sách, mô hình hay các điển hình tiên tiến, mà quan trọng hơn là phải trở thành cầu nối thực sự giữa doanh nghiệp và các cơ quan quản lý.

Theo chị, phần lớn doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vẫn xem tiết kiệm năng lượng là vấn đề “xa”, khó tiếp cận, hoặc chỉ liên quan đến đầu tư tốn kém. Chính vì vậy, báo chí cần xuống tận nơi, hiểu cách doanh nghiệp đang vận hành, nhận diện bài toán năng lượng của từng loại hình sản xuất để gợi mở cho họ các giải pháp thực tế, khả thi.

Nhà báo Hồng Tươi cho rằng, nếu không trực tiếp quan sát dây chuyền, trò chuyện với đội ngũ kỹ thuật, lắng nghe những khó khăn về tài chính hay hạn chế trong hiểu biết công nghệ, phóng viên sẽ khó viết những bài thật sự “chạm” vào nhu cầu của doanh nghiệp.

Truyền thông sâu sát sẽ giúp doanh nghiệp thấy rằng nhiều giải pháp tiết kiệm năng lượng hoàn toàn có thể bắt đầu từ những hành động rất nhỏ: tắt bớt đèn, tối ưu cách sử dụng điều hòa, bố trí ca sản xuất hợp lý để tránh giờ cao điểm, hay thay đổi thói quen sử dụng điện của từng bộ phận. Những nội dung như vậy, khi được truyền tải qua ngôn ngữ báo chí, sẽ vừa mang tính hướng dẫn, vừa mang tính thuyết phục.

Chị cũng đặc biệt nhấn mạnh rằng, từ những chuyến đi thực tế, phóng viên sẽ có được chất liệu chân thực để xây dựng các tuyến bài có giá trị lan tỏa, đồng thời tạo ra một “vòng tròn tin cậy” giữa báo chí, doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

Chính vì vậy, chị đề xuất Bộ Công Thương và các đơn vị triển khai chương trình tiết kiệm năng lượng nên tăng cường tổ chức những chuyến đi thực nghiệm, bởi đó là chìa khóa giúp phóng viên phát hiện vấn đề, kể câu chuyện đúng bản chất và thúc đẩy cộng đồng doanh nghiệp hành động.

Câu chuyện từ hai nữ nhà báo đoạt giải cho thấy, báo chí là một trong những lực lượng then chốt giúp chính sách năng lượng đi vào đời sống. Thông qua các tác phẩm báo chí, mô hình sử dụng năng lượng hiệu quả được lan tỏa, giải pháp mới được chia sẻ và những câu chuyện truyền cảm hứng được kể lại bằng ngôn ngữ gần gũi.

Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chuyển đổi xanh, truyền thông giữ vai trò kết nối giữa nhà hoạch định chính sách, doanh nghiệp và người dân. Đặc biệt, báo chí còn góp phần phản ánh khó khăn thực tế của doanh nghiệp. Đây là những thông tin quan trọng giúp cơ quan quản lý xây dựng chính sách phù hợp hơn.

Khi báo chí được tạo điều kiện tiếp cận thông tin, tham gia các chuyến thực tế và có môi trường sáng tạo, hiệu quả tuyên truyền về tiết kiệm năng lượng sẽ được nâng cao, từ đó tạo nên thay đổi tích cực và bền vững trong xã hội.

Giải thưởng Báo chí tuyên truyền về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả năm 2025 đã được trao cho 40 tác phẩm xuất sắc. Trong đó, loại hình Báo in có: 1 giải A, 2 giải B, 2 giải C và 3 giải Khuyến khích; loại hình Báo điện tử có: 1 giải Đặc biệt, 1 giải A, 2 giải B, 4 giải C và 5 giải Khuyến khích; loại hình Phát thanh có: 1 giải A, 2 giải B, 2 giải C, 2 giải Khuyến khích; loại hình Truyền hình có: 1 giải A, 2 giải B, 2 giải C, 3 giải Khuyến khích; loại hình Video Clip có: 2 giải B, 2 giải Khuyến khích.