Nhà thầu Việt chia sẻ chuyện hậu trường thi công 3.000km cao tốc

Chinh phục thách thức

Ngày 17/12, Báo Xây dựng tổ chức toạ đàm "Sức bật từ 3.000km cao tốc" nhằm nhìn lại một hành trình đầy thách thức nhưng vẻ vang về đột phá hạ tầng giao thông quốc gia. Đồng thời, nhìn nhận thách thức, đưa ra giải pháp, đề xuất cơ chế, chính sách để hệ thống đường bộ Việt Nam tiếp tục đột phá.

Việc hoàn thành khoảng 3.000 km đường bộ cao tốc vào năm 2025 được đánh giá là một thành tựu lớn trong phát triển kết cấu hạ tầng giao thông quốc gia. Đóng góp vào kết quả này là nỗ lực của nhiều doanh nghiệp xây dựng trong nước với những giải pháp kỹ thuật, tổ chức thi công và quản trị dự án được triển khai đồng bộ trên các công trình trọng điểm, đặc biệt là tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông.

Chia sẻ về dấu mốc này, ông Nguyễn Quang Huy, Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả, khẳng định: "Đèo Cả tự hào khi được góp một phần vào kết quả đó" và cho biết, xuất phát điểm của đơn vị là thi công hầm xuyên núi, bắt đầu từ hầm Đèo Cả. Đến nay, doanh nghiệp này đã không ngừng nâng cao năng lực trong thi công các công trình đường và cầu quy mô lớn. Tuy vậy, thi công hầm vẫn được xác định là lĩnh vực cốt lõi, doanh nghiệp cần tích lũy nhiều kinh nghiệm và lợi thế kỹ thuật.

Một trong những dự án tiêu biểu là cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, dự án thành phần có số lượng hầm xuyên núi lớn bậc nhất trong 12 dự án thành phần của cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2. Trong đó, hầm số 3 dài 3,2km được xác định là hầm dài thứ ba trên cả nước, sau hầm Hải Vân và hầm Đèo Cả, dự kiến khánh thành chính thức vào ngày 19/12 tới.

Giải pháp kỹ thuật tổ chức thi công rút ngắn tiến độ

Ông Nguyễn Quang Huy cho biết, trong quá trình chuẩn bị triển khai, doanh nghiệp đã tính toán rất kỹ tiến độ thi công hầm số 3 và nhận định thời gian thực hiện không thể ngắn hơn 48 tháng. Tuy nhiên, trong một lần kiểm tra công trường, Thủ tướng Chính phủ đã đặt vấn đề về việc nếu toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông thông xe mà riêng hầm số 3 chưa hoàn thành, trách nhiệm của nhà thầu sẽ ra sao.

"Tiếp tục chinh phục thách thức, lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả đã cam kết với Thủ tướng sẽ hoàn thành tiến độ cùng các dự án khác để thông tuyến cao tốc Bắc - Nam vào tháng 12/2025", ông Huy nói.

Ngay sau cam kết, doanh nghiệp đã tổ chức họp khẩn, xin ý kiến các chuyên gia để đưa ra các giải pháp thi công phù hợp. Nếu như thông thường, thi công hầm giao thông chỉ triển khai hai mũi từ hai đầu hầm thì tại hầm số 3, đơn vị đã mở rộng không gian trong hầm để tăng số lượng thiết bị và máy móc thi công.

Cùng với đó, phương pháp đào hầm cũng được cải tiến. Thay vì mỗi bước đào chỉ đạt từ 1-3m như trước đây, khi thi công hầm số 3, mỗi bước đào được nâng lên từ 4-6m, qua đó rút ngắn đáng kể thời gian thi công.

Một thách thức khác là vấn đề nguồn nước phục vụ thi công trong điều kiện mùa khô. Theo ông Nguyễn Quang Huy, dù thời tiết thuận lợi cho thi công nhưng nguồn nước ngầm cấp lên núi lại là bài toán khó. Trước thực tế đó, đơn vị đã đưa ra giải pháp tuần hoàn nguồn nước trong thi công hầm, theo đó nước sau khi sử dụng được đưa ra ngoài lọc và giữ lại hơn 90% để tuần hoàn trở lại phục vụ thi công. Giải pháp này đã được Đèo Cả đăng ký sở hữu trí tuệ với Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam.

Ở giai đoạn hoàn thiện, trong khi thông thường chỉ bố trí hai bộ phận khuôn thường và hai bộ phận khuôn mở rộng thì tại dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn, nhà thầu đã bố trí tới 10 bộ phận khuôn so le để thi công đồng thời, nhằm rút ngắn thời gian hoàn thiện bê tông vỏ hầm.

"Mô hình này sẽ tiếp tục được nhân rộng cho các dự án hầm tiếp theo và sẵn sàng chia sẻ với các đối tác khi cùng tham gia thi công với mục tiêu các doanh nghiệp Việt Nam cùng trưởng thành qua các công trình lớn", lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả cho hay.

Còn theo ông Nguyễn Hải Vinh, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Thăng Long, khi phải rút ngắn tiến độ, khối lượng công việc bị dồn lại buộc đơn vị thi công phải tăng mũi thi công, huy động thêm thiết bị, máy móc, nhân lực và vật tư. Điều này kéo theo nhu cầu vốn tăng cao khiến bài toán tài chính trở thành thách thức lớn nhất.

"Tựu chung lại, bài toán cuối cùng là bài toán tài chính. Song với tinh thần quyết tâm hoàn thành, chúng tôi hy sinh toàn bộ mục tiêu về lợi nhuận để đảm bảo hoàn thành gói thầu theo chỉ đạo của Thủ tướng và các bộ, ban ngành", ông Vinh nói.

Theo ông Vinh, để rút ngắn tiến độ các doanh nghiệp phải đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, ra quyết định nhanh hơn. Bên cạnh đó, việc ứng dụng công nghệ, đặc biệt là họp trực tuyến giúp ban lãnh đạo từ trụ sở chính có thể xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh tại công trường, rút ngắn khoảng cách giữa điều hành và thi công thực tế.

Nhìn tổng thể, ông Phạm Văn Khôi, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành đánh giá việc hoàn thành 3.000km cao tốc không chỉ đến từ nỗ lực của các nhà thầu mà còn là kết quả của sự định hướng đúng đắn của Đảng, sự quan tâm của Quốc hội, chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ và sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương.

Theo ông Khôi, chưa từng có tuyến cao tốc nào được triển khai và hoàn thành trong thời gian ngắn như các dự án thực hiện trong khoảng 5 năm qua, đặc biệt là tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông. Sự khác biệt nằm ở kinh nghiệm tích lũy, quyết sách phân chia các gói thầu quy mô lớn và lựa chọn những nhà thầu đủ năng lực, đủ kinh nghiệm.

"Đủ kinh nghiệm tức là có phương pháp, giải pháp, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, chủ đầu tư và địa phương để xử lý các khó khăn về mặt bằng, vật liệu; áp dụng công nghệ phù hợp với địa hình, địa chất, tối ưu năng suất lao động, giảm sức người, tăng sức máy, chủ động tăng ca, tăng kíp trong điều kiện thời tiết thuận lợi. Nhờ đó, tiến độ thi công được rút ngắn đáng kể", ông Khôi nhấn mạnh.

Nếu giai đoạn 2001 - 2010, cả nước mới đưa vào khai thác 89 km đường cao tốc. Giai đoạn 2011 - 2020 là 1.163 km thì bước sang nhiệm kỳ 2021 - 2025, chỉ sau 5 năm vượt khó với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, sự ủng hộ của nhân dân, sự nỗ lực của các nhà thầu với những ngày thi công "3 ca, 4 kíp", không ngày nghỉ lễ, không có cuối tuần, tổng chiều dài đường cao tốc được đầu tư bằng 10 năm trước cộng lại.

Đến hết năm 2025, cả nước dự kiến hoàn thành, thông xe kỹ thuật thông xe kỹ thuật 3.513km. Cao tốc Bắc - Nam phía Đông cơ bản hoàn thành, được đưa vào khai thác toàn bộ 23 dự án thành phần ở cả hai giai đoạn đầu tư.

Đây là tốc độ phát triển nhanh nhất trong lịch sử ngành giao thông vận tải Việt Nam, góp phần hoàn thiện mạng lưới đường bộ cao tốc quốc gia theo hướng đồng bộ, hiện đại và liên thông.