Thế giới đang bước vào kỷ nguyên mới, rời xa mô hình chuỗi cung ứng dài và tập trung của thế kỷ trước, thay bằng ưu tiên tính linh hoạt và an ninh chuỗi cung ứng. Sự chuyển dịch này được thúc đẩy bởi biến động địa chính trị, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng cùng các yêu cầu bền vững khắt khe, buộc ngành dịch vụ logistics phải thay đổi chiến lược.
Ngành logistics Việt Nam hướng tới giải pháp đa phương thức, số hóa và logistics xanh. Ảnh minh họa
Xu hướng phân mảnh và khu vực hóa thương mại diễn ra mạnh mẽ, tạo động lực cho các hành lang kinh tế khu vực, đặc biệt tại châu Á, được xem là trung tâm tăng trưởng toàn cầu. Doanh nghiệp logistics vì thế cần phát triển các giải pháp đa phương thức, tích hợp và linh hoạt hơn. Bên cạnh đó, chiến lược friend-shoring (hay còn gọi là ally-shoring (chuyển sản xuất sang nước bằng hữu) khiến dòng chảy thương mại ngày càng cục bộ, làm gia tăng nhu cầu kết nối nội vùng phức tạp.
Thách thức khác đến từ quy tắc xuất xứ và hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đòi hỏi doanh nghiệp logistics phải am hiểu và ứng dụng linh hoạt. Điều này kéo theo yêu cầu cao về quản lý dữ liệu, tuân thủ và tối ưu chi phí vận hành.
Một xu thế then chốt khác là logistics xanh. Các cơ chế như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của Liên minh châu Âu (CBAM) đang tạo rào cản mới, buộc các công ty vận tải chuyển đổi sang nhiên liệu sạch, phương tiện điện và dịch vụ logistics bền vững. Theo dự báo, trong 5-10 năm tới, "vận chuyển xanh” sẽ trở thành yêu cầu bắt buộc, không còn là lựa chọn bổ sung.
Tuy nhiên, quá trình này đi kèm áp lực chi phí. Nếu chi phí logistics toàn cầu trung bình chiếm 10 - 12% GDP thì tại Việt Nam vẫn ở mức cao, khoảng 16,8% GDP, làm giảm sức cạnh tranh hàng hóa. Để khắc phục, chuyển đổi số được xem là giải pháp trọng tâm. Công nghệ như Blockchain, AI, Big Data không chỉ giúp minh bạch hóa, chống gian lận mà còn tối ưu hóa vận hành, rút ngắn thủ tục và giảm chi phí.
Bên cạnh đó, nhu cầu logistics tích hợp, xuyên biên giới và quản lý kho bãi hiện đại (thương mại điện tử, chuỗi lạnh) ngày càng lớn. Dịch vụ logistics bền vững dự báo tăng trưởng kép trên 12%/năm giai đoạn 2024 - 2030, trở thành lợi thế cạnh tranh mới.
Trong bối cảnh ấy, trong khuôn khổ Đại hội thế giới Liên đoàn các Hiệp hội giao nhận và Vận tải quốc tế - FIATA World Congress 2025 (FWC 2025) lần đầu tiên diễn ra tại Hà Nội từ ngày 6 - 10/10 sẽ diễn ra Hội thảo chuyên đề “Tái cấu trúc thương mại toàn cầu - Thách thức và chiến lược thích ứng mới” dự kiến quy tụ chuyên gia quốc tế, lãnh đạo tập đoàn đa quốc gia và đại diện cơ quan chức năng của Việt Nam.
Tái cấu trúc thương mại toàn cầu đang định hình lại bản đồ logistics, biến rào cản thành động lực. Với các trung tâm mới nổi như Việt Nam, chìa khóa thích ứng nằm ở việc nắm bắt xu hướng khu vực hóa, đầu tư vào công nghệ và kiên định với lộ trình xanh hóa. Đây sẽ là nền tảng để ngành logistics nâng cao năng lực phục hồi, từng bước vươn lên giành vị thế mới trong dòng chảy thương mại thế kỷ 21.
Hội thảo chuyên đề “Tái cấu trúc thương mại toàn cầu - Thách thức và chiến lược thích ứng mới” trong khuôn khổ FWC 2025 được kỳ vọng không chỉ là diễn đàn trao đổi tầm nhìn và kinh nghiệm quốc tế, mà còn là cơ hội để Việt Nam xác định rõ chiến lược thích ứng, nâng cao năng lực logistics và chủ động nắm bắt vị thế mới trong dòng chảy thương mại toàn cầu.